1-1-بیان مسئله4

1 -2- سؤالات تحقیق7

1-3 -فرضیه‌های تحقیق7

1-4-هدف اصلی از اجرای این تحقیق8

1-5- دلایل توجیهی و ضرورت انجام طرح8

1-6-پیشینه تحقیق 9

1-6-1-پیشینه تحقیق در جهان 9

1-6-2- پیشینه تحقیق در ایران11

1-7- مبانی نظری (مفاهیم و تعاریف) 16

1-7-1-پسماند16

1-7-2- انواع پسماند16

1-7-3-روش های دفع زباله19

1-7-4- مکانیابی23

1-7-4-1- مکان یابی محل دفن زباله23

1-7-4-2-ضوابط و معیارهای انتخاب مکان مناسب برای دفن زباله25

1-7-4-3-کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی در مکان یابی دفن پسماند29

 

فصل دوم : معرفی منطقه مورد مطالعه

2-1-موقعیت جغرافیایی شهر بیستون30

2-2-توپوگرافی31

2-2-1-شیب32

2-2-2-جهت شیب33

2-3-زمین‌شناسی34

2-3-1-سنگ‌های آهکی دشت بیستون34

2-3-2-گسل36

2-3-3-چینه شناسی منطقه بیستون37

2-4-ژئومورفولوژی 42

2-5-مکان های ناپایدار43

2-5-1-ریزش سنگ43

2-6- وضعیت هیدرولوژی و ژئوهیدرولوژی45

2-6-1-منابع آب زیرزمینی45

2-6-2-منابع آب‌های سطحی47

2-6-3-مخروطه افکنه49

2-7- اقلیم (بارش) 51

2-8-ویژگی هی جمعیتی شهر بیستون53

فصل سوم :مواد و روش ها

۳-1- مقدمه5

3-2-روش های گردآوری داده ها و اطلاعات55

3-2-1-روش کتابخانه ای55

3-2-2-روش مشاهده56

3-2-3-روش پرسشنامه56

3-3-مواد و ابزار مورد استفاده در تحقیق56

3-3-1-نرم افزارهای مورد استفاده58

۳-3-2-لایه های مورد استفاده58

3-4- روش تحقیق58

3-4-1-مدل های تصمیم گیری چند معیاره MCDM58

3-4-2-روش تحلیل سلسله مراتبی AHP60

3-4-3-منطق بولین64

3-5-جمع‌آوری اطلاعات و انجام  تحلیل های مکانی آماری64

3-6-مکانیابی محل دفن پسماندبا استفاده از GIS65

3-6-1-ساختار لایه های اطلاعاتی و ورود اطلاعات به محیط GIS65

3-6-2-مدل درونیابی کریجینگ 65

3-6-3-ترکیب لایه ها و بدست آوردن مکان مناسب با استفاده از Index overlay66

فصل چهارم : یافته های تحقیق

4-1-بررسی وضعیت موجودمدیریت پسماند شهر بیستون و شناسایی مشکلات 68

4-2-عملیات مکان یابی جهت دفع مواد زائد69

4-3-مساحت زمین مورد نیاز جهت دفن69

4-3-1-نرخ رشد جمعیت69

4-3-2-حجم تولید سالانه زباله69

4-3-3-ارتفاع و شکل محل دفن70

4-4-فاکتورهای توصیه شده برای عوامل هیدروژئومورفولوژیکی مکان یابی دفن زباله71

4-5-پهنه بندی مکان‌های مناسب دفن زباله72

4-5-1-تعیین ضریب اهمیت معیارها73

4-5-2-تلفیق لایه ها با اسفاده از قواعد تصمیم گیری MAPM76

4-5-2-1-تلفیق با منطق بولین76

4-5-2-1-1-نقشه های تهیه شده با منطق بولین77

4-5-2-2-تلفیق با روش AHP82

4-5-2-2-1-نقشه های تهیه شده با استفاده از مدل  AHP83

فصل پنجم : بحث و نتیجه‌گیری

5-1-مقدمه 91

5-2-خلاصه و نتیجه‌گیری91

5-3-تحلیل فرضیات94

5-4-پیشنهادات    96

منابع و مآخذ   97

 

 

شکل 1-1-روش دفن مدرن زباله25

شکل۲-1-موقعیت جغرافیایی شهر بیستون31

شکل۲-2-نقشه مکان های ناپایدار44

شکل2-3- عکس ریزش سنگ در پایکوه های دیواره بیستون45

شکل 2-4-نقشه شیب دشت بیستون32

شکل۲-5-نقشه جهت شیب دشت بیستون33

شکل۲-6-نقشه زمین‌شناسی دشت بیستون36

شکل۲-7-مقطع زمین‌شناسی دشت بیستون42

شکل 2-8 نقشه چاه های دشت بیستون 47

شکل2-9-نقشه رودخانه های دشت بیستون49

شکل2-10-نقشه مخروطه افکنه های دشت بیستون50

شکل۲-11-نمودار بارندگی ایستگاه های سینوپتیکی استان کرمانشاه51

شکل۲-12-نقشه درونیابی بارش دشت بیستون به روش کریجینگ49

شکل 3-1- نمودار معیارهای مکانیابی دفن پسماند59

شکل 3-2-نمودار مراحل انجام تحقیق65

شکل۴-1-نمودار امتیازات اختصاص یافته به معیارها توسط متخصصان76

شکل۴-2-نقشه استاندارد شده ی رودخانه به روش بولین76

شکل۴-3- نقشه استاندارد شده ی مکان ناپایدار به روش بولین77

شکل۴-4- نقشه استاندارد شده ی مناطق مسکونی به روش بولین77

شکل۴-5- نقشه استاندارد شده ی مناطق حفاظت‌شده به روش بولین78

شکل۴-6- نقشه استاندارد شده ی شیب به روش بولین78

شکل۴-7- نقشه استاندارد شده ی جاده  به روش بولین79

شکل۴-8- نقشه استاندارد شده ی عمق آب زیرزمینی به روش بولین79

شکل۴-9- نقشه استاندارد شده ی کاربری اراضی به روش بولین80

شکل۴-10- نقشه نهایی مکان دفن پسماند  به روش بولین81

شکل۴-12- نقشه استاندارد شده عمق آب زیرزمینی84

شکل۴-13- نقشه استاندارد شده شیب84

شکل۴-11-نقشه استاندارد شده حریم رودخانه85

شکل۴-14- نقشه استاندارد شده جاده86

شکل۴-16- نقشه استاندارد شده فاصله از گسل86

شکل۴-17- نقشه استاندارد شده کاربری اراضی87

شکل۴-18- نقشه استاندارد شده زمین‌شناسی88

شکل۴-19- نقشه استاندارد شده فاصله از مناطق مسکونی89

شکل 4-20-نقشه استاندارد شده مکان ناپایدار89

شکل۴-20-نقشه اولیه مکانیابی شده دفن پسماند به روش AHP90

شکل۵-1-نقشه مکانیابی محل دفن پسماند به روش AHP93

شکل 5-2-موقعیت مخروطه افکنه ها به سایر عوامل هیدروژئومورفولوژیکی96

 

جدول۳-1-لایه های استفاده  شده در تحقیق 56

جدول ۳-2-وزن دهی به عوامل براساس ارجعیت به صورت مقایسه زوجی60

جدول 3-3-شاخص ناسازگاری تصادفی

جدول۴-1-امتیازبندی عمق آب زیرزمینی به متر69

جدول ۴-2-ماتریس اولیه وزن دهی به معیارها با استفاده از روش مقایسه دوتایی72

جدول 4-3-ماتریس نرمال مقایسه معیارها و ضریب اهمیت71

جدول۴-4- ارزش لایه های مورد استفاده در روش بولین 75

جدول ۴-5- امتیاز بندی عمق آب زیرزمینی82

جدول۴-6- امتیاز بندی فاصله از آبهای سطحی82

جدول۴-7- امتیاز بندی فاصله از جاده82

جدول۴-8- امتیاز بندی فاصله از شهر82

جدول۴-9- امتیاز بندی فاصله از روستا82

جدول ۴-10- امتیاز بندی کاربری اراضی82

جدول ۴-11- امتیاز بندی فاصله از گسل ها 83

جدول ۴-12- امتیاز بندی شیب83

جدول ۵-1-ویژگی های سه مکان بدست آمده جهت دفن پسماند شهر بیستون به روش بولین92

جدول ۵-2-ویژگی های سه مکان بدست آمده جهت دفن پسماند شهر بیستون به روش AHP92

 

مقدمه

افزایش روزافزون جمعیت موجب افزایش تولید انواع زباله‌ها در محیط‌های شهری و روستایی شده است. لذا مکان‌یابی محل‌های مناسب دفن پسماند از اقدامات مهم در فرایند مدیریت جامع پسماندهای شهری است. با توجه به اثرات زیست‌محیطی، اقتصادی و اکولوژیکی محل‌های دفن پسماند شهری انتخاب محل دفن باید با دقت و طی یک فرایند علمی صورت بگیرد. اگرچه دفن آخرین گزینه در سلسله‌مراتب مدیریت پسماندهای شهری است اما در کشورهای توسعه‌یافته دفن یک روش معمول می‌باشد و در کشور ایران نیز دفن به عنوان آسان‌ترین و ارزان‌ترین گزینه‌ی مدیریت مواد زائد همواره مورد توجه بوده است. (منوری، ۱۳۷۰). كاربرد این روش، به ویژه در اشكال تلنبار در مقایسه با دیگر گزینه‌ها، به دلیل ارزان بودن و ساده‌ترین نحوه مدیریت موجب گردیده كه بدون برنامه‌ریزی‌های اصولی، دفع پسماندها اغلب در مکان‌های غیر آماده و كنترل نشده صورت گیرد (1990  Karbanda. E). این امر مشکلاتی مانند خروج شیرابه، آلودگی خاک، آتش‌سوزی، پراکندگی زباله، در معرض آلودگی قرار گرفتن آب‌های زیرزمینی و غیره را به وجود آورده است. خروج شیرابه از محل‌های دفن زباله و ماندآب‌های حاصل از آن‌ها معمولاً شامل مقدار قابل‌توجهی مواد آلاینده می‌باشد که ممکن است وارد سفره‌های آب زیرزمینی شده و کیفیت آب را کاهش دهد که برای سلامتی انسان بسیار خطرآفرین است. در صورتی که عملیات دفن بهداشتی

 پسماندها، فرایندی است با مراحل حساس و نیازمند دقت نظر و مطالعات تخصصی و طراحی در مراحل مکان‌یابی، آماده سازی و اعمال مدیریت صحیح در مرحله بهره‌برداری می‌باشد (فتایی، ۱۳۸۵(غالباً تمامی اثرات زیان‌بار پر اهمیت كه در طول ارزیابی اثرات محیط‌زیستی نمایان می‌شوند باید در طول فرایند مکان‌یابی مورد توجه قرار گیرند (2005 Ball J.M,) به جرئت می‌توان گفت كه یك مکان‌یابی صحیح می‌تواند بیش از نیمی از نگرانی‌های موجود در یك محل دفن را مرتفع سازد (حیدر زاده، ۱۳۸۳).

دفن بهداشتی زباله عبارت است از انتقال مواد زائد جامد به محل ویژه‌ی دفن آن‌ها در دل خاک به نحوی که خطری متوجه محیط‌زیست نشود، در هر منطقه‌ای که زمین کافی و مناسب وجود داشته باشد این روش می‌تواند به خوبی مورد استفاده قرار گیرد. دفن بهداشتی زباله یک روش کاملاً قابل‌قبول مطمئن برای دفع زباله‌های شهری است و به عنوان یک جایگزین در مقابل تلنبار کردن زباله مطرح است. پوشاندن مواد به طور موثر از تماس حشرات، جوندگان، حیوانات دیگر و پرندگان با زباله‌ها جلوگیری به عمل می‌آورد (عمرانی،۱۳۸۵).

بنابراین لازم است مطالعات وسیعی برای برنامه‌ریزی طراحی و مکان‌یابی محل دفن زباله‌های شهری با توجه به فاکتورهای موثر در این راستا انجام گیرد در این زمینه معیارها و عوامل متعددی دخالت دارند که هر کدام به نوبه خود از اهمیت خاصی برخوردارند و محدودیت‌های را در انتخاب مکان ایجاد خواهند کرد. از مهم‌ترین این معیارها می‌توان به عوامل مختلفی نظیر معیارهای هیدروژئومورفیک منطقه از جمله مخروطه افکنه، فاصله از آب‌های سطحی، فاصله از چاه‌ها، آب‌های زیرزمینی، لیتولوژی، کاربری اراضی،  شیب، اراضی ناپایدار، بارش، فاصله از مناطق مسکونی و جاده‌ها اشاره نمود دفن بهداشتی پسماندهای شهری مانند هر پروژه مهندسی دیگر به اطلاعات پایه و برنامه‌ریزی دقیق نیازمند است. در انتخاب فاکتورهای متعدد جهت مکان‌یابی دفن بهداشتی مواد زائد تصمیم گیران را به طور ناخودآگاه به سوی استفاده از سیستمی سوق می‌دهد که علاوه بر دقت بالا از نظر سرعت و سهولت انجام در حد بالایی قرار داشته باشد. از جمله این رویکردها استفاده توأم از مدل تصمیم‌گیری چند معیاره و سامانه اطلاعات جغرافیایی است (پناهنده و همکاران ۱۳۸۸) بنابراین به منظور مکان‌یابی محل مناسب دفن پسماند شهر بیستون از نرم‌افزار ARC GIS و مدل AHP استفاده‌شده است. این مدل یک روش ساده محاسباتی بر روی ماتریس‌هاست که با ایجاد سلسله‌مراتب مناسب و پردازش گام به گام مراحل و ترکیب‌بندی آن می‌توان ضرایب وزنی گزینه‌های مختلف را برآورد نمود.

هدف از این پژوهش مکان‌یابی دفن زباله در شهر بیستون با استفاده از معیارهای هیدروژئومورفولوژی منطقه و از طریق سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS ومدل AHP می‌باشد. این پژوهش سعی دارد تا به مکان‌یابی بهینه محل دفن پسماند شهری که مناسب‌ترین و درعین‌حال با کمترین آثار مخرب زیست‌ محیطی وانسانی راشناسایی و به صورت نقشه ارائه نماید.

 

 

 

 

 

 

فصل اول  کلیات تحقیق

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

یک مطلب دیگر :

 

یک مطلب دیگر :

۱-1 – بیان مسئله

افزایش جمعیت و توسعه و گسترش شهرها نیاز انسان به مواد مصرفی را روزبه‌روز افزایش داده است. زیادشدن مواد مصرفی موجب افزایش پسماندها می‌شود که انسان به طور فزاینده ای وارد محیط‌زیست می‌نماید. این پسماندها یکی از عوامل مهم آلودگی به حساب می‌آید که با گذشت زمان کیفیت مواد زائد جامد تغییریافته و حجم پسماندها و مواد غیرقابل تجدید افزایش یافته است.) عبدلی۱۳۸۵)

تحول صنایع و تکنولوژی و برخورداری جوامع بشری از وسایل نوین زندگی که موجب رفاه و آسایش بیشتر انسان‌ها گردیده است به نوبه خود مسائل و مشکلاتی را نیز مطرح ساخته که باید در بطن این پیشرفت‌ها و تحولات مورد توجه قرار گیرد. توجه به محیط‌زیست و از آن جمله مواد زائد جامد مسئله‌ای است که در سالهای اخیر مورد توجه خاص جهانیان قرار گرفته است. یكی از اثرات افزایش تدریجی جمعیت در مناطق شهری افزایش میزان زباله و مشكل دفع آن است دفن به عنوان ساده‌ترین و در بسیاری از مناطق كم هزینه‌ترین روش‌های دفع است 2005 )   ( Kontos et al,بنابراین در گذشته برای دفع مواد زائد بیشتر بر آن تكیه شده است. هدف اصلی دفن، دفع مطمئن و طولانی مدت مواد زائد جامد از نقطه نظر سلامتی و زیست‌محیطی است (عبدلی. ۱۳۷۹) بنابراین به منظور كاهش مخاطرات بهداشتی عمومی و اثرات سوء بر محیط‌زیست، وضعیت محیط‌زیست طبیعی و شرایط اجتماعی و اقتصادی منطقه دفن مورد بررسی دقیق قرار می‌گیرد. (امینی، ۱۳۸۵)به منظور غربال سازی سایتهای مناسب در میان مجموعه مکان‌های انتخابی، در این بخش براساس معیارها و پارامترهای حاكم نسبت به اولویت دهی محل‌های انتخاب‌شده در محدوده وسیع مورد مطالعه اقدام می‌گردد. معیارها و پارامترهای تعیین‌کننده در انتخاب محل‌های دفن زائدات جامد هر كدام به نوبه خود از اهمیت خاصی برخوردار بوده و محدودیت‌ها و اولویت‌های از نظر اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی انتخاب محل‌های مناسب دفن زائدات ایجاد می‌نمایند. هدف نهایی همه این معیارها یافتن محلی با كمترین اثرات سوء زیست‌محیطی محل دفن زباله شهر می‌باشد. امروزه دفن پسماندهای جامد شهری یکی از مسائل اساسی جوامع شهری و روستایی محسوب می‌گردد. بهبود وضع بهداشت عمومی، ارتقاء سطح زندگی، گسترش فرهنگ مصرف‌گرایی در میان مردم، فزونی روزافزون مراکز صنعتی، کارگاه‌ها و کارخانه‌ گوناگون سبب شده است تا روزانه مقدار زیادی پسماند به صورت جامد وارد فضای عمومی شهر شده و سلامت مردم را در معرض خطر قرار دهد. منظور از پسماند شهری، پسماندهایی است که به صورت معمول از فعالیت‌های روزمره انسان در شهرها، روستاها و خارج از آن‌ها تولید می‌شود از قبیل زباله‌های خانگی، نخاله‌های ساختمانی، پسماندهای بیمارستانی، صنایع و کارخانه‌ها می‌باشد. (چوبانوگلوس ,۱۳۹۰) هنوز در بسیاری از شهرهای دنیا از جمله در شهر بیستون زباله‌ها پس از جمع‌آوری در نزدیک‌ترین محل روی هم انباشته می‌شود که اغلب این مکان‌ها پتانسیل پذیرش مواد زائد به خصوص پسماندهای سمی را نداشته لذا مشکلاتی برای محیط‌زیست و شهروندان ایجاد می‌کند. به همین دلیل مدیریت دفن بهداشتی زباله یکی از روش‌هایی است که در حال حاضر هم پای بازیافت مورد توجه مدیران قرار گرفته است. لازم است که مطالعات وسیعی برای برنامه‌ریزی، و اجرای جایگاه انجام‌شده و فاکتورهای مؤثر در این برنامه‌ریزی و طراحی را در جهت حفظ سلامت و بهداشت شهروندان و منافع آن‌ها و حفظ محیط‌زیست مورد توجه قرارداد. مکان‌یابی یك محل دفن فرآیندی پیچیده است زیرا باید تمامی پارامتر های اجتماعی، زیست‌محیطی و فنی را دارا باشد. هدف از پروسه مکان‌یابی این است كه مناطقی با حداقل خطر برای سلامت عموم و محیط‌زیست شناسایی گردند و از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه باشند. یك مكان مناسب دفن باید بتواند معیارهای مختلف زیست‌محیطی، سیاسی، اقتصادی، هیدرولوژی، توپوگرافی و دیگر معیارها را برآورده سازد. متأسفانه در كشور ما دستورالعمل مدونی در ارتباط با ضوابط و معیارهای یك مكان دفن بهداشتی وجود ندارد. (عبدلی ۱۳۹۰)

هیدروژئومورفولوژی به مطالعه ناهمواری‌هایی که تحت تأثیر آب به وجود آمده‌اند می‌پردازد. (ولایتی). در ارزیابی محل دفن باید شاخص‌های مختلف هیدرولوژیکی و زمین‌شناسی محل شامل چاه‌های آب و تراز بالای آب زیرزمینی، فاصله محل دفن از دریاچه‌ها و رودخانه‌ها، دشت‌های سیلاب گیر، وضعیت فیزیکی محل دفن، فاصله محل دفن از مناطق دارای گسل، شیب عمومی زمین و جنس خاك و هم چنین ساختارهای سنگ آهك، كربناته، سنگ شكافته شده یا دیگر ساختارهای سنگی متخلخل که ساختارهای سستی در مقابل تراوش شیرابه و انتشار گازهای تولیدشده به حساب می‌آیند در نظر گرفته شود.( عبدلی ،۱۳۹۰) مکان نادرست برای دفن زباله می‌تواند به هزینه‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و اقتصادی منجر شود. از این رو روش‌های مناسب در شناسایی سایت های بالقوه برای دفن زباله به برنامه‌ریزان، مهندسان عمران و توسعه‌دهندگان کمک می کند. نرم‌افزارهای GIS می‌تواندبا انتخاب مکان مناسب  به حفاظت از آلوده شدن زمین و سطح آب، آلودگی هوا و بوی مضر از تخمیر مواد زائد تجزیه نشده در جوامع، دود ناشی از سوختن زباله، بهداشت عمومی و کاهش بار مالی در جهت مکان‌یابی محل دفن بهینه پسماند کمک نماید. (Solmon Gbanie,2013  )

در شهر بیستون روزانه در حدود چهار تن زباله تولید می‌شود که به دلیل عدم وجود تجهیزات بازیافت تمامی آن تلنبار یا سوزانده می‌شود. این خود می‌تواند زمینه بروز مشکلات زیست‌محیطی بهداشتی و اجتماعی فراوان شود. چنانچه محل اولیه دفع زباله در حدود ده سال پیش در کنار کارخانه قند و رودخانه دینور در نزدیک به خروجی شهر مشکلات بهداشتی و زیست‌محیطی عدیده‌ای را به وجود آورده بود. این مکان در کنار رودخانه اصلی شهر بوده و باعث آلودگی آب میشد و هم چنین به دلیل نزدیکی به شهر چهره نامناسبی به شهر توریست پذیر بیستون بخشیده بود و بوی نامطبوع زباله ساکنین شهر را به شدت آزار می‌داد.

مشکلات احتمالی موجود در محل دفن پسماند در شهر بیستون شامل احتمال بروز آلودگی آب‌های زیرزمینی به دلیل واقع بودن بر روی خاک‌ها و سنگ‌های آهکی و وجود چشمه‌های کارستی در اطراف آن، احتمال بروز آلودگی در آب‌های سطحی به دلیل احتمال نفوذ شیرابه و یا ورود رواناب به محل دفن زباله، اشراف داشتن محل دفن به اراضی روستایی پایین‌دست که منجر به انتقال آلودگی به داخل روستاها می‌شود. این پژوهش سعی در پاسخگویی به این مسئله دارد که با توجه به کارستی بودن منطقه، مخرو طه افکنه ها موجود در منطقه مورد نظر مکان‌های مناسبی برای دفن پسماند شهری محسوب می‌شوند یا نامناسب هستند. با توجه به مشکلات عنوان‌شده مکان مناسب برای دفن بهینه پسماندهای شهری مشخص می‌شود چرا که مکان‌یابی مناسب می‌تواند بسیاری از مشکلات قابل پیش‌بینی در یک محل دفن را به شکل قابل‌توجهی مرتفع سازد. روند دفع زباله در سالهای اخیر در شهر بیستون حاکی از عدم توجه به مسائل زیست‌محیطی، بهداشتی اقتصادی و اجتماعی ناشی از دفع غیراصولی زباله‌ها در این شهر است. تلنبار غیراصولی زباله‌ها در نزدیکی شهر بیستون و در ورودی شهر، کنار رودخانه دینور سپس انتقال آن به نزدیکی یکی از روستاهای اطراف حاکی از لزوم انجام مطالعات برای مکان‌یابی محل مناسب دفن پسماند این شهر می‌باشد.

۱ -2- سؤالات تحقیق

۱-شاخص‌های هیدروژئومورفولوژیکی موثر در امر مکان‌یابی محل دفن پسماندهای جامد شهر بیستون کدامند؟

۲-آیا مکان‌های فعلی دفن پسماندهای شهری بیستون مطابق معیارهای هیدروژئومورفولوژیکی می‌باشند؟

۳- پهنه‌های مناسب برای دفن زباله‌های جامد در منطقه مورد مطالعه کدام‌اند؟

 

۱-3–فرضیه‌های تحقیق

۱-محل کنونی دفن پسماندهای شهری با شاخص‌های هیدروژئومورفولوژیکی منطبق نیست.

۲-وزن شاخص‌های هیدروژئومورفولوژیکی در انتخاب محل مناسب دفن پسماندها بیش از سایر عوامل است.

۳-مخروطه افکنه های منطقه مکان‌های مناسبی برای دفن زباله هستند.

۱-4-هدف اصلی از اجرای این تحقیق

هدف اصلی از اجرای این تحقیق اعمال انواع عملیات تحلیل‌های مکانی با بهره‌گیری از فناوری سیستم اطلاعات جغرافیایی به منظور مکان‌یابی محدوده‌های بهینه با حداقل اثرات سوء زیست‌محیطی برای دفن پسماند شهری بیستون است. بررسی نتایج نشان می‌دهد مدل منتج از روش AHP ضمن انتخاب مکان دفن زباله در منطقه قابل‌قبول، سایر مناطق را نیز پیشنهاد می‌کند و در نهایت بهترین و به صرفه‌ترین مکان را از نظر زیست‌محیطی و اقتصادی معرفی می‌نماید.

۱-5-دلایل توجیهی و ضرورت انجام تحقیق

تا سال ۱۳۸۵ زباله‌های شهر بیستون در کنار پل خروجی شهر در مجاورت رودخانه دینه ور رود در ورودی شهر با مساحتی حدود یک کیلومتر تلنبار می شده است. به دلیل مشکلات ایجادشده از جمله مدفون شدن پل تاریخی بیستون معروف به «پل صفوی» که قدمت آن به دوره ساسانی می‌رسد در انباشت زباله‌های شهر بیستون، که تأثیرات شیمیایی زباله‌ها و فعل و انفعالاتی که صورت می‌گیرد، آسیب‌های زیادی به این اثر ارزشمند تاریخی رسانده و همچنین باعث آلودگی آب رودخانه‌های «دینه ور» و «گاماسیاب  شده بود. تأثیر این زباله‌ها به اضافه پساب کارخانه قند در شهرک سر پل بیستون که به رودخانه «گاماسیاب» وارد می‌شود، موجب مرگ هزاران ماهی و همچنین آسیب رساندن به محیط‌زیست شده است. پسماندهای تلنبار شده به دلیل منظره نامناسب، بوی نامطبوع و مشکلات بهداشتی و زیست‌محیطی که برای ساکنان شهر به وجود آورده بود محل دفع زباله تغییر یافت و در دره‌ای نزدیک روستای کمینجه برای دفع زباله در نظر گرفته شد که با مخالفت ساکنان روستا مواجه شد. در حال حاضر زباله‌ها در چاله هرسین – صحنه دفع می‌شود. که شهرداری بیستون سعی در بستن قرارداد با شرکت بازیافت کرمانشاه دارد لازم به ذکر است که قبلاً نیز اقداماتی جهت عقد قرارداد صورت گرفته است ولی به دلیل تغییر مدیریت و وضعیت نامناسب مالی شهرداری بیستون با شکست مواجه شده است.

با توجه به مشکلات بهداشتی، زیست‌محیطی پیش‌آمده بررسی فاکتورهای مختلف انسانی و طبیعی از جمله معیارهای هیدروژئومورفولوژی برای مکان‌یابی بهینه محل دفن پسماند شهری بیستون ضرورت می‌یابد.

۱-6-پیشینه تحقیق

۱-6-1-پیشینه تحقیق در جهان

در زمینه مکان‌یابی محل دفن مواد زائد شهری تألیفات و تحقیقات متعدد و مختلفی در قالب کتاب و مقالات علمی و پایان‌نامه صورت گرفته است و در کشورهای پیشرفته مدت‌هاست که از GIS در مکان‌یابی اراضی شهری استفاده می‌شود و تحقیقات زیادی نیز صورت گرفته است که از جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

در سال ۱۹۹۲ ویلیام هندریکس و دیوید باکلی[1] در پژوهشی با عنوان کاربرد GIS در مکان‌یابی محل دفن مناسب زباله در ایالت ورمونت امریکا، منطقه‌ای ۲۱۰ هکتاری را از لحاظ شاخص‌های فیزیکی و اقتصادی چون خاک مناسب، عمق سنگ مادر، کاربری زمین، آب‌های سطحی، پهنه بندی ارتفاعی و… مورد ارزیابی قرار داده و مکان مناسب دفن زباله را در اطراف ناحیه Mad شناسایی نمودند.

گارنر و همکاران (۱۹۹۹) [2]در زمینه به‌کارگیری روش AHP در مکان‌یابی محل دفن تحقیقی انجام داده‌اند که در آن تلفیقی از روش فازی در محیط رستری برای غربال اولیه مکان‌های دفن در کشور تایلند