2-1-1تعریف حریم در اصطلاح 14
2-1-1-1كاربرد حریم در اموال 15
2-1-1-2كاربرد حریم در مورد انسان 15
2-1-1-3 تعریف حریم در حقوق 16
2-2 مفهوم خصوصی 16
2-2-1تعریف لغوی حریم خصوصی 16
2-2-2تعریف اصطلاحی حریم خصوصی 17
2-2-3 تعریف مورد قبول 18
2-3 تعریف اماکن خصوصی 19
2-4 حمایت از حریم مكان خصوصی 23
فصل سوم: حریم خصوصی در مقررات دادرسی عادلانه
3-1تشریفات لازم برای بازرسی از اماکن خصوصی 25
3-2 ورود غیر مامورین به حریم منزل یا مكان خصوصی 29
3-3 ورود مامورین به حریم منزل یا اماکن خصوصی 30
3-3-1 جرایم مشهود 30
3-3-2جرایم غیر مشهود 31
3-4 ضوابط لازم الرعایه به هنگام ورود و بازرسی منزل 33
3-5 اشكال نقض حریم خصوصی اماكن (خصوصی) 34
3-5-1 ورود فیزیكی 34
3-5-2 ورود غیرفیزیکی (به کار گماردن دوربین، نگاه کردن و استفاده از وسایل سمعی و بصری) 35
3-5-3 ورود شنوایی 36
3-5-4 ورود بینایی (چشمی) 37
3-5-5 نقض حریم خصوصی در حوزه ساخت و ساز مسكن (آپارتما نها) 37
فصل چهارم: بررسی حریم خصوصی در قوانین کیفری ایران
4-1 تشریفات لازم برای بازرسی از مکان خصوصی(مسکن) 47
4-1-1 اجازه قانون 47
4-1-2 اجازه مقام قضایی 49
4-2 عدم تزاحم بازرسی و تفتیش با حقوق افراد 52
4-3 ضابطه احراز حقوق اهم 52
4-4 لزوم بازرسی و تفتیش در حضور متصرف یا ارشد حاضران 53
4-5 حضور گواه، شخص ثالث و اشخاص دخیل در امر جزایی 55
4-6 فوریت امر در بازرسی و عدم همكاری متصرف 56
4-7زمان بازرسی 58
4-8 بررسی حریم خصوصی اماكن در فقه امامیه 59
4-8-1آیات 59
4-8 -2روایات 63
4-8-3 حمایت از حریم خصوصی اماکن از نظر فقهای امامیه 66
4-8-4حـریم خصوصـی و بازرسـی از اماکن خصوصی افراد از نگاه امام خمینی(ره) 67
4-8-4-1 پیام هشت ماده اى به قوه قضاییه و ارگانهاى اجرایى( اسلامى شدن قوانین) 67
4-9 بررسی اجمالی لایحه حمایت از حریم خصوصی 71
4-9-1به كار گذاشتن وسایل شنود ممنوع 72
4-9-2 نظارتهای الكترونیكی و حریم خصوصی اشخاص 73
یک مطلب دیگر :
یک مطلب دیگر :
4-10 كاستیهای قانون آیین دادرسی كیفری1378در ارتباط با حریم خصوصی 73
4-11 رابطه حریم خصوصی و حقوق شهروندی 79
4-12حریم خصوصی و حقوق شهروندی در نظام جمهوری اسلامی ایران 81
4-13 ماهیت امر به معروف ونهی ازمنکر 85
4-14 اهمیت وجایگاه امربه معروف ونهی ازمنکر 87
4-14-1جایگاه امر به معروف در قرآن 90
4-14-2 جایگاه امر به معروف در روایات 91
4-15 ادلّه لزوم وضع قانون امر به معروف و نهی از منکر 91
4-15-1 جلوگیری از وقوع جرم و شورش 91
4-15-2 جلوگیری از حکومت و مسئولیت افراد فاسد و بی لیاقت 93
4-15-3 ایجاد عدالت در جامعه 93
نتیجهگیری 95
پیشنهاد……………………………………… 97
منابع ومآخذ 98
چكیده
در قانون «آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور کیفری»، قواعد و تشریفاتی برای ورود به حریم خصوصی یا بازرسی در مکان خصوصی ارائه شده است. ولی، رویه قضایی در شناسایی مفهوم حریم و مکان خصوصی دارای پراکندگی و مبهم است. به نظر میرسد که همه فضاها و داراییهایی که نمیتوان بدون اجازه شخص به آنها ورود یا دسترسی پیدا کرد، حریم خصوصی انگاشته میشوند. بدین سان، منزل، اتاقهای هتلها، اتومبیل، نامهها و مکاتبههای شخصی جلوههایی از حریم خصوصی هستند. قانونگذار به منظور حمایت از حریم خصوصی، بازرسی از مکانهای خصوصی را تابع تشریفات و قواعدی دانسته است. هر چند این قواعد و تشریفات، ناقص و مبهم هسِتند، متأسفانه برای نقض همین قواعد نیز ضمانت اجرای مناسبی مانند بطلان دلیل پیشبینی نشده است. نتیجه این تحقیق حاکیست که حقوق کیفری در کشور ما اغلب با رویکردی فنی پیگیری میشود و امری کارکردی خواهد بود نه طبیعی، حقوق کیفری از طریق نوع واکنشی که به پدیده مجرمانه میدهد نیز میتواند بر وضعیت حریم خصوصی تاثیر گذاشته و هیچ محدودیت نظری در برابر قانونگذاری علیه امور غیر اخلاقی وجود ندارد. این تنها دلایل عملی است که در برابر اجرای قانونی اخلاق قرار میگیرد. گسترش مداخلات کیفری تنها قوانین کیفری را بی اثر نمیسازد بلکه به دیگر بنیانهای اجتماعی هم آسیب میرساند و نهایتاً اینکه حقوق اساسی از یک سو نهادهای حوزه عمومیرا به رسمیت میشناسد و از سوی دیگر با تضمین حقوق و آزادیهایی که در شکلگیری و استواری حوزهی عمومی موثر است از این قلمرو حمایت میکند. با وجود اصل بی طرفی در دادرسی عادلانه حریم خصوصی باید مورد حمایت قرار گیرد. در این پژوهش نویسنده تلاش کرده که اصل رعایت حریم خصوصی اشخاص در قوانین کیفری ایران با تاکید بر دادرسی عادلانه و منصفانه را مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهد.
واژگان کلیدی: حریم خصوصی، بازرسی، مکان خصوصی، دادرسی عادلانه، منصفانه.
فصل اول: کلیات
الف. مقدمه
حریم خصوصی را میتوان قلمرویی از زندگی هر فرد دانست که انتظار دارد دیگران بدون رضایتش به آن قلمرو وارد نشوند یا به اطلاعات آن قلمرو دسترسی نداشته باشند. منازل و اماکن خصوصی، یکی از مهمترین عرصههای حریم خصوصی افراد هستند و همچنین ورود بدون اجازه به منازل و اماکن خصوصی یکی از مهمترین مصادیق ورود به حریم خصوصی محسوب میشود(انصاری، 1390، ص1). انسان به عنوان یک موجود زنده از یک سو استقلال فردی دارد و از سوی دیگربه اعتبار آن که در جامعه و در ارتباط با دیگران زندگی میکند موجودی اجتماعی است. این طبیعت دو گانة انسان از یک طرف از هم جدا و از طرف دیگر چنان به هم آمیخته شده است که گریزی از جمع بین این دو ویژگی نیست و جامعه ناگزیر از پذیرش استقلال فردی وی و پای بند به التزامات ناشی از این استقلال فردی است. در مقام حضور انسان در جامعه است که حق انسان نسبت به تمامیت مادی و معنوی خود معنی و مفهوم پیدا میکند. انسانی که در خفا و خلوت و به دور از چشمان دیگران و بدون ارتباط با افراد نوع بشر زندگی کند طرح بحث حریم خصوصی در مورد وی بی معنا است.
حریم خصوصی را میتوان یکی از بنیادی ترین و اساسی ترین حقوق بشری تلقی کرد که با شخصیت وی ارتباط مستقیم و تنگاتنگی دارد. حق انسان به تنها بودن و با خود بودن، به وسیلة دیگران مورد احترام قرارگرفتن و به دور از چشم و نگاه کنترل کنندة دیگران و رها از تجسس و تفتیش دیگران زیستن حقی است که لازمهی یک شخصیت مستقل به شمار می آید، با آزادی و استقلال انسان و حق بر تعیین سرنوشت برای خود نیز ارتباط ملازمیدارد و اساساً شخصیت انسان در پرتو این مفاهیم معنی می یابد. نکتهی مهم در مورد حریم خصوصی آن است که مفهوم و قلمرو این بعد از حق انسان نیز به دنبال تحولات و پیشرفتهایی که به مرور زمان در زمینههای علمی، اجتماعی، اقتصادی و…صورت گرفته است تحت تأثیر قرار گرفته است. لذا، مفهوم و قلمرو حریم خصوصی در جامعهی پیشرفته و متمدن امروزی با مفهوم و قلمرو آن در جامعهی سنتی سابق متفاوت میباشد.کما اینکه مفهوم و قلمرو آن در دنیای کنونی در یک جامعهی توسعه یافته، جامعهی عقب مانده یا در حال توسعه میتواند متفاوت باشد.
دلیل این تفاوت آن است که تکنولوژی مدرن امروزی، علاوه بر پلیس، مردم را قادر ساخته است که به طور مخفیانه بر اعمال مردم نظارت کنند و اطلاعات محرمانهای را دربارة زندگی اشخاص به دست آورند که اصولاً چنین حقی را ندارند. استفاده از دستگاههای عکسبرداری مخفیانه مثل تلفنهای همراه دارای دستگاه فیلمبرداری و عکسبرداری، استفاده از پست الکترونیکی و دیگر شیوههای الکترونیکی برقراری ارتباط از دستاوردهای تکنولوژی امروزی است که میتوانند به راحتی برای نقض حریم زندگی خصوصی افراد مورد استفاده قرار گیرند. در واقع میتوان گفت تکنولوژی مدرن قلمرو نقض حریم خصوصی را توسعه داده است.
لذا، میبایستی ابزارهای جدیدی نیز در قالب حمایتهای ویژة قانونی برای حمایت از حریم خصوصی ایجاد شود. مفهوم و قلمرو حریم خصوصی را میتوان با فرهنگ حاکم بر آن جامعه و نوع حکومت حاکم بر یک جامعه مرتبط دانست. از این نظر، بر حسب اینکه فرهنگ حاکم بر یک جامعه یک فرهنگ مذهبی و نظام حاکم بر یک جامعه یک نظام سیاسی استبدادی یا دموکراتیک باشد، مفهوم و قلمرو حریم خصوصی میتواند موسع یا مضیق باشد.
[چهارشنبه 1399-08-14] [ 07:25:00 ب.ظ ]
|