فصل دوم: مفاهیم و مبانی نظری ………………………………………………………………………….. 17

مقدمه .…………………………………………………………………………………………..………………… 18

الف. مفهوم، ابعاد و انواع هویت دینی……………………………………………………………………. 18  

1. مفهوم هویت دینی ……………………………………………………………………………………. 18
2. 1. مفهوم هویت ………………………………………………………………………………………………. 18
3. 2. مفهوم دین …………………………………………………………………………………………………. 21
4. 3. مفهوم هویت دینی ………………………………………………………………………………………. 22
5. مؤلفه های هویت دینی ………………………………………………………………………………… 25
6. ابعاد هویت دینی …………………………………………………………………………………………. 26

 عنوان                                                                                                            صفحه

    3 . 1. بعد دینداری ( نگرشی)…………… 26

2. 2. بعد فرهنگی (تعهدی)……………….. 27
3. 3. بعد تاریخی (تعلقی)……………….. 27
4. انواع هویت دینی………………………. 28
5. 1. هویت دینی سنتی ……………………………………………………………………………………………….28
6. 2. هویت دینی بازتابی ……………………………………………………………………………………………28

ب. مبانی نظری هویت زن مسلمان…………………………………………………………………………..29

1. مبانی نظری هویت زن مسلمان در اندیشه اسلام……………………………………………..29
2. 1. بعد انسانی هویت زن مسلمان در اندیشه اسلام……………………………………….. 29
3. 1. 1. آفرینش انسان ……………………………………………………………………………………………..29
4. 1. 2. فلسفه آفرینش زن ………………………………………………………………………………………..30
5. 1. 3. احیاء شخصیت زن ……………………………………………………………………………………….32
6. 1. 4. مقام خلافت و جانشینی …………………………………………………………………………………34
7. 1. 5. اشتراک زن و مرد در انسانیت ………………………………………………………………………..35
8. 1. 6. عنصرگناه بودن زن ………………………………………………………………………………………36
9. 1. 7. بهره مندی از ارزش های انسانی ……………………………………………………………………..37
10. 1. 8. تکامل و اوج گرایی …………………………………………………………………………………….38
11. 1. 9. کرامت زن در معرفت و شناخت …………………………………………………………………….39
12. 1. 10. کرامت زن در قابلیت هدایت ………………………………………………………………………..41
13. 1. 11. زنان اسوه و الگو ………………………………………………………………………………………..42

 عنوان                                                                                                            صفحه

1. 1. 11. 1. حضرت خدیجه(س) …………………………………………………………………………44

1.1. 11. 2. حضرت فاطمه(س) ……………………………………………………………………………45

1. 1. 11. 3. حضرت مریم(س) …………………………………………………………………………… 46

1.1. 11. 4. آسیه …………………………………………………………………………………………………46

1. 2. بعد خانوادگی هویت زن مسلمان در اندیشه اسلام………………………………………………47
2. 2. 1. موازنه حقوق و تکالیف ………………………………………………………………………………….47
3. 2. 2. تکریم زن در جایگاه دختر ……………………………………………………………………………..48
4. 2. 3. تکریم زن در جایگاه همسر ……………………………………………………………………………49
5. 2. 4. تکریم زن در جایگاه مادر ………………………………………………………………………………..50
6. 3. بعد اجتماعی هویت زن مسلمان در اندیشه اسلام…………………………………………………51
7. 3. 1. حیاء و عفاف ………………………………………………………………………………………………. 51
8. 3. 2. تعلیم و تعلم …………………………………………………………………………………………………53
9. 4. بعد اقتصادی هویت زن مسلمان در اندیشه اسلام……………………………………………….. 54
10. 1. 1. حق مالکیت ………………………………………………………………………………………………….54

1 . 4. 2. حق اشتغال …………………………………………………………………………………………………57

1. 4. 3. حق ارث ……………………………………………………………………………………………………..58
2. 4. 4. حق مهریه ……………………………………………………………………………………………………61
3. 4. 5. حق نفقه ………………………………………………………………………………………………………63
4. 4. 6. حق دیه ………………………………………………………………………………………………………65

 عنوان                                                                                                              صفحه

1. 5. بعد سیاسی هویت زن مسلمان در اندیشه اسلام………………………………………………….67
2. 5. 1. بیعت …………………………………………………………………………………………………………67
3. 5. 2. هجرت ………………………………………………………………………………………………………68
4. 5. 3. جهاد …………………………………………………………………………………………………………70
5. 5. 4. حکومت ……………………………………………………………………………………………………72
6. 5. 5. امر به معروف و نهی ……………………………………………………………………………………73
7. 5. 6. شورا ……………………………………………………………………………………………………….74
8. مبانی نظری هویت زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره) ………………………………………75
9. 1. هویت زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره) ……………………………………………….75
10. 1. 1.تجربه تاریخی زندگی امام خمینی(ره) و تأثیرآن در بازسازی هویت زن مسلمان ……..77
11. 1. 2. نقش هستی شناسی امام خمینی(ره) و تأثیرآن در بازسازی هویت زن مسلمان………….78
12. 1. 3. نقش اسلام شناسی امام خمینی(ره) و تأثیرآن در باز سازی هویت زن مسلمان…………79
13. 1. 4. نقش انسان شناسی امام خمینی(ره) و تأثیرآن در بازسازی هویت زن مسلمان …………79
14. 1. 4. 1. ویژگی های انسان در اندیشه امام خمینی(ره)………………………………………………..80
15. 1 .4. 1. 1. جلوه رحمت الهی و خلیفه اللهی انسان ………………………………………………..82
16. 1 .4. 1. 2. حقیقت جویی و سعادت طلبی انسان ……………………………………………………82
17. 1 .4. 1. 3. اختیار و آزادی انسان …………………………………………………………………………83
18. 1 .4. 1. 4. عدالت خواهی انسان ………………………………………………………………………….85
19. 1 .4. 1. 5. تربیت پذیری و تهذیب نفس انسان ……………………………………………………. 85

عنوان                                                                                                            صفحه

2. 1 .4. 1. 6. جامعیت و لایتناهی بودن انسان …………………………………………………………87
3. 1 .4. 1. 7. دو بعدی بودن انسان ……………………………………………………………………….88
4. 1 .4. 1. 8.. فطرت کمال گرایانه انسان…………………………………………………………………90
5. 1 .4. 1. 9. آزادی خواهی انسان ………………………………………………………………………….92
6. 1. 5. هویت اسلامی _ انسانی در اندیشه امام خمینی(ره) …………………………………………92
7. 1. 6. هویت زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره) ………………………………………………..96

      جمع بندی ………………………………………………………………………………………………………..98

   فصل سوم: بعد اجتماعی ـ اقتصادی هویت زن مسلمان دراندیشه امام خمینی(ره)……100

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………….101

الف. الگوی مشارکت اجتماعی زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره) …………………………101   

1. حضرت فاطمه(س) الگوی مشارکت اجتماعی زن مسلمان …………………………………….101

 ب. بعد اجتماعی هویت زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره)…………………………………..105

1. مشارکت اجتماعی زنان با حفظ جهات شرعی ……………………………………………………….108
2. زمینه های مشارکت اجتماعی زنان ……………………………………………………………………111
3. 1. مشارکت در سازندگی جامعه ……………………………………………………………………….111
4. 2. مشارکت در عرصه علمی و فرهنگی ……………………………………………………………..114

پ. بعد اقتصادی هویت زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره) …………………………………..118

1. فعالیت اقتصادی زن …………………………………………………………………………………………….118

2. برای دیدن جزییات بیشتر و دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

3.  

 عنوان                                                                                                            صفحه

 

1. 1. استقلال در مالکیت ………………………………………………………………………………………..120
2. 2. برخورداری از حق اشتغال ………………………………………………………………………………..122

جمع بندی …………………………………………………………………………………………………………124

فصل چهارم: بعد سیاسی هویت زن مسلمان دراندیشه امام خمینی(ره)  ……………………….125

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………………….126

الف. الگوی مبارزه سیاسی زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره) ……………………………….126

1. حضرت فاطمه (س) اسوه مجاهده، مخاطبه و محاکمه با حکومت های وقت ……………….126
2. حضرت زینب(س) اسوه مبارزه سیاسی با حکومت یزید …………………………………………..129

ب . مشارکت سیاسی زنان مسلمان در نهضت اسلامی در اندیشه امام خمینی(ره)………….130

   1.اقدامات تأثیرگذار رژیم پهلوی (اول و دوم) درمشارکت زنان درنهضت اسلامی …….137  

1. 1. واقعه کشف حجاب ………………………………………………………………………………………130
2. انقلاب سفید (لایحه انجمن های ایالتی و ولایتی) ………………………………………………….134

پ. مشارکت سیاسی زنان در دوره مشروطه در اندیشه امام خمینی(ره) ……………………….140

ت. مشارکت سیاسی زنان در صحنه انقلاب اسلامی در اندیشه امام خمینی(ره) …………….141

1. تحول سیاسی زنان در انقلاب اسلامی ……………………………………………………………………..144
2. حضور در تظاهرات ……………………………………………………………………………………………..146
3. حجاب نماد هویت زن مسلمان در مبارزه با رژیم پهلوی ………………………………………….149
4. کمک های مالی به مستضعفان ……………………………………………………………………………..151

 عنوان                                                                                                            صفحه

 

5. هدایت گری و تشویق مردان …………………………………………………………………………………..151

ث. مشارکت سیاسی زنان پس از پیروزی انقلاب اسلامی در اندیشه امام خمینی(ره)……….152  

1. ابعاد و زمینه های مشارکت سیاسی زنان در اندیشه امام خمینی(ره) ………………………..153
2. 1. حضور در تصمیم گیری های سیاسی …………………………………………………………………153
3. 2. حضور در صحنه انتخابات ………………………………………………………………………………..155
4. 3. حق دخالت در تعیین سرنوشت جامعه ………………………………………………………………..156
5. 4. برخورداری از آزادی …………… ………………………………………………………………………. 157
6. 4. 1. آزادی زن در رژیم پهلوی ………………………………………………………………………158
7. 4. 2. آزادی زن در نظام اسلامی ………………………………………………………………………..162

ج. مشارکت سیاسی زنان در دفاع مقدس در اندیشه امام خمینی(ره)……………………………..164

1. وجوب دفاع از اسلام و مملکت اسلامی …………………………………………………………………..164
2. ایثار و فداکاری …………………………………………………………………………………………………….166
3. جهاد زنان در پشت جبهه وپشتیبانی از رزمندگان ……………………………………………………….166
4. روحیه شهادت طلبی ………………………………………………………………………………………………167

جمع بندی …………………………………………………………………………………………………………… 168

فصل پنجم: بعد تربیتی ـ خانوادگی هویت زن مسلمان دراندیشه امام خمینی(ره)………………170

مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………..171

 

یک مطلب دیگر :

 عنوان                                                                                                            صفحه

 

الف.  الگوی تربیتی زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره)  ………………………………………171

1. حضرت فاطمه(س) اسوه‌ ساده زیستی ……………………………………………………………………171
2. حضرت فاطمه(س) اسوه فرزند پروری ………………………………………………………………..172

ب. جایگاه خانواده در نظام تربیتی در اندیشه امام خمینی(ره) ……………………………………173

1. توجه جدی اسلام به همه ابعاد زندگی خانوادگی ……………………………………………………174
2. نقش خانواده در تربیت صحیح فرزند …………………………………………………………………..177
3. سعادت و انحطاط جامعه در گرو تربیت صحیح فرزند در خانواده …………………………..178

پ. جایگاه محوری مادر در خانواده در اندیشه امام خمینی(ره) …………………………………..182

1. تربیت فرزند شغل اصیل و شریف زنان …………………………………………………………………..182
2. انسان سازی شغل مادر، همانند شغل انبیاء ……………………………………………………………..184
3. دامن مادر، اولین و بهترین محل تربیت کودک ……………………………………………………….187
4. الگو گیری و تقلید کودک از مادر ………………………………………………………………………..189
5. نقش مادر در پرورش مذهبی فرزند ……………………………………………………………………..191
6. نقش مادر در مهذّب ساختن فرزند ……………………………………………………………………….193
7. آسیب های ناشی از خلاء وجود مادر……………………………………………………………………195

جمع بندی ………………………………………………………………………………………………………..198

نتیجه گیری ……………………………………………………………………………………………………….199

پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………..203

 منابع ……………………………………………………………………………………………………………….204

الف. بیان مسأله

با استقرارسلطنت پهلوی و آغاز فرایند نوسازی در ایران، به تدریج با رواج ارزش های غربی در ساختار فرهنگی جامعه، هویت زن مسلمان ایرانی مورد تهدید قرارگرفت و زمینه انحطاط این قشر در جامعه فراهم شد. درچنین فضایی امام خمینی(ره) از منظر یک مصلح و احیاگر، گفتمان مبتنی بر «بازگشت به آموزه های اصیل دینی» را مطرح کرده ونگرش نوینی را در مورد زن ارائه کردند. چشم انداز نوین امام خمینی(ره)، که راندن زنان ازعرصه عمومی را تجویز نمی کرد و در عین حال استفاده ابزاری از زن را برنمی تابید و ابتکار ایشان، در راستای بهره وری از دستاوردهای مثبت حضور زن، مورد استقبال زنان ایرانی قرارگرفت و زمینه حضور ایشان را در عرصه های مختلف فراهم کرد.

در دوران حکومت پهلوی، همچون عصر جاهلیت، شخصیت زن در زیر چرخ های بی عدالتی و تبعیض خُرد می شد و زن بازیچه ای در دست هوس بازان بود. از نظرشاهان پهلوی، زن باید فریبا باشد. زنِ فریبا نسخه بدلی و استعاری از تصویر زن در جامعه غربی بود که درآن کرامت و شخصیت واقعی زن در مسلخ فلسفه مادی غرب، قربانی شده بود. امام خمینی(ره) هوشیارانه، نقش زن فریبا را در ابتذال جامعه و خود باختگی جوامع اسلامی درک نمود و در برابر این دسیسه چینی، قاطعانه ایستاد و با آن مقابله نمود.

امام به احیای شخصیت زن مسلمان پرداخت و در چهارچوب جهان بینی توحیدی و مقام انسانی زن که صاحب کرامت است،‌ جایگاه و نقش زن در اجتماع را تبیین نمود. امام، زن را نه مظهر فریب و بازیچگی، که مبدأ خیرات و سعادت می دانست و می خواست از وجود زن در ارتقاء و تعالی جامعه استفاده کند، او را موجودی با کرامت و عظمت می دید که سعادت و شقاوت جامعه تا حد زیادی به دست اوست براین اساس جامعه خوشبخت، جامعه ای است که زنانش خوب تربیت شده باشند و در جهت پرورش و هدایت پیشرو و نمونه باشند (شریفی، 1390: 22).

امام خمینی(ره) با علم به حاکمیت نظام ارزشی منحط پهلوی و با شناخت عمیق از آموزه های دینی، رسالت خود و انقلاب اسلامی را دستیابی زنان به مقام والای انسانی معرفی می کند، به گونه ای که این احساس شخصیت مقدمه دخالت در تعیین سرنوشت اجتماعی ـ سیاسی آنها خواهد بود. حضورگسترده زنان در تظاهرات ضد رژیم با پوشش اسلامی،‌ به خوبی نمایانگر درک و شناخت آنان نسبت به اهتمام جدی مرجعیت دینی به مسائل زنان بود و نشان می داد که حجاب نه تنها فضای حرکت و تنفس اجتماعی،  سیاسی، فرهنگی و اقتصادی را محدود نمی نماید، بلکه با حذف جاذبه های جنسی و نگرش های جنسیتی در روابط اجتماعی، زن را به عنوان عنصری انسانی و متعالی در فعالیت های اجتماعی ـ سیاسی شرکت  می دهد (عطارزاده، 1386: 16 – 17).

در شناخت اندیشه امام خمینی(ره) درمقوله “هویت” آگاهی از هستی شناسی و جهان بینی ایشان لازم و ضروری است. نگاه امام به مقوله هویت برآرمان گرایی و واقع گرایی مبتنی است. از منظرآرمان گرایی ایشان به دنبال کمال مطلوب و از منظر واقع گرایی، ایشان واقعیات موجود جامعه را در حدی که مغایر با اصول وآرمان ها نباشد می پذیرد.

در بحث هویت فردی و جمعی از دیدگاه امام خمینی(ره) ایشان مهمترین عنصرسازنده در هویت یک انسان را حرکت براساس ارزش های فطرت و اسلامی می دانند و لازمه شکل گیری یک هویت درست را پرورش انسان براساس ارزش های اسلامی می دانند؛ ایشان واحدهای اجتماعی موجود در جوامع از جمله خانواده، مدرسه، محله، قومیت و ملیت را در هویت بخشی به انسان مؤثر می دانند؛ اما از نظر ایشان هویت اصیل و بادوام هویتی است که مبتنی برمؤلفه های فرهنگی و اعتقادی باشد.

در خصوص هویت ملی ایرانیان، ایشان به هویت اسلامی و انسانی معتقد بودندکه پیش از آن منسوخ  و تحریف شده بود و همواره در سخنان خود بر لزوم شناخت و احیای این هویت تأکید می کردند؛ زیرا احیای آن را زمینه ساز خود باوری، استقلال، عدم سلطه پذیری، رمز پایداری و پیشرفت کشور می دانستند ( فوزی،1385 : 168 – 165).

رویکرد امام خمینی(ره) نسبت به مقوله هویت زن دارای دو بعد است. ایشان در یک بعد تبیینی به فرو افکنی دیدگاه های نادرست نسبت به زن پرداخته و جایگاه زن را در تفکر اصلاحی خویش معین ساخته و در بعد دوم ساختار اجرایی، تربیتی و تهذیبی مناسب با شخصیت زن را ارائه کردند. امام خمینی(ره) در پرتو قرآن کریم، زن را هم چون مرد در پیشگاه پروردگار دانسته که هردو توان رسیدن به بالاترین مراحل رشد وکمال را دارند و در عالی ترین مراحل کمال زن الگو و اسوه شده (حضرت فاطمه (س)) و مردان نیز باید به وی اقتدا کنند. تعبیرات امام خمینی(ره) از مقام و منزلت حضرت فاطمه (س) و معرفی ایشان به عنوان نمونه انسان کامل برای معرفی الگوی برگزیده زن در اسلام ریشه در این تفکر دارد (غروی نائینی، 1386: 128).

با گذشت سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی و ورود به عرصه نوین، به رغم دستاوردهایی که در طول سال های پس از پیروزی انقلاب به دست آمده، شاهد رشد مجدد الگوهای فرهنگی غربی در بین جوانان و به خصوص قشر زنان هستیم، ازجمله رشد ناهنجاریهای اجتماعی و رواج بدحجابی که حکایت ازکم رنگ شدن ارزش ها و اعتقادات دینی در بین این قشر است.

بنابراین، نیاز جامعه جوان ما به توسعه فرهنگ دینی و نهادینه سازی فضایل انسانی، تبیین راه های تقویت باورهای دینی را بیش از پیش مورد توجه قرار داده است؛ به طوری که پویایی وکارآمدی نظام اسلامی درگرو تقویت باورهای دینی و توسعه فضایل اخلاقی در قشرجوان می باشد بنابراین سؤال اصلی این است که ابعاد هویت زن مسلمان در اندیشه امام خمینی (ره) چیست؟ تا از طریق بازنگری در اندیشه ایشان، راهکارهای عملی برای دست اندرکاران امر ارائه شود.

ب. اهمیت و ضرورت تحقیق

1-  فواید نظری

1-1- بازشناسی ابعاد نظری هویت زن مسلمان از دیدگاه امام خمینی(ره)

1-2- شناخت آسیب های هویت زن مسلمان از دیدگاه امام خمینی(ره)

2- فواید عملی

2-1- تلاش برای آشنا ساختن نسل جوان با اندیشه امام خمینی(ره) در زمینه ابعاد هویت زن مسلمان

2-2- بسترسازی مناسب جهت رویارویی با چالش های عمده فرا روی هویت زن مسلمان

2-3- استفاده از نتایج و ارائه راهکارها ی مناسب به دست اندرکاران امرجهت تقویت باورهای زن مسلمان

پ. اهداف تحقیق

1-  هدف اصلی

شناخت ابعاد هویت زن مسلمان در اندیشه امام خمینی(ره)

2-  اهداف فرعی

2-1-  شناخت مبانی نظری هویت زن مسلمان در اندیشه اسلامی و امام خمینی(ره)؛

2-2-  شناخت بعد اجتماعی – اقتصادی هویت زن مسلمان در اندیشه امام خمینی (ره)؛

2-3-  شناخت بعد سیاسی هویت زن مسلمان در اندیشه امام خمینی (ره)؛