1-6 تعاریف مفهومی و عملیاتی.. 17

1-6-1 تعاریف مفهومی.. 17

1-6-1-1 سندرم روده تحریک پذیر. 17

1-6-1-2 ویژگی های شخصیت… 17

1-6-1-3 سبک های تفکر. 18

1-6-1-4 کیفیت زندگی.. 18

1-6-2 تعاریف عملیاتی.. 18

فصل دوم: پیشینه پژوهش… 20

2-1 شخصیت… 21

2-1-1 نظریه های شخصیت… 22

2-1-1-1 نظریه بقراط.. 22

2-1-1-2 نظریه کرچمر. 23

2-1-1-3 رویکرد صفات… 23

2-1-2 تیپ های روانشناختی یونگ… 25

2-1-3 عوامل پنج گانه شخصیت… 26

2-1-3-1 روان نژندی N.. 26

2-1-3-2 برونگرایی  E.. 27

2-1-3-3  انعطاف پذیری O… 28

2-1-3-4 دلپذیر بودنA.. 29

2-1-3-5  مسئولیت پذیری وبا وجدان بودنC.. 29

2-1-4 شخصیت و کیفیت زندگی.. 30

2-2 سندرم روده تحریک پذیر. 32

2-2-1 تظاهرات بالینی.. 33

2-2-2 معیارهای تشخیصی.. 35

2-2-3 معیارهای تشخیصی روم 3. 36

2-2-4 برخورد تشخیصی.. 37

2-2-5 پاتوفیزیولوژی سندرم روده تحریک پذیر. 38

2-2-5-1 حرکات دستگاه گوارش… 39

2-2-5-2 افزایش حساسیت احشایی آوران. 39

2-2-5-3 التهاب میکروسکوپیک… 41

2-2-5-4 سندرم روده تحریک پذیر بعد از عفونت… 42

2-2-5-5 اختلال عملکرد روانی.. 43

2-2-5-6 سایر مکانیسم های احتمالی.. 44

 

2-2-6 درمان. 44

2-2-6-1 اصول کلی.. 44

2-2-6-2 ارتباطات درمانی.. 45

2-2-6-3 آموزش بیمار. 45

2-2-6-4 اصلاح رژیم غذایی.. 45

2-2-6-5 درمانهای روانی- اجتماعی.. 46

2-2-6-6 درمان دارویی.. 47

2-2-6-6-1 داروهای آنتی اسپاسمودیک… 47

2-2-6-6-2 داروهای ضد افسردگی.. 48

2-2-6-6-3 داروهای ضد اسهال. 49

2-2-6-6-4 بنزودیازپین ها 50

2-2-6-6-5 آنتاگونیستهای گیرنده 3هیدروکسی تریپتامین(سروتونین) 50

2-2-6-6-6 آگونیستهای گیرنده 4هیدروکسی تریپتامین(سروتونین) 50

2-2-6-6-7 لوبی پروستون. 51

2-2-6-6-8 آگونیستهای گوانیلاتسیکلاز. 51

2-2-6-6-9 آنتی بیوتیکها 52

2-2-6-6-10 درمانهای جایگزین.. 52

2-3 سبک های تفکر. 53

2-3-1 تفکر. 53

2-3-2 انواع تفکر. 53

2-3-2-1 تفکر منطقی.. 53

2-3-2-2 تفکر انتقادی.. 54

2-3-2-3 تفکر خلاق.. 55

2-3-3 سبک تفکر. 58

2-3-5 انواع سبک‌ها 60

2-3-6 انواع سبک‌های تفکر. 62

2-3-6-1 سبک‌های تفکر هریسون و برامسون. 63

2-3-6-2 سبک‌های تفکر رابرت جی و استرنبرگ… 63

2-3-6-2-1 بخش عملکرد‌ها 63

2-3-6-2-2 سطوح.. 64

2-3-6-2-3 یادگیری‌ها 64

2-3-6-2-4 اشکال. 64

2-3-6-2-5 حوزه‌ها 64

2-4 کیفیت زندگی.. 68

2-4-1 تعاریف… 68

2-4-2  بررسی نظریه های مختلف در مورد کیفیت زندگی.. 70

2-4-2-1 نظریه های مبتنی بر فرد و خانواده 70

2-4-2-2 نظریه های روانشناختی.. 72

یک مطلب دیگر :

2-4-2-3 نظریههای انسان شناسی.. 72

2-4-3 مدلهای مطرح در بحث کیفیت زندگی.. 74

2-4-3-1 مدل فلس وپری.. 74

2-4-3-2 مدل فرایند ارزیابی کیفیت زندگی دی و جانکی.. 74

2-4-3-3 مدل مفهومی فرانز. 75

2-4-3-4 مدل مفهومی فرل. 76

2-4-4 ابعاد کیفیت زندگی.. 76

2-4-4-1 بعد جسمانی.. 76

2-4-4-2 بعد روانی.. 76

2-4-4-3 بعد اجتماعی.. 77

2-4-4-4 بعد محیطی.. 78

2-5 بررسی پژوهشهای موجود 80

فصل سوم: روش پژوهش… 86

3-1 روش پژوهش… 87

3-2 معرفی متغییرها 87

3-3 جامعه آماری.. 87

3-4  نمونه آمار. 87

3-5 روش نمونه گیری.. 87

3-6 ابزار پژوهش… 88

3-6-1 پرسشنامه 5 عاملی NEO-FFI 88

3-6-2 پرسشنامه سبک های تفکرTSI 88

3-6-3 پرسشنامه IBS-QOL.. 89

3-7 شیوه اجرا 89

3-8 روشهای تحلیلی آماری.. 90

فصل چهارم: یافته های  پژوهش… 91

4-1 آمار توصیفی.. 92

4-2 آمار استنباطی.. 97

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری.. 112

5-1 بحث و نتیجه گیری.. 113

5-2 محدودیت‏ها 126

5-3 پیشنهادات… 126

5-3-1 پیشنهادات پژوهشی.. 126

5-3-2 پیشنهادات کاربردی.. 126

فهرست منابع. 127

منابع فارسی.. 128

منابع غیر فارسی.. 136

پیوست… 141

پیوست 1 : پرسشنامه ویژگی های شخصیتی.. 142

پیوست 2 : پرسشنامه سبک های تفکر. 144

پیوست 3 : پرسشنامه کیفیت زندگی مبتلایان به سندرم روده تحریک پذیر. 147

 

 

 

 

فهرست جداول

جدول 1: شاخصهای توصیفی سن و مدت زمان ابتلا به سندروم روده تحریک پذیر آزمودنیها…………………………………………………… 92

جدول 2: شاخصهای توصیفی ویژگیهای جمعیت شناختی آزمودنیها…………………………………………………………………………………….. 93

جدول 3: شاخص توصیفی وضعیت تاهل آزمودنیها………………………………………………………………………………………………………….. 93

جدول 4: شاخص توصیفی وضعیت تحصیلی آزمودنیها 94

جدول 5: شاخصهای توصیفی ویژگیهای شخصیتی، سبکهای تفکر، کیفیت زندگی آزمودنیها……………………………………………………… 94

جدول 6: شاخصهای توصیفی ویژگیهای شخصیتی آزمودنیها………………………………………………………………………………………………. 95

جدول 7: شاخصهای توصیفی سبکهای تفکر آزمودنیها………………………………………………………………………………………………………. 96

جدول 8: ضریب همبستگی بین ویژگی های شخصیتی و کیفیت زندگی مبتلایان به IBS………………………………………………………….. 97

جدول9 : ضرایب رگرسیون استاندارد شده و استاندارد نشده ویژگی های شخصیتی آزمودنیها……………………………………………………. 98

جدول 10: ضریب همبستگی بین سبکهای تفکر و کیفیت زندگی مبتلایان به IBS…………………………………………………………………… 99

جدول 11: ضرایب رگرسیون استاندارد شده و استاندارد نشده سبکهای تفکرآزمودنیها………………………………………………………………. 100

جدول 12: همبستگی داخلی بین ویژگیهای شخصیتی در افراد مبتلا به IBS . 101

جدول 13: همبستگی داخلی بین سبک تفکر قانونی با دیگر سبکهای تفکر در افراد مبتلا IBS. 102

جدول 14: همبستگی داخلی بین سبک تفکر اجرایی با دیگر سبک های تفکر در افراد مبتلا IBS. 103

جدول 15: همبستگی داخلی بین سبک تفکر قضایی با دیگر سبک های تفکر در افراد مبتلا به IBS . 104

جدول 16: همبستگی داخلی بین سبک تفکر کلی با دیگر سبک های تفکر در افراد مبتلا به IBS . 105

جدول 17: همبستگی داخلی بین سبک تفکر جزعی با دیگر سبک های تفکر در افراد مبتلا به IBS. 106

جدول 18: همبستگی داخلی بین سبک تفکر آزاداندیش با دیگر سبک های تفکر در افراد مبتلا به IBS. 107

جدول 19: همبستگی داخلی بین سبک تفکر محافظه کار با دیگر سبک های تفکر در افراد مبتلا به IBS. 108

جدول 20: همبستگی داخلی بین سبک تفکر سلسله مراتبی با دیگر سبک های تفکر در افراد مبتلا به IBS……………………………………. 109

جدول 21: همبستگی داخلی بین سبک تفکر سلطنتی با دیگر سبک های تفکر در افراد مبتلا به IBS . 110

جدول 22: همبستگی داخلی بین سبک تفکر اولگاریشی با دیگر سبک های تفکر در افراد مبتلا به IBS. 110

جدول 23: همبستگی داخلی بین سبک تفکر آنارشیست با دیگر سبک های تفکر در افراد مبتلا به IBS. 111

2-1-مقدمه…………………………………………………….. ………………………………………………………………………..15

-2- مبانی نظری مربوط به اختلالات رفتاری کودکان………………………………………………………………………15

2-2-1- تعریف اختلال رفتاری…………………………………………………………………………………………………….15

2-2-2- همه گیر شناسی یا شیوع اختلالات رفتاری کودکان…………………………………………………………….17

2-2-3-طبقه بندی اختلالات رفتاری کودکان………………………………. ……………………………………………….18

2-2-4-ملاکهای تشخیص اختلال سلوکی بر اساس ICD 10 …………………………………………………………19

2-2-5-طبقات فرعی اختلال سلوکی در ICD 10………………………………………………………………………….19

2-2-6- ملاکهای تشخیص اختلال سلوکی بر اساس IV  DSM………………………………………………………20

2-2-7-اختلالات رفتاری رایج در محیط مدرسه…………………………………………………………………………….25

2-2-8-نظریه های سبب شناسی اختلالات رفتاری…………………………………………………………………………30

2-2-8-1-نظریه بیولوژیکی- فیزیولوژیکی…………………………………………………………………………………..30

2-2-8-2-نظریه های روان تحلیلی(روانکاوی)……………………………………………………………………………..31

2-2-8-3-نظریه رفتار گرایی……………………………………………………………………………………………………….31

2-2-8-4-نظریه شناختی…………………………………………………………………………………………………………….32

2-2-8-5-نظریه خانواده درمانگران………………………………………………………………………………………………32

2-2-9- عوامل موثر در بروز اختلالات رفتاری……………………………………………………………………………..33

2-2-9-1-عوامل ژنتیکی وزیستی………………………………………………………………………………………………..33

2-2-9-2-عوامل خانوادگی…………………………………………………………………………………………………………34

2-2-9-3-عوامل اجتماعی – فرهنگی………………………………………………………………………………………….38

2-3-1-مبانی نظری مربوط به شخصیت والدین……………………………………………………………………………..40

2-3-2-طبقه بندی تعاریف شخصیت…………………………………………………………………………………………..40

2-3-3-ﺷﺨﺼﯿﺖ……………………………………………………………………………………………………………………40

2-3-4-دﯾﺪﮔﺎﻫﻬﺎﯾﯽ درﺑﺎره ﺷﺨﺼﯿﺖ………………………………………………………………………………………. 41

2-3-4-1-دﯾﺪﮔﺎه رواﻧﮑﺎوی ……………………………………………………………………………………………………….42

2-3-4-2- دﯾﺪﮔﺎه ﯾﺎدﮔﯿﺮی ﯾﺎ روﯾﮑﺮد رﻓﺘﺎری ………………………………………………………………………………43

2-3-4-3-دﯾﺪﮔﺎه ﮔﺮاﯾﺸﯽ ………………………………………………………………………………………………………..43

2-3-4-4- دﯾﺪﮔﺎه ﭘﺮدازش اﻃﻼﻋﺎت …………………………………………………………………………………………..44

2-3-4-5-دﯾﺪﮔﺎه ﺻﻔﺎت ……………………………………………………………………………………………………………44

2-3-5-ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺨﺼﯿﺖ ………………………………………………………………………………………………………44

2-3-5-1-ﺑﻘﺮاط و ﺟﺎﻟﯿﻨﻮس……………………………………………………………………………………………………….45

2-3-5-2-ﮐﺮﭼﻤﺮ …………………………………………………………………………………………………………………….45

2-3-5-3-وﯾﻠﯿﺎم ﺷﻠﺪون ……………………………………………………………………………………………………………46

2-3-5-4-زﯾﮕﻤﻮﻧﺪ ﻓﺮوﯾﺪ …………………………………………………………………………………………………………47

2-3-5-5-آﯾﺰﻧﮏ ………………………………………………………………………………………………………………………47

2-3-6-ﻣﺪل ﭘﻨﺞ ﻋﺎﻣﻠﯽ ﺷﺨﺼﯿﺖ………………………………………………………………………………………………..48

2-4- پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………………………….52

2-4-1-تحقیقات داخلی…………………………………………………………………………………………………………….52

2-4-2- تحقیقات خارجی …………………………………………………………………………………………………………54

فصل سوم:  روش تحقیق

1-3-مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………………………….59

2-3- روش تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………………59

3-3-جامعه آماری………………………………………………………………………………………………………………………59

3-4- نمونه مورد مطالعه، حجم نمونه، روش نمونه گیری………………………………………………………………..59

 

3-5- ابزار جمع آوری داده ها و روایی پایایی ………………………………………………………………………………60

3-6-روش اجرای پژوهش………………………………………………………………………………………………………….63

3-7-روش تجزیه و تحلیل  آماری داده ها ……………………………………………………………………………………62

3-8-ملاحظات اخلاقی……………………………………………………………………………………………………………….62

فصل چهارم :تجزیه و تحلیل داده ها

4-1 توصیف داده‌ها…………………………………………………………………………………………………………………….65

4-1-1 توصیف شاخص‌های دموگرافیک ……………………………………………………………………………………..65

4-1-2 توصیف کمی متغیرهای تحقیق………………………………………………………………………………………….68

4-2 تحلیل داده‌ها ……………………………………………………………………………………………………………………..69

4-3 مدل های نهایی تحقیق…………………………………………………………………………………………………………88

4-4 خلاصه فصل………………………………………………………………………………………………………………………83

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1-مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………..85

5-2-نتایج پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………..85

5-3- بحث و نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………89

5-4-محدودیت های تحقیق………………………………………………………………………………………………………..91

5-5- پیشنهادات کاربردی……………………………………………………………………………………………………………92

5-6- پیشنهادات پژوهشی……………………………………………………………………………………………………………92

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………….93

منابع غیر فارسی……………………………………………………………………………………………………………………….98

ضمائم…………………………………………………………………………………………………………………………………….102

پیوست ها………………………………………………………………………………………………………………………………..107

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..111

 

فهرست جدول ها

عنوان                                                                                                              صفحه

جدول 1-2 ﺗﻮﺻﯿﻒ اﺑﻌﺎد ﭘﻨﺠﮕﺎﻧﻪ ﺷﺨﺼﯿﺖ………………………………………………………………………………….

جدول 4-1 توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس جنسیت …………………………………………………67

جدول 4-2 توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس سن ………………………………………………………..68

یک مطلب دیگر :

جدول 4-3 توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس تحصیلات………………………………………………..69

جدول 4-4 مقادیر شاخص‌های توصیفی در خصوص متغیرهای تحقیق ……………………………………….70

جدول 4-5 مقادیر شاخص‌های توصیفی ویژگی های شخصیتی در دو گروه پدر و مادر………………….70

جدول 4-7 ضرایب همبستگی بین ویژگی های شخصیتی پدر و اختلالات رفتاری کودکان پسر………76

جدول 4-8 خلاصه مدل ضریب همبستگی ویژگی های شخصیتی پدر و اختلال رفتاری کودکان پسر………………76.

جدول 4-9 تحلیل واریانس ضرایب همبستگی بین ویژگی های شخصیتی پدر و اختلالات رفتاری کودکان پسر……77

جدول 4-10  ضرایب همبستگی بین ویژگی های شخصیتی پدر و اختلالات رفتاری کودکان پسر……………………..77

جدول 4-11 ضرایب همبستگی بین ویژگی های شخصیتی پدر و اختلالات رفتاری کودکان دختر…..78

جدول 4-12 خلاصه مدل همبستگی بین ویژگی های شخصیتی پدر و اختلالات رفتاری کودکان دختر…………………..78

جدول 4-13 تحلیل واریانس بین ویژگی های شخصیتی پدر و اختلالات رفتاری کودکان دختر……….78

جدول 4-14  ضرایب همبستگی بین ویژگی های شخصیتی پدر و اختلالات رفتاری کودکان دختر… 78

جدول 4-15 ضرایب همبستگی بین ویژگی های شخصیتی مادر و اختلالات رفتاری کودکان پسر….. 80

جدول 4-16 خلاصه مدل همبستگی بین ویژگی های شخصیتی مادر و اختلالات رفتاری کودکان پسر……………………..80

جدول 4-17 تحلیل واریانس همبستگی بین ویژگی های شخصیتی مادر و اختلالات رفتاری کودکان پسر…………………81

جدول 4-18  ضرایب همبستگی بین ویژگی های شخصیتی مادر و اختلالات رفتاری کودکان پسر………………………81

جدول 4-19 ضرایب همبستگی بین ویژگی های شخصیتی مادر و اختلالات رفتاری کودکان دختر….81

جدول 4-20 خلاصه مدل همبستگی بین ویژگی های شخصیتی مادر و اختلالات رفتاری کودکان دختر………………….. 82

جدول 4-21 تحلیل واریانس همبستگی بین ویژگی های شخصیتی مادر و اختلالات رفتاری کودکان دختر…………..82

جدول 4-22  ضرایب همبستگی بین ویژگی های شخصیتی مادر و اختلالات رفتاری کودکان دختر……………..82

جدول 4-23 ضرایب همبستگی بین ویژگی های شخصیتی والدین و اختلالات رفتاری کودکان……….83

جدول 4-24 خلاصه مدل همبستگی بین ویژگی های شخصیتی والدین و اختلالات رفتاری کودکان…………………..84

جدول 4-25 تحلیل واریانس همبستگی بین ویژگی های شخصیتی والدین و اختلالات رفتاری کودکان………………..84

جدول 4-26 ضرایب همبستگی بین ویژگی های شخصیتی والدین و اختلالات رفتاری کودکان………………………………85

جدول 4-27 ضرایب همبستگی بین ویژگی های شخصیتی والدین و اختلالات رفتاری کودکان……………………..85

جدول 4-28 نتایج آزمون میانگین اختلالات رفتاری کودکان با توجه به سطح تحصیلات والدین ……….. 86

 

 

فهرست نمودارها

عنوان                                                                                                                 صفحه

نگاره 4-1 نمودار توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس جنسیت…………………………………………..67

نگاره 4-2 نمودار توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس سن…………………………………………………68

نگاره 4-3 نمودار توزیع فراوانی افراد مورد بررسی بر اساس تحصیلات………………………………………69

ضمائم:

نگاره 4-4 بافت نگار روان رنجور خویی………………………………………………………………………………..102

نگاره 4-5 بافت نگار برون گرایی…………………………………………………………………………………………..102

نگاره 4-6 بافت نگار تجربه پذیری……………………………………………………………………………………….103

نگاره 4-7 بافت نگار توافق…………………………………………………………………………………………………..103

نگاره 4-8 بافت نگار با وجدان بودن………………………………………………………………………………………104

نگاره 4-9 بافت نگار پرخاشگری…………………………………………………………………………………………..104

نگاره 4-10 بافت نگار بی توجهی و رفتارهای بچه گانه……………………………………………………………105

نگاره 4-11 بافت نگار گوشه گیری و اضطراب……………………………………………………………………….105

نگاره 4-12 بافت نگار اختلالات رفتاری کودکان………………………………………………………………………….106

 

 

چکیده:

هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه بین شخصیت والدین و اختلالات رفتاری کودکان بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی والدین و فرزندان آنان در مدارس ابتدایی شهر رودخانه در سال تحصیلی 92-93 که تعدادشان برابر است با 1800نفر (دختر وپسر)می باشد که حجم نمونه  320 نفر به روش تصادفی خوشه ای با استفاده از فرمول کوکران انتخاب گردیدند. این بررسی به روش توصیفی از نوع همبستگی صورت گرفت و جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت فرم کوتاه(  کاستا و مک کری 1992) با60  سؤال و پرسشنامه مشکلات رفتاری کودکان (CBCL) با 27 سوال بهره گرفته شد وبرای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و ضریب رگرسیون چند متغیره به روش همزمان استفاده شد. نتایج نشان داد که بین اختلال رفتاری کودکان( هم دختر و هم پسر) و روان رنجورخویی والدین (پدر و مادر) رابطه مستقیم و معنا دار وجود دارد بین ویژگی شخصیت تجربه پذیری ، توافق پدر و اختلال رفتاری کودکان پسر رابطه معنی دار و معکوس مشاهده گردید و.همچنین  بین ابعاد شخصیتی برونگرایی ، توافق ، با وجدان بودن مادر و اختلالات رفتاری کودکان دختر  و همچنین بعد شخصیتی تجربه پذیری ، توافق ، با وجدان بودن مادر و اختلالات رفتاری کودکان پسر رابطه  معنی دار و معکوس مشاهده گردید.از طرف دیگر نتایج نشان داد که بین دو متغیر سواد والدین و اختلالات رفتاری کودکان رابطه معنی داری وجود ندارد. بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که اختلالات رفتاری دوران کودکی با نوع شخصیت والدین ارتباط دارد.

واژه های کلیدی:آسیب شناسی روانی، اختلال رفتاری ، صفت شخصیتی ، کودک ، والدین

 

 

 

 

فصل اول:

کلیات

 

 

 

1-1 -مقدمه

خانواده یکی از مهمترین واساسی ترین سازمانهایی است که به رشد کودک یاری می دهد ، در خانواده است که کودک نخستین چشم انداز را از جهان پیرامون خود به دست می آورد واحساس وجود می کند همچنین در خانواده است که به آداب ورسوم ملی ، مراسم دینی ، وظایف فردی وحدود اختیارات ومسئولیتها پی می برد ، در واقع روابط صمیمانه ی اعضای خانواده است که در تکوین رشد شخصیت کودک ونوجوان تاثیر می کند (لطفی و وزیری، 1386: 64)

ویژگی های شخصیتی والدین و روش های تربیت کودک، تعیین کننده ی اولیه شخصیت در نوجوانی و بزرگسالی او تلقی می شوند. البته این یک رویکرد یکسویه می باشد که از اثر خصوصیات منحصربه فرد کودک بر دیگران غافل مانده است، لذا امروزه بیشتر روابط دوسویه مطرح می باشد. در یک رویکرد دوسویه ، الگوهای منحصر به فرد رفتاری شخص با تمرکز بر روابط متقابل بین دو فرد تبیین می گردد. تاثیرهای دوسویه به این معنی است که الگوهای مشترک منحصر به فرد از تعامل، عاطفه و ادراک بین دو شخص بیش از اعمال، عواطف و افکار هر یک به تنهایی، بیان می دارند که چه چیزی احتمال دارد بر رشد کودک یا نوجوان اثر بگذارد ( شهریاری،2005: 256)

شخصیت، یک سازه ی کلی است که از مجموعه ویژگی های فردی تشکیل می گردد و به سه عامل تفکر، عواطف و رفتارهای بیرونی قابل مشاهده که در تعامل با عناصر محیط ایفای نقش می نماید، اشاره دارد (پروین^[1]، 2005: 250)

یکی از مهمترین عوامل محیطی، خانواده است که بعد  کارکردی آن در مطالعه های مختلف مورد تامل قرار گرفته است. والدین با رفتارهای خود، آفریننده ی موقعیت هایی هستند که رفتارهای خاص را در فرزندان برمی انگیزند و یا سرمشق هایی را برای الگوسازی در اختیار آن ها قرار داده و یا به تشویق دسته ی خاصی از رفتارها می پردازند (همان،273). در سالهای اخیر توجه خاصی نسبت به دو نظریه ی ابعادی اساسی در ساختار شخصیت طبیعی معطوف شده است:

1-6-2 سلامت روان. 15

1-6-3 فرسودگی شغلی.. 16

فصل دوم…..  17

2-1 مقدمه. 18

2-1-1 هوش… 18

2-1-2 تعریف هوش… 19

2-1-3 انواع هوش… 21

2-1-4 هوش هیجانی.. 23

2-1-5 تعاریف هوش هیجانی.. 24

2-1-6 ابعاد هوش هیجانی.. 27

2-1-7 دیدگاه های هوش هیجانی.. 29

2-1-8 مدل های هوش هیجانی.. 31

2-1-9 هوش هیجانی و سلامت.. 37

2-1-10 ثبات هوش هیجانی در طول زندگی.. 39

2-1-11 رابطه هوش هیجانی با سن.. 39

2-2 سلامت روانی   40

2-2-1 تعاریف سلامت روانی.. 41

2-2-2 رابطه فرهنگ و سلامت روانی.. 42

2-2-3 نظریه های مربوط به سلامت روانی.. 43

2-2-4 تعریف شغل. 56

2-2-5 عوامل موثر بر اشتغال مناسب.. 57

2-2-6 عوامل موثر بر انتخاب شغل. 60

2-2-7 نظریه های انتخاب شغل. 62

2-2-8 فرسودگی شغلی در کارکنان. 66

2-2-9 تعاریف فرسودگی شغلی.. 68

2-2-10 رویکردهای مختلف نسبت به فرسودگی شغلی.. 70

2-2-11 مراحل فرسودگی شغلی.. 76

2-2-12 نشانگان فرسودگی شغلی.. 78

 

2-2-13 علایم هشدار دهنده فرسودگی شغلی.. 80

2-2-14 عوامل پیش سندرم فرسودگی شغلی.. 84

2-2-15 متغیرهای جمعیت شناختی و فرسودگی شغلی.. 88

2-2-16 عوامل شخصیتی و فرسودگی شغلی.. 89

2-2-17شخصیت نابهنجار در سازمان و محیط کار. 90

2-2-18 پیشنهادات برای کنار آمدن با فشار روانی شغلی.. 92

2-3 پیشینه تحقیقات انجام شده در داخل و خارج از کشور. 94

2-3-1 پیشینه تحقیقات در داخل کشور. 94

2-3-2 پیشینه تحقیقات در خارج از کشور. 100

فصل سوم…  104

3-1 مقدمه. 105

3-2 طرح پژوهش     105

3-3 متغیرهای پژوهش… 105

3-4 جامعه آماری.. 105

3-5 حجم و روش نمونه گیری.. 106

3-6 ابزارهای تحقیق. 106

3-6-1 پرسشنامه ویژگی های جمعیت شناختی.. 106

3-6-2 پرسشنامه هوش هیجانی پترایدز و فورنهام. 106

3-6-3 پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28) 107

3-6-4 پرسشنامه فرسودگی شغلی.. 108

3-7 روش اجرای پژوهش… 109

3-8 روش‌ تجزیه و تحلیل داده‏ها 110

فصل چهارم..  111

4-1 یافته های اصلی تحقیق. 112

4-1-1 آمار توصیفی.. 112

4-1-2 آمار استنباطی.. 114

فصل پنجم….  117

5-1مقدمه. 118

5-2 فرضیه اول پژوهش… 118

یک مطلب دیگر :

5-3 فرضیه دوم پژوهش… 120

5-4 فرضیه سوم پژوهش… 122

5-5 محدودیت های پژوهش… 124

5-6 پیشنهادات پژوهشی.. 125

5-6-1 پیشنهادات پژوهشی.. 125

5-6-2 پیشنهادات کاربردی.. 125

منابع….. 126

پیوست…..    134

 

 

فهرست جداول

جدول ‏4‑1فراوانی و درصد متغیرهای جمعیت شناختی نمونه های پژوهش… 112

جدول ‏4‑2میانگین، انحراف معیار و واریانس متغیرهای هوش هیجانی، سلامت روانی و فرسودگی شغلی در پرسنل کادر  113

جدول ‏4‑3ضریب همبستگی بین هوش هیجانی با فرسودگی شغلی در پرسنل کادر. 114

جدول ‏4‑4 ضریب همبستگی بین سلامت روان با فرسودگی شغلی در پرسنل کادر. 114

جدول ‏4‑5ضریب همبستگی بین هوش هیجانی با سلامت روان در پرسنل کادر. 115

جدول ‏4‑6نتایج تحلیل رگرسیون به روش گام به گام فرسودگی شغلی از روی متغیرهای هوش هیجانی و سلامت روان در پرسنل کادر. 115

 

 

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین هوش هیجانی و سلامت روان با فرسودگی شغلی در پرسنل کادر مشغول به خدمت ارتش انجام شد. روش این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و جامعه آماری، شامل کلیه پرسنل کادر مشغول به خدمت ارتش شهرستان اسلام آبادغرب در سال 1393 بود. براساس جدول کرجسی و مورگان (1970) و با روش نمونه گیری تصادفی ساده 150 نفر به عنوان نمونه انتخاب شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه ویژگی های جمعیت شناختی، پرسشنامه هوش هیجانی پترایدز و فورنهام (PFEIQ)، پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ- 28) و پرسشنامه فرسودگی شغلی (MBQ- 22) بود. اطلاعات به دست آمده با SPSS-16 و به کمک آمار توصیفی و ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام تجزیه و تحلیل شد. نتایج نشان داد که بین هوش هیجانی و سلامت روان رابطه معنادار (P<0/05) و بین هوش هیجانی و فرسودگی شغلی رابطه منفی و معنادار وجود دارد (P<0/05). همچنین، بین سلامت روان و فرسودگی شغلی رابطه معناداری وجود دارد (P<0/05). نتایج این مطالعه با یافته های پژوهش های پیشین همسو است.

کلید واژگان: هوش هیجانی، سلامت روان، فرسودگی شغلی، ارتش.

 

 

 

1    فصل اول

مقدمه ی پژوهش

 

 

 

1-1      مقدمه

امروزه سازمان ها و افرا شاغل در آن ها از ابعاد دیگری نیز مورد ارزیابی قرار می گیرند و آن بررسی شاخص های سلامت روانی در کاکنان آن و نیز فرسودگی شغلی می باشد. به طور کلی، سلامت سازمانی که شامل سلامت کارکنان آن سازمان نیز می شود، یک نگرش و حرکت جدید در زمینه مدیریت سازمان ها و نیروهای انسانی شاغل در آن ها می باشد.

فرسودگی شغلی نیز از دیگر مفاهیمی است که در سال های اخیر توجه بسیاری از روان شناسان به ویژه روان شناسان صنعتی- سازمانی را به خود معطوف ساخته است. فرسودگی شغلی عبارت است از مجموع شرایط فردی، محیطیی و تنشی که منجر می شود افراد در یک سازمان عملکردی کمتر از حد انتظارات و پتانسیل خود و نیز متوسط سازمان مزبور داشته باشند (جوادی نیا آذری و جوادی نیا آذری، 1392).

در حال حاضر، پژوهش های متعددی وجود دارد که ارتباط بین هوش هیجانی با سلامت روانی، جسمانی و فرسودگی شغلی و سازمانی را نشان می دهند (برادبری و گریوز[1]، 2003؛ ترجمه گنجی، 1391؛ پور زارعی، 1382). هوش هیجانی در نتایج مربوط به سلامت به طور کلی اثر شدید دارد، به طوریکه با سلامت روانی، همبستگی مثبت و با اختلال های روانی، رابطه ای معکوس دارد (زیندر، ماتئوس و رابرتس[2]، 2011). مهارت های هوش هیجانی بازگشت به سلامت را سرعت می بخشند (برادبری و گریوس، 2003؛ ترجمه گنجی، 1391).

 

1-2      بیان مسأله پژوهش

هوش هیجانی با شناخت فرد از خود و دیگران، ارتباط با دیگران، سازگاری و انطباق با محیط پیرامون که برای موفق شدن در برآوردن خواست های اجتماعی لازم است، ارتباط دارد و یک توانمندی تاکتیکی در عملکرد فردی محسوب می شود، در حالی که هوش شناختی، دارای قابلیتی استراتژیک و دراز مدت است. هوش هیجانی پیش بینی موفقیت را ممکن می سازد، زیرا نشان می دهد که چگونه فرد بلافاصله دانش خود را در موقعیت های مختلف به کار می گیرد. به عبارت دیگر، هوش هیجانی به تفاوت های افراد در ادراک، پردازش، تنظیم و به کارگیری اطلاعات هیجانی اشاره دارد (مویرا و الیور^[3]، 2008).

مایر و سالووی (1997)، معتقدند که هوش هیجانی شامل مجموعه ای از مهارت های بهم پیوسته برای ادراک دقیق، ارزیابی و ابراز هیجان ها، دسترسی یا ایجاد احساسات، به منظور تسهیل تفکر، توانایی فهم هیجان ها و دانش هیجانی و توانایی تنظیم هیجان ها به منظور، رشد هیجانی و عقلانی است. این سازه شناختی دارای چهار مولفه؛ ازیابی و ابراز هیجان خویشتن، ارزیابی و شناسایی هیجان دیگران، تنظیم یا نظم بخشی هیجان در خویشتن و استفاده از هیجان برای تسهیل عملکرد است (مویرا و الیور، 2008).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

یک مطلب دیگر :

عبرت از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه و آثار تربیتی آن

 

 

 

عنوان	صفحه
چکیده	2
فصل اول :کلیات پژوهش
بیان مساله	2
اهمیت وضرورت پژوهش	9
اهداف	11
سوالات پژوهش	11
تعریف مفاهیم و اصلاحات پژوهش	12
خرد	12
ساختار عاملی	12
رواسازی	13
اعتباریابی	13
فصل دوم:مبانی نظری پژوهش
مقدمه	15
ادبیات تاریخی خرد	15
خرد در میان تمدن های گذشته	15
خرد در بین النهرین	15
خرد در مصر باستان	16
خرد درآیین کنفسیوس	16
خرد در آیین بودا	16
خرد در آیین زرتشت	17
خرد در متون ادبی فارسی	18
خرد در قرآن	18
تاریخچه ی شکل گیری مطالعات روانشناختی خرد	18
نظریه های خرد	19
مفهوم سازی عامیانه از خرد (نظریه ی ضمنی)	20
مولفه های اصلی خرد در نظریه ی ضمنی	22
نظریه رسمی خرد : مفهوم سازی و اندازه گیری	22
1- رویکرد تحولی	23
الف.بر مبنای نظام خود	23
دیدگاه کارول لیف	24
دیدگاه لووینگر	24
دیدگاه بری من	25
لوونسون	26
ب.رویکرد تحولی پیاژه	27
دیدگاه لابووی-ویف	27
2- خرد به عنوان نظام دانش	28
الف.مکتب برلین	28
ب.نظریه تعادل استرنبرگ	29
3- خرد به عنوان ویژگی شخصیت	29
مدل سه بعدی آردلت	29
مدل شش عامل براون	30
مدل پنج عاملی وبستر	31
مطالعات بین فرهنگی	31
تفاوت های فردی در مفاهیم ذهنی خرد	33
مدل مفهومی مکتب برلین	34
الگوی مفهومی گلوک و بلوک بر مبنای نظریه ضمنی	35
بلوغ و خودپنداره در خرد مبتنی بر تجارب فردی	35
تاریخچه ی نظریه پرسش-پاسخ	36
مفروضه های اساسی نظریه پرسش-پاسخ	36
نرم افزار مولتی لوگ	37
مقیاس 5 عاملی وبستر و تحقیقات انجام شدۀ وی  در این زمینه	37
جمع بندی	38
فصل سوم:روش شناختی پژوهش
مقدمه	41
روش پژوهش	41
شیوه ی اجرای پژوهش	41
جامعه آماری	42
روش نمونه گیری وحجم نمونه ها	42
روش وابزار جمع آوری اطلاعات	42
روش تجزیه وتحلیل	43
فصل چهارم:یافته های پژوهش
مقدمه	45
نتایج تحلیل عاملی اکتشافی	45
نتایج تحلیل عاملی تاییدی	52
مدل سوال پاسخ  برای تحلیل سوالات خرده مقیاس	60
نتایج اعتبار محتوا	96
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
بحث و نتیجه گیری	98
محدودیت های پژوهش	99
پیشنهادهای پژوهش	100
فهرست منابع	101
پیوست ها	106

 

 

 

 

 

 

 

چکیده

هدف پژوهش حاضر بررسی ساختار عاملی و ویژگی‌های روان‌سنجی پرسشنامۀ خودارزیابی خرد وبستر  است. پرسشنامه خود ارزیابی خرد، توسط 600 نفر از دانشجویان دانشگاه‌های تهران با روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای خوشه‌ای که به‌تصادف  انتخاب شده بود ، تکمیل گردید  و سپس داده ها توسط نرم افزار R مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.یافته‌های نهایی تحلیل عاملی تأییدی و اکتشافی  مطابق انتظار نبود این نتیجه گویای این است که  احتمالاً مقیاس خودارزیابی خرد یک مقیاس پنج عاملی  طبق نظر مؤلف نبوده واز ویژگی های روان سنجی و ساختار عاملی مناسبی در گروه نمونه ی فعلی و در جامعه ی ایرانی برخوردار نیست.

 

 

کلید واژگان: پرسشنامه خود ارزیابی خرد، روایی، پایایی

 

 

 

            فصل اول

کلیات پژوهش

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

بیان مسئله

خرد به‌عنوان نمونه‌ای از قدرت انسانی (آسپیناوال[1] و استادینگر[2]، 2004، به نقل از وبستر 2007[3])، مظهر برتری انسان (کرامر[4] 2000، به نقل از وبستر 2007) و یکی از نیروهای شخصیتی اصلی در نظر گرفته می‌شود که توسط جنبش روانشناسی مثبت‌گرا شناسایی‌شده است. (مثل پیترسون[5] و سلیگمن[6]، 2004؛ سلیگمن و سیکزنت میهالی[7]، 2000، به نقل از وبستر 2007). علی‌رغم جاذبه، ویژگی‌های خوب و سرچشمه‌ی کهن آن، بررسی‌های روانشناسی در مورد خرد هنوز هم نسبتاً در مرحله‌ی اولیه‌ی رشد خود به سر می‌برد (بالتس، 2005؛ استرنبرگ[8]، 1990). به‌عنوان‌مثال، بالتز و کانزمن[9] (2004) اشاره کردند که سخنان طلایی بیشتری نسبت به توشه‌های تجربی-آزمایشگاهی در پیشینه‌ی روانشناسی خرد یافت می‌شود .

 

با آنکه در دوره‌های مختلف محققان درزمینه هایی مانند فلسفه، علوم سیاسی، الهیات و مردم‌شناسی، فرهنگی همچنان به خرد توجه داشتند اما کمتر به درک و توافقی جمعی دست‌یافته‌اند. زیرا بیشتر مباحث در باب خرد دوباره از سر گرفته می‌شد و مفهوم‌سازی و نیز ریشه‌های تاریخی و کاربرد آن در پرورش آگاهی انسان و پیچیدگی‌ها و ناشناخته‌های زندگی مورد اصلاح و بازنگری قرار می‌گرفت. از منظر روانشناسی، دیدگاه‌های اولیه درباره‌ی تعریف خرد را می‌توان در فرهنگ‌های لغت پیدا کرد. برای نمونه در مهم‌ترین فرهنگ لغت آلمان خرد به‌عنوان بینش و دانش درباره‌ی خود و جهان قضاوت عمیق در مورد مسائل دشوار زندگی تعریف‌شده است (گریم 1984، نقل از استادینگر و گلوک،2010). لغت‌نامه‌ی دانشگاهی وبستر (1997) نیز خرد را قدرت قضاوت درست و جستجوی صحیح‌ترین روش عمل بر پایۀ دانش، تجربه، و فهم و فرهنگ آکسفورد (فولر و فولر،1964 نقل از استودینگروگلوک،2010) نیز آن را قضاوت و مشاوره خوب درباره‌ی موضوعات دشوار نامشخص زندگی تعریف کرده است. باید توجه داشت که این تعاریف باهوش تفاوت دارد زیرابه حیطه مسائل خاص، یعنی مسائل دشوار زندگی اشاره دارد. از سوی دیگر، قضاوت و مشاوره خوب در موضوعات دشوار زندگی نیاز به هوش ندارد بلکه جنبه‌های هیجانی، اجتماعی و اخلاقی را نیز دربرمی گیرد (چراغی،1394). روان شناسی آمریکایی رابرت استرنبرگ(1949) در نظریه تعادلی خرد، بر اهمیت به کار گیری هوش برای رسیدن به خوبی و مصلحت عمومی، از طریق تعدیل علایق خود و دیگران تاکید می کند (فرهنگ توصیفی انجمن روانشناسی آمریکا، APA).

با ذکر محدودیت‌های موجود در مفهوم‌سازی خرد در واژه‌های ابتدایی شناختی، (آردلت،2000)، محققان حیطه‌ی خرد را دعوت کرد که «در مورد تعریف صحیح، عملیاتی کردن و اندازه‌گیری خرد به بحث بنشینید». تلاش‌هایی برای جبران این کمبود صورت گرفته است (مثلاً آردلت، 1997، 2000، 2003؛ بلوک[10] و گلوک[11]، 2004؛ هلسون[12] و سریواستا[13]، 2002؛ تاکاهاشی[14] و اورتون[15]، 2002؛ وینک[16] و هلسون، 1997، به نقل از وبستر 2007).

کانزمن و بالتس (2003) اشاره می‌کنند که “میراث عظیم فرهنگی و تاریخی خرد باعث می‌شود آوردن تعریف روان‌شناختی جامع و کاربردپذیر کردن این مفهوم سخت شود”. پیترسون و سلیگمن (2004) اضافه می‌کنند که علی‌رغم بیش از یک دهه، تحقیقات معاصر در مورد خرد، تعاریف کنونی هنوز هم به میزان زیادی شناختی هستند.

با احترام به نقش ضروری شناخت، بااین‌وجود تعریف زیر توانایی‌های عقلانی را در یک چارچوب بسیار وسیع‌تر ازجمله ابعاد اجتماعی، انگیزشی، هیجانی و همچنین درون فردی، در هم ترکیب می‌کند. به‌ویژه در این مطالعه از تعریف عملی وبستر از خرد استفاده می‌کند که خرد، شایستگی، کاربرد تجارب حیاتی زندگی برای تسهیل رشد بهینه‌ی خود و دیگران است (وبستر، 2003).

سؤالات پژوهش

بر پایه مسئله، هدف‌ها  ومبنای کاربردی مطالعه‌ی حاضر،سؤال‌های این پژوهش را می‌توان به شرح زیر مطرح ساخت:

1. آیا آزمون خودارزیابی خرد از پایایی مناسبی برخوردار است؟
2. آیا آزمون خودارزیابی خرد از روایی مناسبی برخوردار است؟
3. آیا آزمون خودارزیابی خرد ازنظر نظریه‌ی سوال-پاسخ ویژگی‌های روان‌سنجی مناسبی دارد؟
4. ساختار عاملی آزمون خودارزیابی خرد به چه صورت است؟

تعریف مفاهیم اصطلاحات پژوهش

خرد[17]

در برخی از فرهنگ‌های لغت خرد عبارت است از بینش و دانش درباره‌ی خود و جهان و…قضاوت عمیق در مورد مسائل دشوار زندگی (گریم وگریم[18] 1984، نقل از استادینگر و گلوک،2011). لغت‌نامه دانشگاهی وبستر (1997، ص. 1533) خرد را قدرت قضاوت درست و دنبال کردن صحیح‌ترین روش عمل بر پایه‌ی دانش و فهم و فرهنگ آکسفورد، آن را قضاوت و هدایت درست در موضوع‌های دشوار نامشخص زندگی تعریف کرده است (فولر و فولر[19]،1964 به نقل از استادینگرو گلوک، 2010)

تعریف عملیاتی خرد: نمره ای است که شرکت کننده در مقیاس خودارزیابی بدست می آورد.

ساختار عاملی[20]

1-6-2- پرخاشگری مستقیم در مقابل پرخاشگری غیر مستقیم.. 6

1-6-3- پرخاشگری وسیله ای در مقابل پرخاشگری خصمانه. 7

1-6-4- پرخاشگری فردی در مقابل پرخاشگری جمعی.. 8

1-6-5- پرخاشگری فعال در مقابل پرخاشگری منفعل.. 9

1-6-6- پرخاشگری فرافعال و تجاوز کارانه در مقابل پرخاشگری واکنشی و دفاعی.. 9

1-7- تبیین‌های مربوط به پرخاشگری.. 10

1-8- جهت پرخاشگری.. 11

1-9- ثبات پرخاشگری.. 12

1-10- تظاهرات پرخاشگری درسنین کودکی.. 12

1-11- تفاوت جنسیت در پرخاشگری.. 13

1-12- اهداف پرخاشگری در کودکان.. 13

1-13- پرخاشگری در کودکان پیش دبستانی.. 14

1-14- مشکلات کودکان پرخاشگر. 16

1-15- عوامل پرخاشگری کودکان.. 17

1-16- تشخیص‌های افتراقی.. 22

1-17- درمان‌ پرخاشگری در کودکان.. 22

1-18- مسائلی که والدین محترم باید جهت درمان کودک پرخاشگر خود رعایت نمایند: 23

مروری بر مطالعات مشابه. 28

فصل دوم: مواد و روش‌ها 32

2-1- بیان مسأله. 33

 

2-2- اهداف… 34

2-2-1- هدف کلی.. 34

2-2-2- اهداف ویژه 34

2-3- فرضیه‌ها 34

2-4- تعیین نوع و تعریف متغیرها 35

2-5- نوع و روش مطالعه. 35

2-6- حجم نمونه. 36

2-7-جامعه مورد بررسی.. 36

2-8- معیارهای ورود. 36

2-9- معیارهای خروج.. 36

یک مطلب دیگر :

2-10- روش جمع آوری داده 36

2-11- مکان و زمان انجام مطالعه. 37

2-12- روش اجرا 37

2-13- روش تجزیه و تحلیل داده 37

2-14- محدودیت و شرایط اجرایی.. 37

فصل سوم: نتایج و یافته‌ها 39

3-1- یافته‌ها 40

3-2- جداول.. 41

فصل چهارم: بحث ، نتیجه‌گیری ، پیشنهادات… 57

4-1- بحث… 58

4-2- نتیجه گیری.. 66

4-3- پیشنهادات… 67

4-4- محدودیت‌ها 68

منابع.. 69

ضمائم.. 76

 

 

فهرست جدول‌ها

عنوان                                                                                                                          صفحه

جدول 2-1- متغیرها 35

جدول 3-1- میانگین نمره کلی پرخاشگری برحسب جنس…. 41

جدول 3-2- میانگین نمره کلی پرخاشگری برحسب سن.. 42

جدول 3-3- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب جنس…. 43

جدول 3-4- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب سن.. 44

جدول 3-5- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب   وضعیت تمایل به تماشای خشونت در تلویزیون  45

جدول 3-6- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب وضعیت اشتغال مادر 47

جدول 3-7- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب تمایل به خشونت در بازی‌های رایانه ای.. 49

جدول 3-8- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب وضعیت والدین از نظرمرگ  یا طلاق.. 51

جدول 3-9- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب مدت زمان تماشای تلویزیون.. 52

جدول 3-10- میانگین نمره ابعاد پرخاشگری بر حسب مدت زمان بازی با رایانه. 54

جدول 3-11- ضریب همبستگی پیرسن بین ابعاد مختلف پرخاشگری.. 56