نقش امر به معروف و نهی از منکر در امنیت ملی از منظر فقه سیاسی |
 |
1-7-روش تحقیق …………………………… 13
1-8- تعاریف پژوهش ……………………….. 13
فصل دوم مبانی فقهی امر به معروف و نهی از منکر
2-1- مفهوم امر به معروف و نهی از منکر ……… 16
2-2- معروفها و منکرها ……………………. 16
2-3- اهمیت امر به معروف و نهی از منکر………. 17
2-4- علل امر به معروف و نهی از منکر………… 21
2-5-روشها و شیوههای امر به معروف و نهی از منکر. 24
2-5-1-شیوه گفتاری………………………… 24
فهرست مطالب
عنوان صفحه
2-6- قلمرو امر به معروف و نهی از منکر………. 29
2-7- مراتب امر به معروف و نهی از منکر………. 31
2-8- احکام امر به معروف و نهی از منکر………. 31
2-9- مراحل امر به معروف و نهی از منکر ………. 31
2-9-1- فردی…………………………….. 31
2-9-2- جمعی……………………………… 31
2-10- اقسام امر به معروف و نهی از منکر……… 32
2-11- شرایط وجوب امر به معروف و نهی ازمنکر….. 32
2-11-1- شرط اول وجوب امر به معروف و نهی از منکر 32
2-11-2- شرط دوم وجوب امر به معروف و نهی ازمنکر. 35
2-11-3- شرط سوم وجوب امر به معروف و نهی از منکر 36
2-11-4- شرط چهارم وجوب امر به معروف و نهی از منکر 37
فصل سوم جایگاه فقهی امر به معروف و نهی از منکر در فقه سیاسی
3-1- آمران به منکر و ناهیان از معروف در فقه سیاسی 39
3-1-2- کافران……………………………. 40
3-1-3- منافقان…………………………… 41
3-1-4- نفس امّاره…………………………. 41
3-2- ویژگی آمران به معروف و ناهیان از منکر در فقه سیاسی 41
3-3- شرایط آمر به معروف و ناهی از منکر در فقه سیاسی 42
فهرست مطالب
عنوان صفحه
3-4- کارکردهای امر به معروف و نهی ازمنکر از منظر فقه سیاسی 43
3-5-جایگاه سیاسى امر به معروف و نهى از منکر … 46
3-5-1- مفهوم سیاسى امر به معروف و نهى از منکر . 46
3-5-2- هدف و غایت دین ……………………. 47
3-5-3- فلسفه حکومت اسلامى…………………. 48
3-5-4- تأمین حقوق همگان………………….. 49
3-5-5- حفظ نظام اجتماعى سالم……………… 49
3-5-6- مکانیزم نظارت در حکومت اسلامى……….. 52
3-5-7- رویکرد اجرایى به این فریضه………….. 54
3-5-8- موانع امر به معروف و نهی از منکر……. 54
3-7- آداب امر به معروف و نهى از منکر در فقه سیاسی 54
3-7-1- پرهیز از تجسس …………………….. 58
3-7-2- پرهیز از پرده درى ………………….. 60
3-7-3- پرهیز از دشنام ……………………. 62
3-7-4- رفاقت……………………………. 63
3-7-5- صبورى…………………………….. 64
3-7-6- امام و حسبه……………………….. 64
3-7-6-1- نظارت مستقیم……………………. 67
3-7-6-2- کوشش بر ناشناس بودن خود…………… 67
3-7-6-3- تفکیک حقوق شخصى از حقوق عمومى…….. 68
فهرست مطالب
عنوان صفحه
3-7-6-4- آمادگى براى اقدام در هر زمانى …….. 68
3-8- آثار امر به معروف و نهی از منکر در فقه سیاسی 69
3-8-1- از منظر آیات……………………… 69
3-8-2- آثار امر به معروف و نهی از منکر از منظر روایات 74
3-8-2-1- شرکت در ثواب اعمال دیگران…………. 74
3-8-1-3- ارزشمندتر از جان زمینیان………….. 74
3-8-1-4- مقامى ویژه در قیامت………………. 74
3-9-دیدگاهای متفاوت امر به معروف و نهی از منکر 75
3-9-1- دیدگاه امر به معروف و نهی از منکر از منظر قرآن 75
3-9-1-1-بررسی تعارض برخی از آیات با آیات پیرامون امر به معروف 78
3-9-2- امر به معروف و نهی از منکر توسط خداوند متعال 78
3-9-3- امر به معروف و نهی از منکر توسط پیامبران 78
3-9-4- امر به معروف و نهی از منکر توسط مؤمنان . 79
3-9-5- امر به معروف و نهی از منکر از منظر اهل بیت 79
3-9-6- دیدگاه امر به معروف و نهی از منکر از منظر قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران……………………………… 79
فصل چهارم نقش امر به به معروف و نهی از منکر در امنیت اجتماعی
4-1- مفهوم امنیت اجتماعی………………….. 82
4-2- فرآیند نهادینه شدن ارزش ها……………. 83
4-3- مولفه های امنیت اجتماعی………………. 84
عنوان صفحه
4-4- میزان تاثیرگذاری امر به معروف و نهی از منکر در ایجاد امنیت اجتماعی…………………………………. 84
4-5-تقسیم‌بندی‌های امنیت……………………. 86
4-6-تحولات تاریخی مفهوم امنیت………………. 86
4-7- جایگاه امنیت در اسلام…………………. 87
4-8-مفاهیم اساسی مرتبط با نظریه امنیت ملی…… 88
برای دیدن جزییات بیشتر و دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید
4-8-1- دنیا……………………………… 88
4-8-2- زیاده‌خواهی انسان…………………… 90
4-8-3- ایمان به خدا……………………… 90
4-8-4- ارزش انسانی و سعات همگانی………….. 92
4-8-5- شریعت ……………………………. 93
4-8-5-1-عوامل مخل امنیت…………………… 94
4-8-5-2- ممنوع بودن پذیرش عوامل مخلّ امنیت…… 94
4-8-5-3- اصل امنیت در فقه سیاسی…………… 95
4-8-5-4- تعریف حقوق متقابل………………… 95
4-8-5-5- پشتیبانی روابط اجتماعی با قواعد اخلاقی. 95
4-8-5-6- منع از دنیاطلبی………………….. 96
4-8-5-7- تبشیر و انذار……………………. 96
4-8-5-8- اصل برادری………………………. 96
4-8-5-9- اصل تعاون و همکاری ………………. 97
4-8-5-10- اصل وحدت………………………… 97
فهرست مطالب
نوان صفحه
4-8-5-11- اصل هماهنگی با اخلاق مردم………….. 97
4-8-5-12- اصل نظارت……………………….. 97
4-8-5-13- اصل قضاوت……………………….. 98
4-8-5-14- اصل جهاد………………………… 98
4-8-5-15- اصل عدالت……………………….. 99
4-8-5-16- اصل تکیه بر اصول مشترک……………. 99
4-8-5-17- اصل پیمان‌‌ها و تعهدات بین‌المللی…….. 99
4-8-6- ولایت……………………………… 101
4-8-6-1- توجه اسلام به ویژگی‌ها و صفات حاکم…… 101
4-8-6-2- توجه اسلام به حقوق متقابل مردم و رهبر 102
4-8-7- آخرت……………………………… 103
4-9- نقش امر به معروف و نهی از منکر در زندگی اجتماعی و فردی 104
4-9-1- نگهبان ایمان……………………….. 104
4-9-3- رمز رستگاری………………………… 104
4-9-4-درخشش خدا ………………………….. 105
4-9-5- نجات دهنده جامعه …………………… 105
4-9-6- نجات از قهر خدا…………………….. 105
4-9-7-بهره از الطاف خدا…………………… 106
4-9-8-نشانه بهترین بودن…………………… 106
4-9-9- اثر امر به معروف در خود انسان……….. 106
فهرست مطالب
نوان صفحه
4-9-10- شرکت در همه ثوابها………………… 106
4-10- شیوه اجرای امربه معروف ونهی ازمنکر در یک جامعه 106
4-10-1- ایجاد تشکل امر به معروف ونهی ازمنکر…. 107
4-10-2- ایجاد رسانه برای امر به معروف و نهی از منکر 108
4-10-3-تبیین جایگاه امر به معروف ونهی ازمنکر در جامعه 113
4-10-4- طرح مباحث امر به معروف و نهی از منکر در کتب درسی 113
4-11-کارکردهای سیاسی امر به معروف و نهی از منکر درامنیت اجتماعی 113
۱4-11-1- امنیت …………………………… 114
یک مطلب دیگر :
4-11-2- انسجام و بقای جامعه و وحدت آن………. 114
4-11-3- ضمانت اجرایی احکام و دستورات الهی…… 115
4-11-5- آبادانی و سازندگی در جامعه…………. 115
4-11-6-خیر و سلامتی……………………….. 115
4-11-7- قدرتمندی مومنان…………………… 116
4-11-8- تضعیف جبهه نفاق…………………… 116
۹4-11-9- مصلحت عمومی جامعه و طرد نا اهلان از پست های کلیدی 116
4-11-10- شکوفایی اقتصاد……………………. 116
بحث و نتیجه گیری…………………………. 117
پیشنهادات……………………………….. 119
منابع و مآخذ…………………………….. 120
چکیده انگلیسی……………………………. 127
چکیده :
هدف از این پژوهش بررسی نقش امر به معروف و نهی از منکر در امنیت ملی از منظر فقه سیاسی می باشد. امر به معروف و نهی از منکر در آموزه های دینی ازجایگاه بلندی برخوردار است. هیچ عملی نمی‌تواند با امر به معروف و نهی ازمنکر برابری کند؛ زیرا این دو فریضه، علت مبقیه دین است و نقش بنیادین درامنیت اخلاقی و معنوی جامعه اسلامی دارد. این‌دو فریضه، با قدرت و آگاهی، احتمال تأثیر وعدم وجود مفسده وضرر واجب است. نقش امربه معروف و نهی از منکر، نگهبانی از سایر احکام، کامل کننده امور، رمز رستگاری انسان و جامعه، آینه‌دار خداوند است که صفات خدارا در و جود انسان می‌تاباند. نجات و امنیت جامعه در پرتوی عمل کردن به این دو فریضه است که با ایجاد تشکُّل امر به معروف و نهی از منکر، ایجاد رسانه، تبیین ارزش و جایگاه امر به معروف و نهی از منکر، و… قابل تحقق است. هدف تحقیق حاضر بررسی دو فریضه امر به معروف و نهی از منکر در امنیت ملی (با تکیه بر فقه سیاسی) است.
در دین اسلام به نقش و جایگاه ا مر به معروف و نهی از منکر توجه بسیاری شده سلامت فرد و جامعه در گرو انجام امر به معروف و نهی از منکر دانسته شده است . با توجه به اهمیت امر به معروف و نهی از منکر و آثار برجای مانده آن می توان فهمید که ترک این واجب الهی چه وضعیت دردناکی را در جامعه به وجود خواهد آورد.
با توجه به اینکه این دو فریضیه الهی ضامن اجرای دستورات اسلام است،چگونگی اجرای آن بسیار اهمیت دارد . با توجه به پژوهش حاضر در فصل اول به کلیات پژوهش پرداخته، فصل دوم مبانی فقهی امر به معروف و نهی از منکر در فقه سیاسی را مورد مطالعه قرار داده ، فصل سوم نقش امر به معروف و نهی از منکر در امنیت ملیو در فصل چهارم نقش امر به معروف و نهی از منکر در امنیت اجتماعی را مورد مطالعه قرار می دهد.
نتایج حاصله از این پژوهش نشان می دهد که وجود امر به معروف و نهی از منکر در جامعه نقش به سزایی دارد و جامعه از امنیت بالای برخوردار می شود و نبود آن وضعیت خطرسازی را به همراه خواهد دارد.
کلمات کلیدی : امر به معروف ،نهی از منکر ، امنیت ملی،فقه سیاسی
مقدمه
امر به معروف و نهی از منکر، پیشینهای به قدمت تاریخ حیات انسان دارد. نخستین انسان دعوت کننده به نیکی، آدم بود و پس از وی نیز پیام آوران وحی و پیروان آنان در انجام این وظیفه مهم تلاش کردهاند. حضور این رادمردان در صحنه تحولات اجتماعی به اندازهای چشمگیر است که میتوان گفت همه حرکتهای اصلاحی و دگرگونیهای سازنده در جوامع بشری در پرتو امر به معروف و نهی از منکر آنان تحقق یافته است. (تفسیر مجمع البیان، ج2، ص811)
اسلام نیز از پیروان خود میخواهد که خود را در برابر جامعه متعهد بدانند و در صورت مشاهده ستم و گناه سکوت نکنند، بلکه همواره دیگران را به خوبیها امر کنند و از بدیها باز دارند. تاکیدهای مکرر قرآن کریم، در خصوص امر به معروف و نهی از منکر بیانگر اهمیتی است که اسلام برای سالم سازی محیط اجتماع و مبارزه با عوامل فساد و گناه قائل شده است.اهمیت فریضه امر به معروف و نهی از منکر تا بدانجاست که سایر فرایض و دستورهای اسلامی در پرتو اجرای آن، بر پا داشته میشود و جامعه اسلامی محقق میگردد؛ از این رو هرگاه در جامعهای این فریضه مهم به اجرا گذاشته نشود و افراد در قبال پیاده شدن این امر خطیر احساس مسئولیت نکنند مرگ آن جامعه حتمی خواهد بود. قیام امام حسین (علیه السّلام) نیز برای اجرای این دو فریضه الهی بود.( خوانساری، ج 4، ص 518)
امر به معروف و نهی از منکر فریضهای الهی است که هدف بزرگ آن رشد و تعالی انسانهاست. این فریضه مهم نقشی تاثیرگذار در شکلگیری رفتار دینی در بین مسلمانان داشته و به عنوان عاملی بازدارنده و تعالی بخش، مسیر درستی در جهت دستیابی به کمال و شکوفایی معنوی است. اما این فریضه مهم که آیات متعدد قرآن مجید بر اجرایی آن به صراحت تاکید دارد و در سیره و سلوک نبی مکرم اسلام(ص) و ائمه اطهار (ع) نیز به طرز آشکاری مشهود است، آنچنان که باید در جامعه دینی ما بروز و تجلی نیافته و لزوم آموزش آن در عصر حاضر که تهاجم فرهنگی به دلیل ارتباطات گسترده و گشادگی مرزهای فرهنگی، آشکارا ارزشها و هنجارهای دینی ما را نشانه رفته است، بیش از پیش احساس میشود. همانطور که برپایی نماز نشانه برقراری رابطه تنگاتنگ بین خدا و بنده است، دادن زکات، نشان و نمادی از ایجاد رابطه سالم اقتصادی در جامعه و پر کردن شکافها و فاصلههای عمیق میباشد، امر به معروف و نهی از منکر نیز عاملی برای حفظ، گسترش و تقویت ارزشهای الهی و انسانی در جامعه اسلامی و اصلاح نقاط آسیبپذیر فرد و مسئولان و جامعه، شمرده میشود و از جمله عواملی است که بیشترین تاثیرگذاری را در سلامت و سعادت و طهارت جامعه اسلامی دارد. (تفسیر مجمع البیان، ج2، ص811)
اقتضای این اصل که هر چه برای خود می پسندی برای دیگران نیز بپسند آن است که انسان در انجام معروف و عمل به آن خود خواه و خود بین نباشد . خوبی ها و فضایل را تنها برای خود نخواهد و دوری و پرهیز از زشتی ها را اختصاصی نکند بلکه بکوشد خوبی ها را در سطح جامعه و جهان گسترش دهد و زشتی ها و بدی را در هر جایی که می بیند ، از بین می برد . با توجه به این فرضیه ، هیچ مسلمانی نمی تواند فقط به دنبال خیر خود باشد ؛ بلکه بر او واجب است که دیگران را نیز به خیر فرا خواند و از شر آگاه سازد : مردان زنان با ایمان ، ولی ( یار و یاور ) یکدیگرند ؛ امر به معروف و نهی از منکر می کنند ؛ نماز را بر پا می دارند و زکات را می پردازند و خدا و رسولش را اطاعت می کنند ؛ به زودی خدا آنان را مورد رحمت خویش قرار می دهد ؛ خداوند توانا و حکیم است. (سوره توبه ،آیه 71)
با توجه به این آیه می توان گفت لازمه ایمان حقیقی ؛ داشتن رابطۀ دوستی با دیگر مومنان و داشتن دغدغه سرنوشت آنان است و لازمه علاقه به یکدیگر ، ارشاد یکدیگر به خوبی ها و انتقاد از بدی ها و زشتی هاست و لازمه ارشاد به معروف و اتقاد از منکر ، بر پایی نماز و توسعه معنویت و فرمانبرداری از خداوند و فرستادۀ او و همچنین دستگیری از ضعیفان و مستمندان (ادای زکات) است ؛ و بالاخره لازمه همه این امور ، نزول رحمت های بی پایان خداوند است. ( مطهری،1366 ،ص 94)
امر به معروف و نهی از منکر ، بهترین و زیباترین نشانه اهتمام به امور خلق و توجه به مسائل مسلمانان است . امر به معروف و نهی از منکر ، یعنی در برابر دیگران احساس مسئولیت کردن ؛ یعنی دغدغه هدایت و ارشاد دیگران را داشتن ؛ یعنی هنگامی که می بینیم دیگران در حال افتادن در چاه ضلالت و شقاوت اند ، ساکت و خاموش ننشینیم. امربه معروف و نهی از منکر ، یعنی احساس مسئولیت در برابر حقیقت. گفتنی است با توجه به آیات قرآن ، دانسته می شود که امر به معروف و نهی از منکر در ادیان دیگر نیز وجود داشته است . قرآن کریم ، از زبان حضرت لقمان خطاب به فرزندش می فرماید : پسرم !نماز را به پا دار و امر به معروف و نهی از منکر کن و در برابر مصایبی که به تو می رسد شکیبا باشد که این از کارها ی مهم است . (سوره لقمان ،آیه 17)
آیات و روایات بسیاری ، از جهات متعدد و متنوعی ، این وظیفه اجتماعی ، دینی و سیاسی را مورد تاکید قرار داده ، ابعاد مختلف آن را گوشزد کرده اند . علت برتری امت اسلامی در سایر امت ها، عمل به همین فریضه دانسته شده است : (کُنْتُمْ خَیْرَ أُمَّهٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ ) همچنین یکی از نشانه های برتری فردی نسبت به فردی دیگر ، همین موضوع است . کسانی که امر به معروف می کنند . و نهی از منکر می کنند ، نزد خداوند ، شریف تر و عزیز تر از کسانی اند که به این دو عمل نمی کنند. پیامبر اکرم (صلّی الله علیه و آله و سلّم) در حال سخنرانی بود که کسی از ایشان پرسید : یا رسول الله ، بهترین مردم چه کسی است؟ آن حضرت در پاسخ فرمودند : کسی که از همه بیشتر امربه معروف و نهی از منکر می کند و کسی که از همه بیشتر تقوای خداوند را دارد و نسبت به مشیت او و راضی تر از دیگران است . (رسولی، ج1، ص614)
امر به معروف و نهی از منکر ؛ یکی از وظایف پیامبران معرفی شده است . امیر المومنین (علیه السّلام) مهمترین دلیل پذیرش خلافت را پس از قتل عثمان ، امر به معروف و نهی از منکر دانست . امام حسین (علیه السّلام) علت اصلی قیام خود را اقامه امر به معروف و نهی از منکر معرفی کرد . اهمیت امر به معروف و نهی از منکر در اسلام به دلیل نقش پایه ای و اساسی آن در تحقق سایر احکام و دستورات دینی است .
امام محمد باقر (علیه السّلام) در این باره می فرمایند : «بدرستی که امر به معروف و نهی از منکر ، راه پیامبران و شیوه صالحان است . وظیفه واجبی است که به وسیله آن سایر واجبات برپا می شودند ، راه ها امنیت پیدا می کنند و در آمدها حلال می شودند و مظالم (حقوقی که به ظلم گرفته اند) باز گردانده می شوند و زمین آیاد می گردد و از دشمنان انتقام گرفته می شود و کار ها رو به راه می گردد .»
علی بن ابیطالب (علیه السّلام) درباره جایگاه ویژه امر به معروف و نهی از منکر می فرماید: چون قطره ای است در برابر دریای مواج و پهناور و برتر از همه اینها سخن عدلی است که پیش روی حاکمی ستمکار گویند . احادیث دربارۀ امر به معروف و نهی از منکر چندان فراوان است که آدمی را اشباع می کند و به تحرک بر می انگیزد و جای هیچ بهانه ای برای ترک آن یا اهمال و سستی در اجرای آن باقی نمی گذارد.
پیامبر رحمت (صلّی الله علیه و آله و سلّم) فرموده اند:«خداوند نسبت به مومن ضعیفی که دین ندارد ؛ خشمگین است » از حضرت پرسیده شد : منظور از مومن که دین ندارد کیست ؟
در پاسخ فرمود: کسی که نهی از منکر نمی کند .( شهید اول، ج 16، ص 122)
علی (علیه السّلام) در نامه سراسر حکمت خود به فرزندش پس از توصیه به حکمت آموزی ، تواضع ، یاد مرگ و امثال آن ، از او می خواهد . در احیای وظیفه اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر کوشا باشد و تنها به فکر خود نبوده دست دیگران را نیز بگیرید .
فرم در حال بارگذاری ...
|
[سه شنبه 1399-08-13] [ 05:16:00 ب.ظ ]
|
