2-3-3. مقوله­های کتاب­درمانی………….. 18

2-3-4. محیط­های اجتماعی کتاب­درمانی……. 19

2-3-5. مزایای کتاب­درمانی…………… 19

2-3-6. کاربردهای کتاب­درمانی…………. 22

2-3-7. مراحل کتاب­درمانی…………….. 22

2-3-8.  اصول انتخاب منابع کتاب­درمانی…. 24

2-4. اختلالات عاطفی و رفتاری در کودکان…….. 25

2-4-1. نشان­گان­های درونی­سازی و برونی­سازی شده  26

2-5. قصه­درمانی کودکان ناشنوا……………. 27

2-6. رفتارهای نامناسب اجتماعی در ناشنوایان.. 28

2-7. نقش کتابدار در برآوردن نیازهای ناشنوایان 29

2-8. اعتماد به نفس در کودک و نقش داستان در افزایش آن. . .     31

2-9. اندوه در کودک و نقش داستان در کاهش آن . . . 32

2-10. پرخاشگری در کودک و نقش داستان در کاهش آن . . .  34

2-11. ترس در کودک و نقش داستان در کاهش آن. . .   35

2-12. پیشینه­ی پژوهش……………………. 37

2-12-1. پژوهش­های کتاب­درمانی در ایران…. 37

2-12-2. پژوهش­های کتاب­درمانی در خارج از ایران 39

2-13. نتیجه گیری43

فصل 3: روش­شناسی پژوهش…………………….. 44

3-1. مقدمه……………………………. 45

3-2. روش پژوهش………………………… 46

3-3. جامعه­ و نمونه­ی آماری پژوهش…………. 46

3-4. شیوه و ابزار گردآوری داده­ها………… 47

3-5. روایی ابزار گردآوری داده­ها…………. 51

3-6. روش­های تجزیه و تحلیل داده­ها………… 51

3-7. محدودیت­های پژوهش………………….. 52

 

فصل 4: یافته­های پژوهش…………………….. 53

4-1. مقدمه……………………………. 54

4-2. نتایج توصیفی آزمودنی­ها…………….. 54

4-2-1. نتایج  توصیفی آزمودنی شماره­ی 1… 54

4-2-2. نتایج توصیفی آزمودنی شماره­ی 2…. 57

4-2-3. نتایج توصیفی آزمودنی شماره­ی 3…. 60

4-2-4. نتایج توصیفی آزمودنی شماره­ی 4…. 62

4-2-5. نتایج توصیفی آزمودنی شماره­ی 5…. 65

4-2-6. نتایج  توصیفی آزمودنی شماره­ی 6… 67

 

4-2-7. نتایج توصیفی آزمودنی شماره­ی 7…. 70

4-3. تحلیل استنباطی……………………. 72

4-3-1. فرضیه­ی اول پژوهش…………….. 72

4-3-2. فرضیه­ی دوم پژوهش…………….. 73

4-3-3. فرضیه­ی سوم پژوهش…………….. 74

4-3-4. فرضیه­ی چهارم پژوهش…………… 75

4-3-5. فرضیه­ی پنجم پژوهش……………. 76

4-3-6. فرضیه­ی ششم پژوهش…………….. 77

4-3-7. فرضیه­ی هفتم  پژوهش…………… 78

4-3-8. فرضیه­ی هشتم پژوهش……………. 79

4-3-9. فرضیه­ی نهم پژوهش…………….. 80

4-3-10. فرضیه­ی دهم پژوهش……………. 81

4-3-11. فرضیه­ی یازدهم پژوهش…………. 82

فصل 5: نتیجه­گیری و پیشنهادهای پژوهش………… 84

5-1. مقدمه……………………………. 85

5-2. خلاصه پژوهش……………………….. 85

5-3. نتایج هریک از آزمودنی­ها در پیش­آزمون و پس­آزمون    86

5-3-1. نتایج آزمودنی شماره­ی1 براساس سیاهه­ی رفتاری…  86

5-3-2. نتایج آزمودنی شماره­ی 1 براساس فرم گزارش معلم   86

5-3-3. نتایج آزمودنی شماره­ی 2 براساس سیاهه­ی رفتاری…      86

5-3-4. نتایج آزمودنی شماره­ی 2 براساس فرم گزارش معلم   87

5-3-5. نتایج آزمودنی شماره­ی 3 براساس سیاهه­ی رفتاری…      87

5-3-6. نتایج آزمودنی شماره­ی 3 براساس فرم گزارش معلم   87

5-3-7. نتایج آزمودنی شماره­ی 4 براساس سیاهه­ی رفتاری…      87

5-3-8. نتایج آزمودنی شماره­ی 4 براساس فرم گزارش معلم   88

5-3-9. نتایج آزمودنی شماره­ی 5 براساس سیاهه­ی رفتاری…      88

5-3-10. نتایج آزمودنی شماره­ی 5 براساس فرم گزارش معلم   88

5-3-11. نتایج آزمودنی شماره­ی 6 براساس سیاهه­ی رفتاری…     88

5-3-12. نتایج آزمودنی شماره­ی 6 براساس فرم گزارش معلم   89

5-3-13. نتایج آزمودنی شماره­ی 7براساس سیاهه­ی رفتاری…      89

5-3-14. نتایج آزمودنی شماره­ی 7 براساس فرم گزارش معلم   89

5-4. فرضیه­ها………………………….. 90

5-4-1. فرضیه­ی اول………………….. 90

5-4-2. فرضیه­ی دوم………………….. 90

5-4-3. فرضیه­ی سوم………………….. 90

5-4-4. فرضیه­ی چهارم………………… 91

5-4-5. فرضیه­ی پنجم…………………. 91

5-4-6. فرضیه­ی ششم………………….. 91

یک مطلب دیگر :

5-4-7. فرضیه­ی هفتم…………………. 91

5-4-8. فرضیه­ی هشتم…………………. 92

5-4-9. فرضیه­ی نهم………………….. 92

5-4-10. فرضیه­ی دهم…………………. 92

5-4-11. فرضیه­ی یازدهم………………. 92

5-5. بحث و بررسی………………………. 93

5-5-1.فرضیه­ی اول…………………… 93

5-5-2. فرضیه­ی دوم………………….. 94

5-5-3. فرضیه­ی سوم………………….. 95

5-5-4. فرضیه­ی چهارم………………… 95

5-5-5. فرضیه­ی پنجم…………………. 96

5-5-6. فرضیه­ی ششم………………….. 96

5-5-7. فرضیه­ی هفتم…………………. 97

5-5-8. فرضیه­ی هشتم…………………. 97

5-5-9. فرضیه­ی نهم………………….. 98

5-5-10. فرضیه­ی دهم…………………. 99

5-5-11. فرضیه­ی یازدهم………………. 99

5-6. نتیجه­گیری………………………… 99

5-7. پیشنهاد­های پژوهش…………………. 101

5-7-1. پیشنهادهای کاربردی………….. 101

5-7-1. پیشنهادهایی برای پژوهش­های آینده 101

فهرست منابع…………………………….. 102

 

پیوست………………………………….. 109

پیوست 1: سیاهه­ی رفتاری کودک/نوجوان 6 تا 18 ساله… 110

پیوست 2: لیست کتاب­های مناسب انتخاب­شده­ی گروه سنی ب در فرایند کتاب­درمانی………………………………………. 121

پیوست 3: خلاصه­ای از کتاب داستان­های انتخاب­شده­ی گروه سنی ب در فرایند کتاب­درمانی……………………………………… 123

پیوست4:  تبدیل نمرات خام مقیاس­های سیاهه­ی رفتاری کودک و گزارش معلم به نمرات تی   135

• مقدمه

کتاب، «آیینه­ای از جهان هستی» است که تمام تجربیات بشر، در زمان­ها و مکان­های مختلف را منعکس می­کند و هم­چنین، امکان دستیابی به پیشینه­های زندگانی، نگرش­ها و احساسات بشری را فراهم می­سازد. کتاب، در سالیانی نه چندان دور، مهم­ترین رسانه­ی فرهنگی بود که وظیفه­ی انتقال معارف، تجارب و اطلاعات بشری را بر عهده داشت و امروزه، در عصر رسانه­های الکترونیکی، با وجود داشتن رقیب­های توانا، هم­چنان در صدر استفاده قرار گرفته است. کتاب، به­عنوان یکی از بنیادی­ترین و محوری­ترین عناصر شکل­دهنده­ی عصر فرهنگ مکتوب، هم­چنان کانون توجه سیاست­گذاران فرهنگی و نظام­های آموزشی است. اگرچه کتاب، ابزاری سودمند در تکوین شخصیت، استعدادها و توانایی­های انسان است ولی استفاده از کتاب، برای «کتاب­درمانی[1]»، مفهومی نوپاست و در جهان امروز که در حدود 450 میلیون نفر، در سراسر جهان، با مشکلات روانی، عصبی و رفتاری مواجه هستند، به­کارگیری شیوه­های کم­هزینه، با محتوای فرهنگی و آموزشی، به­عنوان مکمل درمان اصلی، ممکن است گزینه­ی مناسبی باشد (ندوشن، 1386).

اگرچه کتاب­درمانی، اصطلاحی درمانی است که در ارتباط متقابل میان فرد با محتویات یک یا چند کتاب یا شعر و انواع گوناگون موضوعات تألیف شده کاربرد دارد ولی در اصل، مفهومی قدیمی در علوم کتابداری است و در واقع، روشی برای شفا و درمان اختلالات شخصیتی، احساسی و یا اجتماعی در میان کودکان و نوجوانان است. در این روش، ادبیات، ابزاری است که به خواننده کمک می­کند تا با شناخت شخصیت­ها و مشکلات آن­ها در کتاب، میان آن­ها و مشکلاتی که در زندگی شخصی خود دارد، ارتباط برقرار کند. یکی از گونه­های ادبیات کودکان، داستان است. خواننده­ی داستان می­آموزد که چگونه دیگران با ناکامی­ها و سرخوردگی­های­شان روبه­رو می­شوند. این روش، به آنان امکان می­دهد که نوعی بصیرت درونی نسبت به خود و راه حل­های جایگزین برای حل مشکلات فردی­شان بیابند و درک کنند که ایشان تنها افراد دارای مشکلات ویژه نیستند؛ در نتیجه، آنان را علاقه­مند می­کند تا درباره­ی مشکلات خود، به بحث و گفت­وگوی آزاد بپردازند.

داستان­ها، ابزار مناسبی برای معرفی الگوهای موفق رفتارهای مطلوب هستند. کودک، از طریق همانندسازی با این الگوها، به تعدیل و اصلاح تصویرهایی که از خود در ذهن دارد، می­پردازد. مطالعه بر روی کودک، این امکان را به ما می­دهد که برای رشد همه­جانبه و شکوفایی استعدادهای انسانی او در آینده، امکاناتی را ایجاد کنیم. پی بردن به نیازهای کودک، در مطالعه­ی علمی تغییرات رفتارهای (زیست­شناختی، اجتماعی، شناختی و عاطفی) او، سهم بسزایی دارد. کودک ناشنوا،
به ­دلیل نداشتن درک زبان گفتاری در خانواده و جامعه احساس کمبود کرده، دچار مشکلات  زیادی می­شود و درنتیجه نیازهای بیش­تری دارد. وی، در مقایسه با کودک سالم، دچار اختلالات عاطفی
بیش­تری است که برای رفع این اختلالات از طرف خانواده، مدرسه و جامعه توجه افزون­تری را طلب می­کند. کتاب­درمانی، به­ویژه برای کودکانی که قادر به بیان احساسات خود نیستند، می­تواند مؤثر واقع شود؛ زیرا آن­ها با شخصیت­های موجود در کتاب، همانندسازی می­کنند و از آن­جا که کتاب، به عنوان ابزاری سودمند در شکل­گیری شخصیت کودکان و شکوفایی استعدادها و توانایی­های آن­هاست، ممکن است با ارضای نیازها و استعدادهای بالقوه­ی کودک، آن­ها را به شکوفایی برساند یا مشکلات روان­شناختی او را کاهش دهد.

• بیان مسأله

در دنیای امروز که عصر فناوری و رقابت است، انسان­های عادی از هم سبقت می­گیرند و برای اهداف محدود، یکدیگر را پشت سر می­گذارند. بی­شک، افرادی که دچار نقص باشند خود­به­خود کنار گذاشته می­شوند. به همین دلیل این افراد باید تلاش مضاعفی به منظور جبران کاستی­های خود داشته­ باشند که در گذر زمان کم­تر نادیده گرفته شوند و از شتاب جامعه باز نمانند و این نقص­ها مانع ادامه­ی تحصیل و کار و زندگی­شان نشود. فرایند کتاب­درمانی از روش­هایی است که ممکن است به عنوان کمکی در جبران نقص این افراد در نظر گرفته شود.

امروزه، کتاب­درمانی در کشورهای پیشرفته، به طور مؤثری در محیط­های اجتماعی، هم­چون بیمارستان­ها، مدارس، پرورشگاه­ها، مراکز مشاوره و زندان­ها و برای درمان اختلالات شایع روانی نظیر افسردگی به کار می­رود (توز[2]، 1353). کتاب­درمانی، استفاده از فنِّ کتاب خواندن، برای راهنمایی فرد و گروه است. این راهنمایی، خدمات مشاوره­ای، روان­درمانی، رشد شخصیت، بلوغ هیجانی و مانند آن را در بر می­گیرد. اگرچه کتاب­درمانی، یک مهارت درونی نیست ولی بر اساس آگاهی خواننده از فرایند پویایی که در درون وی رخ می­دهد، پی­ریزی شده است. از این مهارت، می­توان به طور مستقل، برای درمان استفاده کرد یا به­ عنوان یک کار کمکی، در سایر فنون روان­درمانی بهره گرفت (هرنیک[3]، 1987).

خواندن و مطالعه، مهارت پیچیده­ای است که در دنیای امروز با وجود پیشرفت­های گسترده در زمینه­ی ارتباطات رایانه­ای، انسانی و رسانه­های جمعی از اهمیّت بالایی برخوردار است. با وجود این پیشرفت­ها، هنوز لازم است اطلاعات مورد نیاز خود را از طریق خواندن و مطالعه به ­دست آوریم. یکی از راه­های برقراری ارتباط در جامعه، خواندن است؛ از این­رو، فرایندهای اساسی خواندن، ممکن است در راستای برقراری بهتر این ارتباطات مؤثر باشد (غفاری، 1381).

برای بهره­مندی از زندگی سالم، باید ضمن جلوگیری از بروز بسیاری مشکلات روانی، توانایی­های فردی نیز تقویت شوند. شناخت نیازهای کودکان و نوجوانان و فراهم آوردن امکانات لازم برای
پاسخ­گویی به آن­ها، مانع بروز بسیاری از مشکلات روانی در کودکی و بزرگسالی می­شود. کتاب­درمانی ابزار مناسبی برای کسب تجربه و اطلاعات به منظور پاسخ­گویی به نیازهای گوناگون است. در صورت شناخت نیازها و شناخت کتاب­های مناسبی که ممکن است پاسخ­گو و ارضاکننده­ی آن­ها باشند، ادبیات کودکان به رشد مناسب و متعادل کودکان و نوجوانان کمک می­کند. کتاب­درمانی، یکی از
راه­های درمانی لذت­بخش است که ارزش تجربه و کتاب را می­شناساند و در تشویق به مطالعه مؤثر است (پریرخ، 1382).

مطالعه­ی کتابی که توسط درمانگر به ‌مراجعه‌کننده­ی خاصی توصیه می‌شود، ممکن است این اثرات را داشته باشد:

1) افزایش شناخت و آگاهی؛

2) آشنایی با سرگذشت زندگی دیگران و راهکارهای اتخاذ شده توسط ایشان برای غلبه بر مشکلات؛

3) الگو قرار دادن و همانندسازی با شخصیت‌هایی که مددجو در کتاب با آنان آشنا می‌شود؛

4) آموختن دستورکار‌هایی برای زندگی بهتر و تقویت تفکر مثبت؛

2-1-4-2-یادگیری سازمانی…………………………………………………………………………………………………19

2-1-4-3-مدیریت دانش……………………………………………………………………………………………………..19

2-1-4-4-توسعه و بهبود سازمانی……………………………………………………………………………………….20

2-1-5-ضرورت بکارگیری و ارتقاء هوش سازمانی……………………………………………………………………………………21

2-1-6- ابعاد هفت گانه هوش سازمانی………………………………………………………………………………………………………22

2-1-6-1-چشم انداز راهبردی……………………………………………………………………………………………..22

2-1-6-2-سرنوشت مشترک…………………………………………………………………………………………………22

2-1-6-3-میل به تغییر ……………………………………………………………………………………………………….23

2-1-6-4-اتحاد و توافق………………………………………………………………………………………………………23

2-1-6-5-کاربرد دانش………………………………………………………………………………………………………..23

2-1-6-6-فشار عملکرد ……………………………………………………………………………………………………..24

2-1-6-7-روحیه………………………………………………………………………………………………………………..24

2-2- خلاقیت

2-2-1- تعاریف ………………………………………………………………………………………………………………………24

2-2-2- عوامل موثر بر وجود خلاقیت در سازمان…………………………………………………………………………26

2-2-3- ویژگی سازمان_­های خلاق……………………………………………………………………………………………..30

2-3- کتابخانه

2-3-1-سازمان کتابخانه………………………………………………………………………………………………………………………………..32

2-3-2-ویژگیهای سازمان و مقایسه آن با کتابخانه……………………………………………………………………………………….32

2-3-3-کتابخانه های دانشگاهی……………………………………………………………………………………………………………………34

2-4- پژوهشهای خارج  از کشور………………………………………………………………………………………………..35

2-5- پژوهشهای داخل کشور……………………………………………………………………………………………………..37

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- روش پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………45

3-2-جامعه آماری و محیط پژوهش……………………………………………………………………………………………45

3-3- حجم نمونه……………………………………………………………………………………………………………………..45

3-4- متغیرها ……………………………………………………………………………………………………………………………………………46

3-5- ابزار گردآوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………………………………47

3-6-روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل…………………………………………………………………………………………………………..48

3-7-محدودیتهای تحقیق……………………………………………………………………………………………………………………………..48

3-8- ملاحظات اخلاقی ……………………………………………………………………………………………………………48

فصل چهارم: نتایج

4-1-مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………50

4-2-آمار توصیفی …………………………………………………………………………………………………………………….50

4-3- آمار استنباطی……………………………………………………………………………………………………………………68

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

5-1- بحث و نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………….93

5-2- پیشنهادات……………………………………………………………………………………………………….98

فهرست منابع و مأخذ

منابع فارسی ……………………………………………………………………………………………………………………………100

منابع غیر فارسی……………………………………………………………………………………………………………………….106

پیوست ها

پرسشنامه هوش سازمانی…………………………………………………………………………………………………………..110

 

پرسشنامه خلاقیت……………………………………………………………………………………………………………………..116

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………121

چکیده

نظریه هوش سازمانی دکتر کارل آلبرخت به دنبال آن است که با سنجش وضعیت هوشمندی سازمان­ها، توانایی­ها و ضعف­های آنها را شناسایی و بر اساس نتایج به دست آمده راهکارهای لازم را ارائه نماید. مؤلفه_­های هوش سازمانی از نظر کارل آلبرخت چشم انداز راهبردی، سرنوشت مشترک، میل به تغییر، اتحاد و توافق، روحیه، کاربرد دانش و فشار عملکرد می_­باشد. از سوی دیگر خلاقیت و تولید افکار و اندیشه_­های جدید توسط مدیران و کارکنان سازمان دارای اهمیت است و این مهم در سازمان از جایگاه ویژه_­ای برخوردار است. مسئله این پژوهش حول محور مولفه­های هوش سازمانی و خلاقیت است تا تعیین شود کتابداران شاغل در کتابخانه­های دانشگاهی شهر اهواز از چه سطح هوش سازمانی برخوردار هستند؟ و نیز رابطه هوش سازمانی آنان با خلاقیت چگونه است.

روش کار: جامعه آماری شامل کلیه کتابداران شاغل در کتابخانه­های دانشگاهی شهر اهواز بوده  که تعداد آنها 134 نفر می_­باشند. ابزار پژوهش استفاده از پرسشنامه استاندارد هوش سازمانی کارل آلبرخت و پرسشنامه خلاقیت رند سیپ بوده است. بعد از توزیع پرسشنامه_­ها تعداد 105 پرسشنامه تکمیل شده برابر با 4/78 دریافت گردید.

یافته های تحقیق: نتایج ارتباط معنی_­داری بین هوش سازمانی(به طور کلی)‌ و خلاقیت در سطح معنی_­داری 000/0 ، نشان داد. ولی هیچ یک از مؤلفه_­های هوش سازمانی رابطه معنی_­داری را با خلاقیت نشان ندادند 05/0. p> با توجه به یافته_­های پژوهش می_­توان این نتیجه را گرفت که هوش سازمانی و خلاقیت در نمونه_­های مورد مطالعه بسیار ضعیف می_­باشد. این سازمان_­ها بایستی به همه مؤلفه_­های هوش سازمانی به صورت یکسان توجه نمایند و زمینه ساز پرورش خلاقیت در کتابداران باشند.

     کلید واژه: هوش سازمانی- خلاقیت- چشم انداز راهبردی- سرنوشت مشترک- میل به تغییر-اتحاد و توافق- روحیه- کاربرد دانش- فشار عملکرد- کتابخانه_­های دانشگاهی

1-1-   مقدمه

امروزه، از هوش به عنوان توانایی کسب دانش یاد می_­کنند و مناسب_­ترین راه اندازه_­گیری هوش را میزان یادگیری فرد میدانند؛ به این معنی که فرد با چه سرعتی میتواند یادگرفته و دانش را بدست آورد. سیستمها یا سازمان_­های فاقد هوش، سیستم_­هایی هستند که قادر به یادگیری نمی_­باشند گرچه این سیستم_­ها می_­توانند حاوی دانش باشند اما نمی_­توانند خودشان دانش را از تجربیات و آزمون و خطا بدست آورند( ایکاف ، 1382؛ ترجمه شریعتی ،مردانی، مریدی ؛ نقل در اثر ملائیان و اسلامیه ،1389).  در محیط­های پویا، سازمان­ها با یک سلسله مسائل ناخواسته و موقعیت­های پیش بینی نشده روبرو هستند. با بکارگیری الگوهای تعاملی بین اعضا، فناوری­ها، فرهنگ و فرایندها، یک سازمان می­تواند با شرایط دشوار به خوبی روبرو شود.  امروزه صحبت از انواع مختلف هوش است. در هر مورد، هوش به توانایی دریافت، درک و کاربرد نمادها و سمبل ها که نوعی توانایی انتزاعی است، اشاره دارد. هوش، پیشوند بسیاری از مفاهیم مدیریتی شده است و این نشان_­­دهنده تغییر نگاه سازمان_­ها و متفکران سازمانی بر رویکردهای_­­ نوین به مقوله هوش است. یکی از انواع هوش، هوش سازمانی[1] است که ما را برای تصمیم­_­گیری سازمانی توانمند می_­سازد .آلبرخت[2] نویسنده کتاب ” قدرت اذهان در کار”  نظریه هوش سازمانی را ارائه می_­دهد. وی هوش سازمانی را بعنوان ظرفیت و حرکت ذهنی یک سازمان در حرکت قدرت ذهنی_­اش و تمرکز این قدرت ذهنی در تحقق رسالت سازمان تعریف می کند (خدادادی و همکاران، 1389،ص157-156).

نظریه هوش سازمانی به دنبال آن است که با سنجش وضعیت هوشمندی سازمان_­ها، توانایی_­ها و ضعف­های آنها را شناسایی و بر اساس نتایج به دست آمده راهکارهای لازم را برای بهبود هوش سازمانی و در نهایت بهبود عملکرد سازمان ارائه نماید(جعفری و فقیهی 1388، ص 48). یکی از بزرگترین چالش­_­های مدیریت امروز چگونگی ایجاد نسلهای جدیدی از سازمان_­های هوشمند است. از سوی دیگر خلاقیت و تولید افکار و اندیشه_­های جدید توسط مدیران و کارکنان سازمان دارای اهمیت ویژه_­ای است و این مهم در سازمان از جایگاه ویژه ای برخوردار است. امروزه سازمان_­هایی موفق هستند و می_­توانند در دنیای پر رقابت ادامه حیات دهند که دائما افکار و اندیشه های جدید را در سازمان کاربردی نمایند و این امر توسط مدیران و کارکنان خلاق امکان پذیر است (پوراحمد و سلیمانی نژاد، 1389، ص 1). خلاقیت در حکم رمز بقا و موفقیت افراد و سازمان_­ها شناخته شده است. تحولات پر شتاب جهانی در علم و تکنولوژی، صنعت و مدیریت بسیاری از سازمان ها و شرکت_­های موفق جهان را بر آن داشته که اهداف و گرایش خودرا در جهت بکارگیری خلاقیت هدایت کنند. صاحبنظران خلاقیت را محور حرکت جهانی در قرن 21 می دانند. جو سازمانی باز و پذیرنده تغییر و تحول، شرایط را برای بروز خلاقیت فراهم می کند (شهر آرای و مدنی پور1375؛ نقل در اثر نسبی، 1388 ص 3-1).

از آنجا که یکی‌ از ارکان‌ اساسی‌ جوامع‌ دانشگاه‌ها هستند، کتابخانه‌ دانشگاهی‌ می‌تواند در زمینه‌ رفع‌ مشکلات‌ فرهنگی‌، اجتماعی‌، فنی‌، اقتصادی‌، سیاسی‌ و اداری‌ تسهیلات‌ ویژه‌ای‌ را فراهم‌ آورد و موجبات‌ ترقی‌ عملکردهای‌ دانشگاه‌ شود. بدین‌ ترتیب‌ هدف‌ اصلی‌ یک‌ کتابخانه‌ دانشگاهی‌ ‌، مشارکت‌ و فعالیت‌ در امر آموزش‌ است‌ و در

یک مطلب دیگر :

متن پایان نامه : اجرای عین تعهد

 اجرای‌ اهداف‌ آموزش‌ عالی‌ نقش‌ اساسی‌ دارد. کتابخانه‌ در سیستم‌ دانشگاه‌ وسیله‌ای‌ است‌ که‌ باید دانشگاه‌ را در رسیدن‌ به‌ هدف‌ کمک‌ کند. همچنین کتابخانه_­ها یکی از نهادهای مهم اجتماعی هستند و باید به طور مستمر قابلیت­ها و توانایی­های ذهنی خود را ارتقاء بخشیده و با ساز و کارهای مناسب و متناسب با نیازهای افراد و جامعه امکان تحقق هدفها را فراهم سازند. نظریه­ی هوش سازمانی به این کتابخانه­ها کمک میکند تا توانایی فکری و ذهنی خود را به عنوان یک سازمان هوشمند ارتقاء داده و رسالت و مأموریتهای خود را هوشمندانه محقق سازند. با پیشرفت روز افزون دانش و تکنولوژی و جریان گسترده اطلاعات، امروزه جامعه ما نیازمند آموزش مهارت‌هایی است که با کمک آن بتواند همگام با توسعه علم و فناوری به پیش برود. هدف باید پرورش انسان‌هایی باشد که بتوانند با فکری خلاق با مشکلات روبرو شده و به حل آنها بپردازند. به گونه‌ای که انسان‌ها بتوانند به خوبی با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و با بهره_­گیری از دانش جمعی و تولید افکار نو مشکلات را از میان بردارند. انگیزش در افراد برای بروز تفکر جدید و خلاق زمانی افزایش می_­یابد که محیط مناسب برای بروز خلاقیت فراهم باشد. در محیط خلاق افراد به یکدیگر اطمینان و اعتماد دارند و می_­توانند_­ ریسک_­های روانی را برای ابراز کردن ایده_­­های خود بپذیرند. استعدادهای ذاتی و خلاقیت افراد اساس داشتن جامعه_­ای خلاق است. لذا توجه به مطالب فوق انگیزه_­ای شد جهت انتخاب موضوع پایان نامه حاضر.

1-2- بیان مسأله

کارل آلبرخت نویسنده المانی و یکی از پیشگامان اصلی در زمینه طراحی مدل هوش سازمانی است. وی هوش سازمانی را بعنوان ظرفیت بهره_­گیری از قدرت ذهنی سازمان در عالم واقعیت و متمرکز سازی آن برای تشخیص ماموریت سازمانی تعریف می­­_­کند، و آن را بعنوان مجموع هوش_­های فردی می_­داند که بر بهره_­وری و رفتار سازمان تاثیر می_­گذارد. تاکید اصلی آلبرخت بر قدرت  ذهنی کارکنان می_­باشد. آلبرخت برای تبیین هوش سازمان هفت متغیر شامل:  چشم انداز راهبردی[3]، سرنوشت مشترک[4]، میل به تغییر[5]، اتحاد و توافق[6]، روحیه[7]، کاربرد دانش[8] و فشار عملکرد[9] را بعنوان مدل ارائه می_­دهد (آلبرخت، 2003؛ نقل در اثرغفاری آشتیانی ،1390، ص228). از طرف دیگر سازمان_­ها برای رسیدن به هدف_­های نسبتاً مشخصی به وجود می_­آیند و فعالیت_­های مستمری را برای رسیدن به آن هدف_­ها انجام می_­­دهند. البته هر سازمانی ویژگی خاص خود را دارد که عبارت اند از: مرزهای تقریباً ثابت، سلسله مراتب اداری و نوعی نظم مدبرانه، یک سیستم ارتباط و یک سیستم انگیزشی که موجب می_­شود افراد در سایه همکاری با یکدیگر برای دستیابی به هدف_­های مشترک، تلاش کنند(اسکات 2001؛ ترجمه بهرنگی؛ نقل در اثر الهیان و زواری، 1388).

هوش سازمانی به معنای داشتن دانشی فراگیر از همه عواملی است که بر سازمان تاثیر می_­گذارد. از جمله این عوامل؛ مشتریان، ارباب رجوع، رقبا، محیط اقتصادی، فرهنگی، فرایندهای سازمانی (مالی_­، اداری، حفاظتی، تولیدی_­، بودجه)، که بر کیفیت تصمیمات مدیریتی تاثیر بسزایی دارد (کاوسی، رزقی،1389،ص 128). امروزه سازمان_­ها با شرایط دائماً متغیر در محیط اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی مواجه هستند. واکنش موفقیت­آمیز و پویای سازمان_­ها بستگی به توانایی آنها درارائه­­ی اطلاعات مرتبط و یافتن به موقع راه حل مناسب برای مشکلات مواجه شده دارد. با توجه به این امر نظریه پردازان سازمانی، بر طراحی توانایی_­های فکری سازمان و از جهتی دیگر بر یکپارچگی فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی توجه دارند، که در نتیجه این روند، مفهوم جدید تئوری_­های سازمانی است که از آن به عنوان هوش سازمانی نام برده می_­شود(سیمیک 2005؛ نقل در اثر عرفانی خانقاهی و جعفری ، 1389).

گلین[10]( 1996) معتقد است هوش سازمانی حاصل اجتماع و تعامل هوش تک تک اعضای سازمان است. هوش سازمانی فرایندی اجتماعی است که تئوری های آن بر اساس تئوری های هوش انسانی طرح ریزی شده است.

یکی از جنبه_­های اصلی تفکر یا اندیشیدن خلاقیت است، فرآیندی که در ذهن فرد خلاق شکل می_­گیرد. برای ایجاد و تداوم آن درافراد سازمان بایستی عادت به تفکر را در کارکنان و مدیران ایجاد کرد وقتی تفکر برای انسان سازمانی عادت شود به دنبال آن خلاقیت و تولید افکار و اندیشه_­های جدید در تک تک کارکنان بعنوان یک امر روزمره و همیشگی در آمده و سازمان تبدیل به یک سازمان خلاق می شود. ارنست ویل[11]، معتقد است که یکی از روش­های مهم متبلورکردن خلاقیت، ایجاد فضای محرک، مستعد و بطور کلی خلاق است .او معتقد ا ست محیط مناسب برای بروز خلاقیت، انگیزش را در افراد برای ابراز تفکر جدید و خلاق افزایش می دهد. در محیط خلاق افراد به یکدیگر اطمینان و اعتماد دارند و می توانند ریسک های روانی را برای ابراز کردن ایده_­های خود بپذیرند(پور احمد، سلیمانی نژاد ،1389،ص 8-6).

همگام با بسیاری از سازمان_­های نوین، کتابخانه_­ها در جوامع امروز نقش بسیار مهم و حساسی در توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در جوامع پیدا کرده اند. کتابخانه یک سیستم پویاست و نیاز دارد که به طور مدام اطلاعاتی را کسب نموده و در مواقع ضروری برای اتخاذ تصمیمات مناسب از آنها استفاده نماید. در عصری‌ که‌ متولیان‌ تولید دانش‌، دانشگاه‌ها هستند، توجه‌ به‌ کتابخانه‌های‌ دانشگاهی‌ به‌ عنوان‌ قلب‌ دانشگاه‌ ضرورت‌ می‌یابد. این نوع کتابخانه_­ها بخش جدایی ناپذیر نظام آموزشی عالی محسوب می_­شوند و به عنوان مراکز گردآوری و انتقال اطلاعات علمی و فنی و کانون پاسخگویی به نیاز محققان، ناگزیر به سرمایه‌گذاری در اشاعه خدمات، تهیه منابع روزآمد و استفاده از نیروهای ذهنی خلاق و کارآمد می_­باشند، و نیز بعنوان یکی از نهادهای مهم اجتماعی باید به طور مستمر قابلیت_­ها و توانایی_­های ذهنی خود را ارتقاء بخشیده و با ساز و کارهای مناسب و متناسب با نیازهای افراد و جامعه امکان تحقق هدفها را فراهم سازند. نظریه_­ی هوش سازمانی به این کتابخانه_­ها کمک میکند تا توانایی فکری و ذهنی خود را به عنوان یک سازمان هوشمند ارتقاء داده و رسالت و مأموریتهای خود را هوشمندانه محقق سازند.

از آنجا که اغلب مراجعه_­کنندگان به کتابخانه­­های دانشگاهی اعضای هیأت_­علمی، دانشجویان، محققان و کارشناسان می_­باشند، در این میان کتابداران نقش کلیدی در موفقیت کتابخانه و تعامل با جامعه علمی کشور و نیز  ارائه خدمات مفید به کاربران ایفا می_­کنند. گردآوری، سازماندهی، و انتقال اطلاعات که مایه اصلی پویایی و کفایت آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌ها محسوب می‌شود، از وظایف اساسی کتابداران کتابخانه‌های دانشگاهی است؛ بنابر این کتابداران نیاز دارند تا خودشان را با دانش روز تطبیق داده و با استفاده از ابتکار و تخصص و مهارت و بر اساس شرایط مخاطبین و شرایط خارج از کتابخانه هماهنگ شوند. بدیهی است توانائی_­های علمی و تکنیکی در هر شغلی وجود دارد اما آنچه که بر عملکرد تاثیر مثبت دارد ویژگی_­های شخصی فرد، قدرت ابتکار و خلاقیت، قابلیت انطباق با محیط، توانایی همکاری با دیگران و ترغیب و تشویق به فعالیت می_­باشد. رشد فزاینده اطلاعات در کتابخانه­­­ها و بکارگیری هریک ازمؤلفه_­های هوش سازمانی در بین کتابداران، سبب می_­شود جریانی از علم و دانش میان آنها جاری شود.‌ بنابراین، تجزیه و تحلیل هوش سازمانی و خلاقیت در بین کتابداران می_­تواند کمک مفیدی برای بهبود خدمات و عملکرد کتابخانه_­ها باشد.

همچنین بنظر می_­رسد_­ در برخی از کتابخانه_­ها علیرغم داشتن نیروهای مستعد، بدلیل نامشخص بودن جایگاه خلاقیت و فقدان بستر رشد، توانایی_­های خلاق هرز می_­رود و نیز عدم وجود فاکتورهای تشویقی و انگیزه لازم، عدم استقبال مدیران از ایده_­های جدید، عدم تبادل دانش در بین کارکنان، نارضایتی از فقدان ارتباط عمودی و افقی لازم، محبوس شدن در چارچوب قوانین و مقررات اداری، استخدام افراد ناکارآمد، عدم توجه کافی مسئولین به کتابخانه ها بعنوان یک مرکز اطلاع رسانی، از جمله عواملی هستند که نیاز به بالا بردن سطح  هوش سازمانی و بروز خلاقیت را ایجاب میکند. در کتابخانه_­های دانشگاهی افراد زیادی به کار اشتغال دارند که به نظر می_­رسد از نظر هوش سازمانی و خلاقیت متفاوت باشند، لذا مسئله این پژوهش حول محور مولفه_­های هوش سازمانی و خلاقیت است تا تعیین شود: کتابداران شاغل در کتابخانه_­های دانشگاهی شهر اهواز از چه سطح هوش سازمانی برخوردار هستند؟ و نیز رابطه هوش سازمانی آنان با خلاقیت چگونه است؟

1-3- ضرورت انجام تحقیق

گذشته تقریباً با ثبات انسان، اکنون به جریانی با تغییرات سریع و مبهم، تبدیل شده است. تغییرات سریع و روزافزون در حوزه های علوم و تکنولوژی موجب شده است که مدیریت سنتی پاسخگوی نیاز سازمان_­های پیچیده امروزی نباشد. سازمان_­ها برای رسیدن به هدفهای نسبتاً مشخصی به وجود می_­آیند و فعالیت_­های مستمری را برای رسیدن به آن هدف_­ها انجام می_­دهند. البته هر سازمانی ویژگی_­های خود را دارد که عبارتند از: مرزهای تقریباً ثابت، سلسله مراتب اداری و نوعی نظم مدبرانه، یک سیستم ارتباط و یک سیستم انگیزشی که موجب می_­شود افراد در سایه همکاری با یکدیگر برای دستیابی به هدفهای مشترک،_­ تلاش کنند(اسکات 2001؛ ترجمه بهرنگی؛ نقل در اثر الهیان و زواری، 1388). ارتقاء هوش سازمانی بواسطه ارتقاء عامل_­های وابسته مانند دانش سازمانی،  مدیریت راهبردی، تحلیل داده_­های سازمانی و غیره می_­تواند باعث ارتقاء سازمان و افزایش هوشمندی و بهره_­وری سازمان گردد و نیز از این طریق می تواند نقاط ضعف و قوت را شناسایی نماید (خسروی ، 1390، ص2 ).

سازمان_­ها نیز در برهه­_­ای از زمان که تحت عناوین مختلف از جمله عصر دانش، عصر جامعه اطلاعاتی، عصر مدیریت مطرح شده است خود را در جهت تغییرات شتابان و دگرگونی_­ها آماده می_­سازند به گونه_­ای که خلاقیت بعنوان یکی از عوامل مهم بقای سازمان پذیرفته شده است بر اساس این استدلال کشورهای پیشرفته بر آموزش خلاقیت تاکید بسیار دارند و در این راستا در انتخاب افراد خلاق و آینده_­نگر که رهیافت_­های بدیع و خلاق برای مسائل پیچیده ارائه کنند توجه خاصی مبذول داشته_­اند (بیدختی و انوری ،1383ص25 ).

جایگاه بسیار مهم و کاربردی کتابخانه_­ها باعث شده این مراکز علمی بیش از گذشته در کانون توجه قرار گیرند. کتابخانه_­ها مانند همه سازمانها ویژگی_­های خاصی از قبیل ساختار سازمانی، هدفمند بودن، قانونمند بودن، ارتباط سازمانی و سلسله مراتب دارند. گسترش فناوری نوین در کتابخانه_­ها خدمات و عملکرد آن را متحول ساخته است. کتابخانه_­ها در راه رسیدن به اهداف پیش بینی شده نیازمند تمرکز قدرت افراد و اطلاع همه جانبه از همه عواملی است که در سازمان موجود بوده و نیز بروز خلاقیت_­های آنان می باشد؛ و از آنجا که خلاقیت یک اصل خدشه ناپذیر در پیشبرد اهداف سازمان_­ها به نحو احسن می_­باشد، لذا می_­بایست در زمینه ایجاد آن کوشش و تلاش همه جانبه_­ای از طرف مقامات بالای سازمان_­ها صورت گیرد.

اهمیت و ضرورت پژوهش حاضر در این است که به نظر می_­رسد تاکنون در راستای کتابخانه_­های دانشگاهی هیچگونه پژوهشی در ارتباط با هوش سازمانی و خلاقیت انجام نشده است. کتابخانه_­ها برای رشد و افزایش قابلیت_­های خود در پاسخگویی به نیازهای جدید و افزایش فعالیت_­ها باید از تمامی امکانات و ظرفیت_­های خود استفاده کنند؛ یکی از این ظرفیت_­ها بهره_­گیری از نیروی ذهنی کتابداران می_­باشد. همچنین با توجه به اینکه هم اکنون هوش سازمانی و ارتباط آن با خلاقیت کتابداران به عنوان یک نیاز شناخته می_­شود و موضوع جدیدی است؛ این موضوع نیازمند بحث بیشتری می_­باشد تا از یک طرف کتابداران و مدیران کتابخانه_­ها با مقوله هوش سازمانی و ابعاد آن بیشتر آشنا شوند و از طرف دیگر بتوانند عملکرد خویش را با توجه به ابعاد هوش سازمانی بهبود بخشند.

1-4- اهداف پژوهش

هدف اصلی: تعیین سطح هوش سازمانی کتابداران شاغل در کتابخانه_­های دانشگاهی شهر اهواز بر اساس مدل آلبرخت و ارتباط آن با خلاقیت آنان.

روش تدریس معلم. 39

مهارت ارتباطی معلم و پیشرفت تحصیلی دانشآموز:. 40

نظریه پیاژه :. 44

اهمیت خانواده:. 47

نقش اقتصاد در خانواده:. 47

وضعیت اجتماعی و اقتصادی والدین:. 48

مسکن و وضع اقتصادی خانواده:. 48

طبقه اجتماعی خانواده:. 49

خانواده و پیشرفت تحصیلی:. 49

ارزشها و انتظارات والدین و پیشرفت تحصیلی:. 50

سطح تحصیلات والدین و پیشرفت تحصیلی:. 51

مدرسه و پیشرفت تحصیلی:. 51

انتظارات معلم و پیشرفت تحصیلی:. 51

نمره و ارزشیابی و پیشرفت تحصیلی:. 52

برنامه درسی:. 52

کتاب های درسی و مواد آموزشی:. 53

مدت زمان تحصیل در مدرسه و منزل:. 53

سازمان و تسهیلات مدرسه:. 54

مدارس شهری و روستایی:. 55

آموزش از راه دور. 57

آمادگی:. 57

انگیزش و تاثیر آن بر پیشرفت تحصیلی:. 59

راهکارهای ایجاد انگیزه و انگیزش در دانش آموزان و تأثیر آن در پیشرفت تحصیلی:. 60

هوش و تاثیر آن بر پیشرفت تحصیلی:. 62

مبانی نظری مهارتهای ارتباطی:.. 63

معرفی و تاریخچه ارتباطات:. 65

مهارت های اصلی زندگی:. 66

ارتباطات و مهارت های ارتباطی. 67

فرآیند ارتباط. 67

تعریف مهارت های ارتباطی. 68

مدل های ار تباطی:. 68

مهارت ادراک دیگران (ارتباط موثر با دیگران). 72

هفت عامل برای برقراری ارتباط موثر با دیگران (ادراک دیگران). 72

مهارت مدیریت بر هیجان. 75

هیجان چیست؟. 75

مدیریت هیجانی. 75

چگونه مهارت مدیریت هیجانات را افزایش دهیم؟. 75

مهارت ابراز وجود:. 76

ارتباطات سازمانی:. 77

بر اساس ساختار سازمان ارتباطات دو دسته اند:.. 77

بعد فنی و فرآیندی ارتباطات سازمانی. 78

ارتباط کلامی:. 78

شنود موثر:. 79

مدل دریافت شنونده:. 79

بازخورد:. 80

مهارت های بازخوردی. 80

بازخورد موثر :. 80

دیدگاهها و رویکردهای ارتباطات سازمانی. 81

رویکرد تعاملی سیستم ها :. 81

دیده ماشینی یا رویکرد کلاسیک:. 81

دیدگاه روانشناسی یا رویکرد روابط انسانی:. 81

مبانی نظری اخلاق حرفه ای :.. 82

اخلاق چیست ؟. 82

تحلیل اخلاق حرفه ای:. 83

تعاریف اخلاق حرفه ای:. 84

اخلاق حرفه ای چست؟. 88

تاریخچه اخلاق حرفه ای:. 89

اخلاق حرفه ای در جهان صنعتی:. 89

ابعاد اخلاق حرفهای:. 90

انواع مسئولیت:. 91

مسئولیت حرفه ای:. 91

انواع اخلاق. 91

اخلاق نظری و اخلاق کاربردی:. 91

اصول ومبانی اخلاق حرفه ای:. 92

ارزشهای اصول اخلاق حرفه ای:. 92

اصول اخلاق حرفه ای:. 93

مبانی اخلاق حرفه ای:. 93

رویکرد درونی- حرفه ای:. 94

خودفهمی حرفه ای:. 94

عبور از مفهوم معیشتی:. 95

زیرساختهای اخلاق حرفه ای:. 95

اصول اخلاق حرفه ای در دانشگاه:. 95

ارتباط اخلاق حرفه ای و توسعه:. 97

اخلاق و تکنولوژی:. 97

جایگاه اخلاق در برنامه توسعه ای کشور:. 98

مدلهای اخلاق:. 98

نقش اخلاق حرفه ای در توسعه دانشگاه:. 101

آثار فراسازمانی اخلاق حرفه ای:. 101

در سطح دانشگاه ها:. 102

مفاهیم کلیدی اخلاق حرفه ای برای مربیان آموزشی دارای مزایایی به شرح زیر می باشد:. 103

عوامل رشد وترویج اخلاق حرفه ای:. 104

 

عوامل رشد و توسعه اخلاق حرفه ای:. 104

جایگاه اخلاق حرفه ای:. 104

هویت معرفتی اخلاق حرفه ای. 104

آرمان اخلاق حرفه ای:. 104

اخلاق حرفه ای وسازمان:. 105

تحلیل مفهوم اخلاق حرفه ای  در سازمان:. 106

سطوح فرهنگی اخلاق حرفه ای در سازمان ها:. 106

اخلاق حرفه ای و موفقییت سازمانی:. 107

سه گام در نهادینه سازی اخلاق. 108

جایگاه راهبردی اخلاق در سازمان. 108

رابطه اخلاق حرفه ای ومدیریت اخلاق در سازمانها:. 109

وظایف اخلاقی اعضا هیئت علمی در سازمان:. 109

مسئولیت های اخلاقی. 109

نظام مند کردن همه امور در حرفه. 110

مواجهه روشمند با معضلات اخلاقی در سازمان. 110

آموزش و ترویج اخلاق. 111

موانع وآسیبهای اخلاق حرفه ای در سازمان:. 111

فقدان نگرش راهبردی به مدیریت است.. 111

رقابت گریزی:. 111

فقدان انگیزش:. 111

خشونت. 112

پیشینه پژوهش :. 112

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

روش تحقیق. 119

جامعه آماری. 119

نمونه و روش نمونه گیری. 119

روش گردآوری اطلاعات. 119

ا مطالعات کتابخانه ای. 120

پرسشنامه. 120

روایی و پایایی ابزار. 121

روش اجرا. 122

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات آماری. 122

ملاحظات اخلاقی. 122

فصل چهارم: یافته های پژوهش

یافته های توصیفی:. 124

یافته های استنباطی:. 125

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

خلاصه پژوهش. 133

بحث و نتیجه گیری. 133

محدودیتهای تحقیق. 140

پیشنهادات تحقیق. 140

پیشنهادات کاربردی. 140

پیشنهادات پژوهشی. 140

منابع فارسی. 142

منابع لاتین. 150

چکیده :

هدف پژوهش حاضر تبیین رابطه بین اخلاق حرفه ای  و مهارت­های ارتباطی دبیران  با پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان می باشد . روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و

یک مطلب دیگر :

پایان نامه ارشد رایگان درباره کارشناسی ارشد، سکوت سازمانی

 جامعه آماری این تحقیق شامل تمامی دبیران مدارس متوسطه اول و دوم جزیره کیش می باشد. که در سال 1393 جمعا( 71)نفر بودند. به دلیل ماهیت و محدودیت جامعه آماری از روش سرشماری اسفاده شده است. ابزار سنجش وگرد آوری اطلاعات در پژوهش حاضر دو پرسشنامه اخلاق حرفه ای مرزبان ( 1389) و پرسشنامه مهارت های ارتباطی عطارها (1389) و همچنین معدل دانش­آموزان هر معلم در دروس و مدارس مختلف، می باشد.جهت تجزیه وتحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی از روشهای آماری میانگین وانحراف معیار ودر سطح آمار استنباطی از روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون ورگرسیون چندگانه به روش گام به گام استفاده شده است .یافته های پژوهش نشان داد که بین اخلاق حرفه­ای و مهارت­های ارتباطی دبیران با پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان رابطه مستقیم و معناداری وجود دارد. در بین ابعاد اخلاق حرفه­ای مولفه­های تخصص، تعلق، تکامل و تحول و در بین ابعاد مهارت­های ارتباطی دبیران مولفه­ ادارک دیگران رابطه مستقیم و معناداری با پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان وجود داشت و بین مولفه های تعهد و تداوم از اخلاق حرفه­ای و مدیرت هیجانات و ابراز وجود از مهارت­های ارتباطی رابطه معناداری مشاهده نگرید.

کلید واژه: پیشرفت تحصیلی[1]، اخلاق حرفه­ای[2]، مهارت­های ارتباطی[3]

مقدمه :

دستیابی به بهره وری و بهبود کیفیت نظام آموزشی را می توان اثر گذارترین عامل توسعه کشورها دانست . تجارت کشورهای پیشرفته ای چون ژاپن در زمینه توسعه همه جانبه نیز حکایت از سرمایه گذاری بر روی منابع آموزشی و منابع انسانی دارد . در راستای دستیابی به این اهداف و بهبود کیفیت ، موفقیت تحصیلی دانش آموزان از جمله اهداف اساسی در برنامه های آموزشی است ، در حالی که امروزه افت تحصیلی یکی از نگرانی های خانواده ها و دست اندرکاران تعلیم و تربیت است . ازجمله موضوعات مورد علاقه صاحب نظاران علوم تربیتی یافتن شرایط و امکانات لازم و موثر در جهت تحصیل موفق و پیشرفت تحصیلی است (ده چشمه و همکاران به نقل از فرنک لی 1383) .

هدف نهایی تمام پژوهش های روان شناسی تر یبت به موضع پیشرفت تحصیلی بر می گردد . پژوهشهای اولیه توانایی های ذهنی همچون هوش و حافظه را عامل اصلی یادگیری و پیشرفت تحصیلی می دانستند . اما امروزه مشخص شده است که تفاوت های افراد در پیشرفت تحصیلی تنها به میزان هوش و حافظه آنها بستگی ندارد بلکه عوامل دیگری که همبستگی ناچیزی با توانایی های ذهنی فرد دارند در پیشرفت تحصیلی موثرند ( امامی پور و شمس اسفند آبادی ، 1386 ) .

با توجه به تفاوت های فرهنگی و تغییرات سریع عوامل در طول زمان نمی توان بعنوان یک قانون عمومی و کلی ، علل خاصی را برای همه جوامع مطرح نمود  زیرا قوانین ، بافت فرهنگی و سنت هر جامعه ، نگرش مردم به تحصیلات ، سطح درآمد والدین و غیره همه از عواملی هستند که به طور اخص در یک جامعه بر شکست یا موفقیت تحصیلی تاثیر می گذارند(ده چشمه و همکاران به نقل از محمد قاسم زارع 1383).

یکی از عوامل تاثیر گذار بر پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان می­تواند مهارت­های ارتباطی دبیران باشد. مهارت­های ارتباطی، بخشی از مهارت­های زندگی هستند که به واسطه آن افراد می­توانند درگیر تعامل­های بین فردی و فرایند ارتباط شوند. اجتماعی شدن هر انسان، دستاورد مهارت­های ارتباطی است که قبلاً آموخته است (حسین چری و دلاور پور ِ،1385‏ ). مهارت های ارتباطی شامل توانایی­های گوش دادن  فعالانه، مهار و نظم­دهی به هیجان ها، دریافت و ارسال پیام­های واضح ارتباطی و نیز کشف معنای حقیقی پیام­های کلامی وغیرکلامی، بینش نسبت به فرایند ارتباط و در نهایت قاطعیت در ارتباط می­باشد (سیف و همکاران، 1384 ). اهمیت مهارت­های ارتباطی تا جایی می­باشد که در صورت عدم کسب آن، فرد دچار مشکلات روانشناختی مانند احساس تنهایی، اضطرا ب اجتماعی، افسردگی، حرمت خود پایین و عدم موفقیت­های شغلی و تحصیلی (محمد طاهری و همکاران، 1391 به نقل از اسپویتز برگ)[4].

یکی دیگر از عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می­تواند اخلاق حرفه­ای دبیران باشد. اخلاق حرفه­ای مجموعه­ای از آیین نامه­ها و مقرراتی است که عمل اخلاقی را برای آن حرفه مشخص و خاص تعریف می کند و چهارچوبی برای عمل و قضاوت اخلاقی یا غیر اخلااقی هر حرفه محسوب می شود (حسن ظهوری و محمد خلج 1389).

اخلاق حرفه­ای مفهومی بسیار وسیع تر از اخلاق کسب و کار دارد. اخلاق حرفه­ای مفهوم اخلاق در زندگی فردی – شغلی و اخلاق سازمانی را نیز در بر می­گیرد. هر کس که به کار مشغول است با سه حوزه اخلاق مرتبط است : اخلاق شخصی ، اخلاق شغلی، اخلاق سازمانی که هر سه این زمینه­های مشترکی دارند (قراملکی و همکاران، 1388).

آموزش و پرورش نیز نظامی حرفه­ای است و دبیران به عنوان افرادی که مسؤولیت تعلیم و تربیت دانش­آموزان را بر عهده دارند باید از اصول اخلاق حرفه­ای معلمی آگاهی داشته و به آن پایبند باشند. رعایت اخلاق آموزشی تضمین کننده­ی سلامت فرایند یاددهی- یادگیری در مدارس است و موجب افزایش تعهد پاسخگویی مدرسان نسبت به نیازهای دانش­آموزان میشود(معصومه ایمانی­پور 1391).

بیان مسئله تحقیق :

از آنجایی که دانش­آموزان به عنوان رکن اساسی نظام آموزشی کشور، در دستیابی به اهداف نظام آموزشی نقش و جایگاه ویژه ای دارند، توجه به این قشر از جامعه از احاظ آموزشی و تربیتی، باروری و شکوفایی هر چه بیشتر نظام آموزشی و تربیتی جامعه را موجب می گردد .

از مهمترین عواملی که عدم توجه جدی و کارشناسانه به آن همه ساله به میزان زیادی امکانات، منابع و استعدادهای بالقوه انسانی و اقتصادی را تلف میکند و تأثیرات غیرقابل جبرانی در ابعاد فردی و اجتماعی به جای میگذارد دو مسأله­ی افت و پیشرفت تحصیلی است. در هر دوره از زندگی فرد در اجتماع زندگی میکند. زندگی جمعی نیز به نحوی در افکار و اعمال افراد تأثیر دارد. کلاس، مدرسه، خانواده و جامعه­ای که مدرسه در آن واقع است هریک به عنوان یک مؤسسه ی اجتماعی شرایط و اوضاع واحوال معینی را به وجود می آورند. رفتار بچه­ها در هریک از این سازمانها به طرز خاصی تحت تأثیر عوامل اجتماعی قراردارد. بدیهی است که کشور ما به مطالعات و تحقیقات مربوط به آموزش و پرورش نوجوانان وکودکان نیاز فراوان دارد، به­خصوص در دو زمینهی افت تحصیلی و پیشرفت تحصیلی با توجه به تنوع علل اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی و روانی مؤثر بر آنها از یک طرف و تغییرات سریعی که جامعه شاهد آن است از طرف دیگر نیاز به پژوهش و تحقیقات جدید بسیار ضروری به نظر میرسد.

پیشرفت تحصیلی یکی از متغیر های اصلی آموزش­پرورش است و می توان از آن به عنوان شاخص عمده سنجش کیفیت آموزش­پرروش یاد کرد . اصطلاح پیشرفت تحصیلی عبارت است: از میزان دستیابی دانش آموزان به اهداف آموزشی از پیش تعیین شده که از آنان انتظار داریم در کوششهای یادگیری خود به آنها برسند ( سیف ، 1380 ).

حال سوال اصلی این است که چگونه می توان پیشرفت تحصیلی بهتری را در دانش آموزان ایجاد نمود؟ بررسی عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان از اهمیت خاصی نزد پژوهشگران علوم تربیتی و روانشناسی برخوردار است . پژوهش هایی که در اوایل در مورد پیشرفت تحصیلی انجام می شد عمدتا بر روی نقش هوش متمرکز بود، اما محققان اخیر مدعی شده اند که توسل به هوش عمومی به تنهایی برای تبیین موفقیت افراد کافی نیست (چو[5]، 2010) و در بهترین شرایط، هوش بهر فقط می تواند تا 20 درصد از موفقیت افراد را پیشبینی کند همین دلیل، امروزه بیشتر به تحقیقاتی پرداخته می شود که به جای بررسی نقش تنها یک متغیر به بررسی تاثیر همزمان چندین متغیر بر پیشرفت تحصیلی بپردازند (گلمن، ترجمه پارسا، 1382)

با توجه به عوامل متعدد موثر در زمینه پیشرفت تحصیل و موانعی که در طول رشد بسیاری دانش­آموزان به وجود می آید، این پژوهش به دنبال بررسی تاثیر مهارت های ارتباطی و اخلاق حرفه­ای دبیران بر پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان می باشد.

همانگونه که گفته شد، یکی از عواملی که در این تحقیق به دنبال بررسی آن می­باشیم مهارت­های ارتباطی دبیران و تاثیر آن بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان می­باشد. منظور از مهارتهای ارتباطی  فرایندهای خاصی است که فرد را قادر می­سازد به صورتی شایسته رفتار کند (هارجی و دیکسون، 2004 ). درحقیقت، اجتماعی شدن هر فرد، دستاورد مهارتهای ارتباطی اوست که قبلا آموخته است( بولتون‏، 1993 ).

کرن و همکاران، در سال 1997[6]طی پژوهشی با عنوان»تأثیر شاخص های مؤثر بر یادگیری ریاضی دانش آموزان « به این نتیجه رسیدند که ارتباط معلم با دانش آموز، پس از آمادگی و مهارت تدریس بیشترین تأثیر را بر یادگیری ریاضی دانش آموزان داردو در تحقیقی دیگر ( شی و فیشر، 2002 )[7] نمایان ساخت که بین ادراک دانش آموزان از طرز رفتار و ارتباط معلمان با آنها با گرایش دانش آموزان به یادگیری علوم، همبستگی مثبت وجود دارد. لذا بیشتر مشکلات معلمان در جریان تدریس از آنجا نشأت می­گیرد که بین آنها و دانش آموزان ارتباط چندان مؤثری مشاهده نمی­شود.

یکی دیگر از عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان رعایت اخلاق حرفه­ای از طرف معلم است. اخلاق حرفه­ای به چگونگی رفتار، ادب و عمل شخص هنگام انجام کار حرفه­ای می­پردازد. در واقع، اخلاق حرفه­ای مجموعه­ای از اصول و استانداردهای سلوک بشری است که رفتار افراد و گروهها در یک ساختار حرفه ای را تعیین میکند و مفهوم آن از علم اخلاق اتخاذ شده است. به عبارت دیگر، مجموعه قوانین اخلاقی که از ماهیت حرفه یا شغل به دست آمده، اخلاق حرفه ای نام دارد (آراسته و جاهد، 1390 ).

حال با توجه به مطالب فوق پرسش اصلی این پژوهش این است که آیا مهارت­های ارتباطی و اخلاق حرفه­ای دبیران تاثیری بر پیشرفت تحصیلی دانش­آموزان دارد؟

اهمیت و ضرورت پژوهش :

پیشرفت تحصیلی از مهمترین نتایج و فراورده­های نظام آموزشی هم برای فرد و هم جامعه بشمار می­رود و با توجه به اینکه شناسایی مولفه­های تاثیر گذار در محیط یادگیری شرایط مناسب را برای تربیت افرادی با سواد و خلاق فراهمی می کند، بخصوص برای نظام آموزشی که هزینه های زیادی را برای تربیت نیروی انسانی مورد نیاز جامعه متحمل خواهد شد از اهمیت زیادی برخوردار است ( صفدری ده چشمه و همکاران، 1386 ).

بدون شک در دنیای پیشرفته ی امروزی یکی از علائم موفقیت فرد، موفقیت تحصیلی می باشد که بدون آن توسعه و ترقی هیچ کشوری امکان پذیر نخواهد بود. ترقی هر کشوری رابطه ی مستقیم با پیشرفت علم و دانش و تکنولوژی آن کشور دارد. پیشرفت علمی نیز حاصل نمی شود مگر این که افراد متفکر و خلاق تربیت شده باشند. پیشرفت تحصیلی ضمن این که در توسعه و آبادانی کشور مؤثر است در سطوح عالی منجر به یافتن شغل و موقعیت مناسب و در نتیجه در آمد کافی می شود. دانش آموزان و دانشجویانی که از موفقیت های تحصیلی برخوردارند خانواده و جامعه با دیده ی احترام به آنان می نگرد و در جامعه با روحیه و نشاط بیشتری حضور خواهند یافت و در کنار این ها از هزینه های گزافی که از افت تحصیلی تحمیل آموزش و پرورش می شود کاسته خواهد شد(به نقل از مجیدیان، 1384).  

پیشرفت تحصیلی دانش آموزان یکی از شاخص های مهم در ارزشیابی آموزش و پرورش است و تمام کوششها در این نظام درواقع تلاش برای جامعه عمل پوشاندن بدین امر تلقی می شود. به طور اعم کل جامعه و به طور اخص نظام آموزش و پرورش نسبت به سرنوشت کودکان، رشد و تکامل موفقیت­آمیز آنان، جایگاه آنها در جامعه علاقه مند و نگران است و انتظار دارد دانش­آموزان در جوانب گوناگون، اعم از ابعاد شناختی و کسب مهارت و تواناییها و نیز در ابعاد عاطفی و شخصیتی، آنچنان که باید پیشرفت و تعالی یابند(پورشافعی، 1370).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

عنوان                                                                                                                             صفحه
چکیده……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….	1
فصل یکم: مقدمه
مقدمه………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..	3
بیان مسأله………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….	3
اهمیت و ضرورت………………………………………………………………………………………………………………………………………………	6
اهداف پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..	7
‌هدف کلی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………	7
‌اهداف ویژه……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….	7
فرضیه‌های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………….	7
تعریف متغیرها…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..	8
فصل دوم: پیشینه پژوهش
بخش اول: گستره نظری مربوط به ازدواج ـ خانواده ……………………………………………………………………………………………….	10
ازدواج……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….	10
زوج به عنوان یک سیستم منحصر به فرد……………………………………………………………………………………………………………….	10
دلایل ازدواج   …………………………………………………………………………………………………………………………………………………..	12
خانواده  ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………	12
شکل های گوناگون خانواده…………………………………………………………………………………………………………………………………	13
بخش دوم : گستره نظری مربوط به صمیمیت زناشویی ……………………………………………………………………………………………	14
مبانی نظری در مورد صمیمیت …………………………………………………………………………………………………………………………….	15
مدل ترکیبی وارینگ …………………………………………………………………………………………………………………………………………..	15
دیدگاه رشدی فارمن ………………………………………………………………………………………………………………………………………….	16
نظریه دلبستگی جانسون و ویفن ………………………………………………………………………………………………………………………….	18
رویکرد تعاملی باگازوری ……………………………………………………………………………………………………………………………………	19
دیدگاه ترکیبی جُسلسُن ………………………………………………………………………………………………………………………………………	20
رویکرد تکاملی شارپ ……………………………………………………………………………………………………………………………………….	23
علل بروز مشکلات  ناشی از صمیمیت ………………………………………………………………………………………………………….…….	24
نظریه درک برابری والستر ………………………………………………………………………………………………………………………………….	25
عوامل مؤثر در زندگی زناشویی موفق……………………………………………………………………………………………………………………	26
عواملی که سازگاری زناشویی را دشوار می‌سازد …………………………………………………………………………………………………….	28
بخش سوم: گستره نظری مربوط به دلبستگی …………………………………………………………………………………………………..….	30
نظریه‌های مختلف در مورد دلبستگی…………………………………………………………………………………………………………………….	34
نظریه روان‌تحلیل‌گری………………………………………………………………………………………………………………………………………..	34
نظریه ماهلر ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………	35
نظریه وینی کات……………………………………………………………………………………………………………………………………….	36
نظریه بالبی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………	37
سبک های دلبستگی …………………………………………………………………………………………………………………………………………..	37
سبک دلبستگی ایمن …………………………………………………………………………………………………………………………………………..	38
سبک دلبستگی ناایمن( اجتنابی و دوسوگرا)……………………………………………………………………………………………………………	39
سبک های دلبستگی از نظر هازان و شیور ……………………………………………………………………………………………………………..	40
ثبات سبک های دلبستگی…………………………………………………………………………………………………………………………………….	41
بخش چهارم: گستره نظری مربوط به باورهای ارتباطی غیرمنطقی و انواع آن ها………………………………………………………….	43
باورهای غیرمنطقی مؤثر در اختلالات زناشویی……………………………………………………………………………………………………….	43
باورهای ارتباطی و تعارضات زناشویی………………………………………………………………………………………………………..	46
مواضع نظریه‌پردازان درباره موضوع مورد پژوهش ………………………………………………………………………………………..	46
نظریه رفتار درمانی  عقلانی ـ هیجانی ………………………………………………………………………………………………………………….	46
دیدگاه الیس در ارتباط با مشکلات زناشویی…………………………………………………………………………………………………………..	50
نظریه شناخت درمانی  (آرون بک) ………………………………………………………………………………………………………………………	52
دیدگاه آرون بک در ارتباط با مشکلات زناشویی……………………………………………………………………………………………………	53
بررسی باورهای ارتباطی از دیدگاه  نظریه عقلانی-عاطفی-رفتاری و نظریه شناخت درمانی ………………………………………..	53
1-  باور تخریب کنندگی مخالفت…………………………………………………………………………………………………………………………	53
2-  باور وحشتناکی………………………………………………………………………………………………………………………………………………	54
3-  باور تایید دیگران…………………………………………………………………………………………………………………………………………..	54
4-   باور توقع ذهن خوانی……………………………………………………………………………………………………………………………………	54
5-   باور عدم تغییر پذیری همسر …………………………………………………………………………………………………………………………..	54
6-   باور کامل گرایی جنسی ………………………………………………………………………………………………………………………………….	54
7-   باور در مورد تفاوتهای جنسیتی ……………………………………………………………………………………………………………………….	55
بخش چهارم: پیشینه پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………….	55
الف) تحقیقات انجام شده داخل کشور…………………………………………………………………………………………………………………..	55
ب) تحقیقات انجام شده در خارج از کشور…………………………………………………………………………………………………………….	58
فصل سوم: روش‌ پژوهش
روش پژوهش……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..	63
جامعه  پژوهش ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….	63
نمونه و روش نمونه گیری……………………………………………………………………………………………………………………………………	63
روش جمع آوری اطلاعات………………………………………………………………………………………………………………………………….	64
1) سیاهه باورهای ارتباطی …………………………………………………………………………………………………………………………………..	64
2) مقیاس تجربه روابط نزدیک……………………………………………………………………………………………………………………………..	65
3) مقیاس صمیمیت زناشویی……………………………………………………………………………………………………………………………….	66
شیوه اجرای پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………………………..	67
روش تجزیه و تحلیل داده‌ها ………………………………………………………………………………………………………………………………..	67
فصل چهارم:  تجزیه و تحلیل داده ها
مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………	69
الف. توصیف اطلاعات جمعیت شناختی………………………………………………………………………………………………………………..	69
1) سن………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………	69
2) تحصیلات……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..	70
3) مدت ازدواج…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..	70
4) تعداد فرزندان…………………………………………………………………………………………………………………………………………………	71
ب. تحلیل فرضیه های پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………….	71
الف. فرضیه اصلی……………………………………………………………………………………………………………………………………………….	71
ب. فرضیه های فرعی………………………………………………………………………………………………………………………………………….	73
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
بحث و نتیجه گیری…………………………………………………………………………………………………………………………………………….	79
محدودیت‌ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….	85
پیشنهادات………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….	85
الف. پیشنهادات پژوهشی……………………………………………………………………………………………………………………………………..	85
ب. پیشنهادات کاربردی……………………………………………………………………………………………………………………………………….	86
فهرست منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………………………..	87
منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………………………………………………….	87
منابع لاتین………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….	91
پیوست‌ها……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………	92
چکیده انگلیسی…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..	97

 

مقدمه

ازدواج در مقایسه با سایر روابط انسانی، بهترین فرصت برای تجربه خوشبختی، حمایت اجتماعی و صمیمیت است و افراد را به گونه­ای به هم پیوند می­دهد که در روابط دیگر میسر نیست (فاورز[1]، 2003: به نقل از شریفی، 1390). پیمان ازدواج قادر است بسیاری از نیازهای فردی و اجتماعی زن و مرد را در قالب ارتباطات جسمانی و جنسی، روانی- اجتماعی و دیگر قراردادهای عرفی و اجتماعی برآورده سازد. ازدواج در مقایسه با دیگر ارتباطات انسانی دامنه­ای وسیع گسترده دارد و دارای ابعاد زیستی، اقتصادی، عاطفی و نیز روانی- اجتماعی است (نوابی نژاد، 1380). صمیمیت[2] در ازدواج حائز اهمیت فراوانی است، زیرا تعهد زوجین به ثبات رابطه را محکم می کند و به طور مثبتی با سازگاری و رضایت زناشویی همراه است. به نظر هات فیلد[3](1988؛ به نقل از اعتمادی، 1387) صمیمیت شامل فرایندی است که در آن افراد تلاش می کنند به یکدیگر نزدیک شوند و شباهت ها و تفاوت هایشان را در احساسات، افکار و رفتارها را کشف کنند. مطالعات نشان می دهد که برخورداری از صمیمیت در میان زوج های متاهل، از عوامل مهم ایجاد ازدواج های پایدار است (کرافورد و آنگر[4]، 2004؛ به نقل از اعتمادی،1387) و اجتناب از برقراری روابط صمیمانه، از عواملی است که موجب شکست در زندگی خانوادگی می شود (بلوم[5]، 2006؛ به نقل از اعتمادی،1387).

دلبستگی از مفاهیم مهمی است که در اوان کودکی  در افراد شکل می گیرد و دید فرد را نسبت به دنیا و اطرافیان از جمله پدر و مادر شکل می دهد و تاثیرات آن تا برزگسالی ادامه دارد، علی الخصوص در روابط زناشویی و روابط زوجی متبلور خواهد بود.  در این بین در فرد باورهایی شکل می گیرد که بر رفتار و افکار وی در رابطه با اطرافیان و نحوه ارتباط برقرار کردن با آن ها تاثیر می گذارد. از جمله این باورها می توان به باورهای ارتباطی اشاره کرد. منظور از باورهای ارتباطی در روابط زناشویی، عقیده یا ذهنیتی است که زن و شوهر نسبت به ارتباط زناشویی خود دارند و آن را به عنوان واقعیت پذیرفته اند.

یک مطلب دیگر :

 

بیان مسئله:

خانواده از ارکان عمده و نهاد اصلی هر جامعه ای به شمار می رود و کانون اصلی ظهور عواطف انسانی و روابط صمیمانه میان افراد است. خانواده نهادی است اجتماعی و مانند آیینه ای عناصر اصلی جامعه را در خود دارد و انعکاسی از نابسامانی ها، کج کاری ها و کارکردهای معقول و مناسب اجتماع است. ازدواج و روابط زوجی دارای ویژگی هایی است از جمله دارای گذشته، حال و آینده می باشد که تمرکز افراطی بر هیچ یک از این مقاطع زمانی صحیح نیست. به نظر اغلب مشاوران زناشویی، هر چه عمر زندگی زناشویی بیشتر می شود، میزان ارضای متقابل کاهش می یابد. در حالی که بر حسب طول عمر زناشویی میزان رضایت طرفین باید افزایش یابد و شادابی و سرزندگی در زندگی مشترک زوج ها رشد کند. همانطور که زوجین بعد از ازدواج باید از نظر جسمی و روانی وضعیت بهتر و مناسب تری داشته باشند، در رابطه زناشویی نیز با گذشت زمان و تا وقتی که از نظر فیزیولوژی و جسمی مشکلی وجود نداشته باشد، رابطه جنسی باید بهتر، زیباتر و عاشقانه تر صورت گیرد، به طوری که دلبستگی مرد و زن به همدیگر و نسبت به کانون گرم خانواده بیشتر شود. صمیمیت اغلب به عنوان یک فرایند پویا توصیف می شود. به نظر استرنبرگ[6] (1987؛ به نقل از اعتمادی، 1387) صمیمیت احساساتی است که نزدیکی، تعلق و تماس را ایجاد می کند و یک نزدیکی، تشابه و روابط شخصی عاشقانه یا هیجانی با شخص دیگر، که مستلزم شناخت و درک عمیق از فرد دیگر می باشد. همچنین به بیان افکار و احساساتی است که نشانه تشابه با یکدیگر اشاره دارد. صمیمیت یک فرایند تعاملی است، محور این فرایند آگاهی، فهم، پذیرش، همدلی با هیجانات فرد دیگر، قدرشناسی یا پذیرش دیدگاه منحصر به فرد، فرد دیگر از دنیاست. صمیمیت نیازی اساسی و مهم برای آدمی است، و تنها یک تمایل یا رغبت نیست (باگاروزی[7]،2001). استرنبرگ (1986) در مدل سه وجهی خود از عشق، صمیمیت را احساس نزدیکی با دیگری می داند و معتقد است که مشارکت و همدلی با نیازهای طرف مقابل در زندگی خانوادگی، صمیمیت را به دنبال دارد.  مفهوم پردازی رایج از صمیمیت با سطح نزدیکی به همسر، به اشتراک گذاری ارزش ها و ایده ها، فعالیت های مشترک، روابط جنسی، شناخت از یکدیگر و رفتارهای عاطفی نظیر نوازش کردن است. فردی که میزان صمیمیت بالاتری در روابط تجربه می کند، قادر است خود را به شیوه مطلوبتری در روابط عرضه کند و نیازهای خود را به شکل موثرتری به شریک و همسر خود ابراز نماید (پاتریک، سلز، گیودرانو، تولراد[8]، 2007).

یکی از متغیرهایی که بر صمیمیت زناشویی بین زوجین تاثیر دارد دلبستگی است. دلبستگی یکی از متغیرهایی است که بر اساس پیشینه نظری و پژوهشی در اکثر رفتارهای افراد از دوران کودکی تا بزرگسالی تاثیر دارد. از منظر دیدگاه دلبستگی، هریک از زوجین با انتظارات و تجاربی از گذشته خود، وارد رابطه کنونی می شوند که نقش مهمی در چگونگی پاسخ دهی آن ها به همسر خود دارد (هازان و شیور، 1987؛ ضیاء الحق و همکاران، 1391). بنابراین مشکلات زوجین فقط ناشی از مهارت های ارتباطی آنها نیست، بلکه ناشی از حل و فصل ناقص تجارب اولیه دلبستگی آنهاست (کلالو، 2006؛ ضیاء الحق و همکاران، 1391). از این رو هدف عمده این رویکرد این است که به زوجین کمک کند تا نیازها و تمایلات اصلی و نگرانی های دلبستگی یکدیگر را شناسایی کرده و ابراز کنند. بنابراین از ناامنی های دلبستگی زوجین کاسته می شود و دلبستگی ایمن بین آنها پرورش می یابد (جانسون، 2003؛ ضیاء الحق و همکاران، 1391). بالبی^[9](1961؛ میلیکین،2000) ادعا کرد که پیوندهای دلبستگی فقط یک پدیده انسانی  نیست، بلکه پدیده­ای در بین­ پستانداران نیز می­باشد. پیوندهای دلبستگی پدیده­های اجتماعی و فیزیولوژیکی را پیوند می دهد وکنش متقابل آنها را مورد تاکید قرار می دهد، که در مرکز روابط پیرامونی رشد، روابط نزدیک و پیوندهای عاطفی بین کودک و والدین قرار دارد. کمپل و تیلور^[10] (1980)دلبستگی را به عنوان یک «ریسمان^[11] عاطفی» طولانی مدت توصیف کردند. رایج ترین تعریف از مفهوم نظریه دلبستگی ظرفیت فرد برای نگرانی و اعتماد، به خصوص در پریشانی است. رفتارهای دلبستگی صرفاً به صورت واکنش به جدایی توصیف نشده است، بلکه واکنش طبیعی به هرگونه ناراحتی یا عدم قطعیت است (آینزورث، بلهر، واترزر و وال^[12]،1978؛ بالبی، 1969: میلیکین،2000).

از دیگر متغیرهایی که می تواند در صمیمیت زناشویی تاثیر مهمی داشته باشد، باورهای ارتباطی است. منظور از باورهای ارتباطی، عقیده یا ذهنیتی است که زن و شوهر  نسبت به ارتباط زناشویی خود دارند و آن را به عنوان واقعیت پذیرفته اند و منظور از باورهای ارتباطی ناکارآمد[13]، آن دسته از باورها و تفکرات غیر منطقی می باشد که مختص رابطه زناشویی است و در اثر استفاده افراطی ایجاد مشکل نموده است که شامل 5 مورد به شرح زیر است: الف) باور به اینکه مخالفت تخریب کننده است[14] ،ب) باور به عدم تغییر پذیری همسر[15]، پ) باور توقع ذهن خوانی[16]،  ت) کمال گرایی جنسی[17]، ث) باور به تفاوتهای جنسیتی[18]: (زن و مرد متفاوتند (آیدلسون و اپستاین[19]،1982؛ به نقل از شهرستانی و همکاران،1391).

با توجه به اهمیت صمیمیت زناشویی در سلامت افراد خانواده و در نهایت تعادل خانواده و جامعه، بشر از دیرباز با این سؤال رو به رو بوده است که چرا زوجین دچار ناسازگاری می‌شوند. در پاسخ به این سؤال و سؤالات مشابه دیگر، رویکردهای مختلفی مطرح شده‌اند. به باور گاتمن دشواری و اشکال در پردازش اطلاعات موجود و یادآوری آن در زمان دیگر، یکی از دلایل قضاوت نادرست است و در روابط نابسامان، پاسخ های هیجانی زوج ها به همسر خود معطوف به افکار آن ها درباره رفتار همسران و نیز معنایی است که به آن رفتار نسبت می دهند و نه خود رفتار. در میان  زوجین ناموفق، اغلب مشاهده می شود هر دو طرف باورهای ارتباطی نا کارآمدی  پیدا می کنند (شریفی،1390).

با توجه به اهمیت و نقش کلیدی باورهای ارتباطی و سبک های دلبستگی با رضایت و صمیمیت در زندگی زناشویی در پژوهش حاضر سوال این است که آیا بین باورهای ارتباطی و سبک های دلبستگی با صمیمیت زناشویی مردان متاهل شاغل در آموزش و پرورش رابطه وجود دارد یا خیر؟

 اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

رابطه زناشویی یکی از قوی ترین رابطه های انسانی است که چگونگی آن پیامدهای گوناگونی برای همسران و دیگر اعضای خانواده دارد. زندگی مشترک دو انسان با یکدیگر آن هم  از دو جنس متفاوت امری بسیار ظریف و گاه دشوار است، چرا که زنان و مردان هر کدام به سبک خاص خود صحبت می کنند، در نتیجه بسیاری از اوقات در برقراری ارتباط صحیح با یکدیگر دچار مشکل می شوند. شناخت و کاربرد ارتباط مناسب توسط زوجین می تواند کانون خانوادگی را بسیار دلپذیر سازد  و سلامت روانی را در افراد خانواده افزایش دهد و برعکس ارتباطات ناسالم باعث بسیاری از مشکلات زناشویی به صورت پنهان و آشکار در بستر خانواده می شود و موجودیت خانواده را مورد حمله قرار می دهد .

ازدواج رابطه ای منحصر به فرد است. در رابطه زوجی، هر یک از دو عضو زوج می توانند عمیق ترین احساس صمیمیت را تجربه کنند. این رابطه در عین حال که می تواند صمیمانه ترین و راحت ترین رابطه ممکن باشد، می تواند شدیدترین صدمات ممکن را به اعضا وارد کند. در صورتی که ازدواج ناموفق باشد می تواند به توقف رشد شخصی و سرگردانی منجر گردد. شکست در این رابطه می تواند به صدمات  و جراحت های روحی منجر گردد که التیام آنها به وقت زیادی نیاز دارد (نظری، 1386).

زن و مرد به دلایل متعدد از جمله شناخت ناکافی از یکدیگر، انتظارات و توقعات غیرواقعی از ازدواج و همسر، مشکلات اقتصادی و اجتماعی و اخلاقی، لاجرم می‌بایست مسائل و مشکلات بسیاری را در ایجاد و حفظ و بقای زندگی زناشویی و روابط نزدیک و صمیمانه با یکدیگر تجربه کنند. این حقیقت تلخ که در طبقه‌بندیهای تشخیصی روانپزشکی مسائل و مشکلات زناشویی و خانوادگی یکی از بالاترین علل رجوع به کلینیکها و مراکز خدمات مشاوره‌ای است، گواه این مدعاست. تجارب نشان می‌دهد که تعداد زیادی از انتظارات نادرست و غیرواقع‌بینانه و ادراک زن یا مرد نسبت به ازدواج، توقعات آرمانی و رمانتیک از عوامل اصلی نارضایتی و ناسازگاری در زندگی زناشویی است (نوابی‌نژاد، 1380).

رفتار یک همسر در خلاء روی نمی دهد بلکه در رابطه با افراد و موضوعات و رویدادهای دیگر اتفاق می افتد و همچنین وقتی تغییرات در درون فرد رخ می دهد این تغییرات می تواند بر کل سیستم اثر بگذارد و این اثرات را می توان در رفتارها و پیامدهای رابطه ای اندازه گیری کرد. در واقع نوع ادراک و در نتیجه آن قضاوت بر رفتار همسر است که می تواند تکلیف سوگیری ارتباطی را روشن سازد (خوش کنش،1386).

الیس اظهار می دارد که هیچ رویدادی به خودی خود واجد قابلیت ایجاد آشفتگی روانی در انسان نیست زیرا تمام محرکات  و رویدادها در ذهن مورد معنی بخشی قرار می گیرند. بنابراین همه مشکلات و ناسازگاریهای هیجانی ناشی از نحوه تعبیر و تفسیر و پردازش اطلاعات حاصله از محرکات و رویدادهاست که پشتوانه آن، تفکرات غیر منطقی و باورهای غیرواقعی در مورد خود، جهان و دیگران می باشد.(شارف^[20]، 2006؛ ترجمه فیروزبخت، 1388).

بنابر تحقیقات انجام شده یکی از مشکلات زوج ها مشکلات ارتباطی و باورها و نوع سبک دلبستگی در زندگی می باشد که صمیمیت و رضایت زناشویی را تحت تاثیر قرار می دهد و با توجه به اهمیت و نقش باورهای ارتباطی در صمیمیت زناشویی، این پژوهش به بررسی رابطه نقش باورهای ارتباطی و سبک‌های دلبستگی در زندگی زناشویی می پردازد.

 اهداف پژوهش:

هدف کلی:

بررسی رابطه بین باورهای ارتباطی و سبک های دلبستگی با صمیمیت زناشویی معلمان مرد متاهل آموزش و پرورش شهر کرمانشاه در سال تحصیلی94 – 1393 است.

 اهداف ویژه:

1. تعیین رابطه بین باورهای ارتباطی و صمیمیت زناشویی مردان متاهل شاغل در آموزش و پرورش.
2. تعیین رابطه بین سبک های دلبستگی و صمیمیت زناشویی معلمان مرد.

 فرضیه‏های تحقیق:

فرضیه اصلی:

بین باورهای ارتباطی و سبک های دلبستگی با صمیمیت زناشویی مردان رابطه وجود دارد.

فرضیه های فرعی:

1. بین مولفه های باورهای ارتباطی و صمیمیت زناشویی مردان رابطه وجود دارد.
2. بین مولفه های سبک های دلبستگی و صمیمیت زناشویی مردان رابطه وجود دارد.

 تعاریف متغیرها:

فصل سوم: روش شناسی پژوهش

3-1 مقدمه ………………………………… 52

3-2 طرح پژوهش …………………………….. 52

3-3 جامعه آماری …………………………… 52

3-4 نمونه و روش نمونه گیری …………………. 52

3-6 ابزار پژوهش …………………………… 53

3-7 روش اجرای پژوهش ……………………….. 57

3-8 روش تجزیه و تحلیل اطلاعات ……………….. 57

3-9 ملاحظات اخلاقی ………………………….. 57

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1 مقدمه ………………………………… 59

4-2 یافته های توصیفی ………………………. 59

4-3 یافته های استنباطی …………………….. 60

فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری

5-1 مقدمه ………………………………… 65

5-2 خلاصه پژوهش ……………………………. 65

5-3 بحث و نتیجه گیری ………………………. 65

 

5-4 محدودیت های پژوهش ……………………… 71

5-5 پیشنهادات …………………………….. 71

منابع و مآخذ………………………………. 73

پیوست ها …………………………………. 86

چکیده انگلیسی …………………………….. 94

فهرست جداول

عنوان                                             صفحه

جدول 3-1: فراوانی و درصد گروه بندی سنی آزمودنی ها 52

جدول 3-2: فراوانی و درصد میزان تحصیلات آزمودنی ها . 53

جدول 3-3: فراوانی و درصد وضعیت جنسیت آزمودنی ها .. 53

جدول 3-4: فراوانی و درصد مدت زمان ازدواج آزمودنی ها 53

جدول 4-1: میانگین و انحراف استاندارد متغیر وابستگی به دیگران 59

جدول 4-2: میانگین و انحراف استاندارد متغیر تعارض زناشویی     59

جدول 4-3: میانگین و انحراف استاندارد متغیر باورهای ارتباطی   60

جدول 4-4: ماتریس همیشگی پیرسون بین وابستگی به دیگران و تعارض زناشویی ………………………………………….. 60

جدول 4-5: ماتریس همیشگی پیرسون بین باورهای ارتباطی و تعارضات زناشویی………………………………………….. 61

جدول 4-6: رگرسیون گام به گام برای تعیین میزان تاثیر وابستگی به دیگران و باورهای ارتباطی بر تعارضات زناشویی …… 62

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه وابستگی به دیگران و باورهای ارتباطی با تعارض زناشویی انجام شد. روش تحقیق، توصیفی از نوع همبستگی می باشد.جامعه آماری

یک مطلب دیگر :

دانشکده هنر پایان نامه تحصیلی در مقطع کارشناسی ارشدصنایع دستی گرایش طراحی و نقاشی سنتی عنوان پایان نامه نظری …

 پژوهش شامل کلیه کارمندان شاغل در بهزیستی شیراز در سال 93-92 بود. تعداد 138 نفر از جامعه پژوهش به روش تصادفی ساده به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه وابستگی به دیگران ثنایی ،سیاهه باورهای ارتباطی ایدلسون و اپشتاین وتعارضات زناشویی ثنایی بود. پایایی ابزارها به روش آلفای کرونباخ محاسبه گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شد. یافته های کلی حاکی از آن بود که وابستگی به دیگران و باورهای ارتباطی با تعارض زناشویی رابطه معناداری دارد. بین وابستگی به دیگران و ابعاد آن با تعارضات زناشویی و ابعاد آن رابطه مثبت و معناداری وجود دارد و هم چنین همبستگی بین باورهای ارتباطی و مؤلفه های آن با تعارضات زناشویی رابطه مثبت و معناداری و جود دارد. علاوه بر این، نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد که وابستگی به دیگران و باورهای ارتباطی به طور کلی 30 درصد از تغییرات واریانس تعارض زناشویی را پیش بینی می کند. در مجموع نتایج بیانگر نقش تعیین کننده وابستگی به دیگران و باورهای ارتباطی در میزان تعارضات زناشویی می باشد.

کلید واژگان:وابستگی به دیگران، باورهای ارتباطی، تعارض زناشویی، کارمندان متأهل.

مقدمه

در سال های اخیر، زمینه روان درمانی خانواده و تلاش برای ارتقای سطح بهداشت روانی آن، پژوهش های روان شناختی بسیاری را برانگیخته است، چرا که خانواده کوچکترین واحد اجتماعی تلقی می شود و اجتماعی که از خانواده ی سالم تشکیل شده مسلماً اجتماعی سالم است و شرط خانواده ی سالم این است که افراد آن سالم باشند، بنابراین برای بهبود وضع اجتماع، تلاش برای بهبود وضع خانواده و افراد آن مهم ترین مسئله است (ستیر[1]، ترجمه بیرشک، 1384). زوجین پیکره ی اصلی خانواده به شمار می آیند و سلامت ساخت، مرزها و زیر سیستم های یک خانواده، به میزان استحکام و پویایی این پیکره بستگی تام دارد (هاروی[2]، 2005).

از جمله عوامل تأثیر گذار بر روابط طولانی مدت یک زوج در خانواده، سطح تعارضهای زناشویی[3] و نیز میزان رضایت از زندگی هر یک از زوجین می باشد (چانگ[4]، 2008). تعارض زناشویی، عنصری اجتناب ناپذیر در روابط زناشویی است و شاید در برخی مواقع، وجود تعارض بر سر مسائل مهم در خانواده و روابط زناشویی ضروری می نماید (کانگ[5]، 2011). تعارض بین فردی به عنوان نوعی تعامل که در آن اشخاص تعاملات، دیدگاه ها و عقاید متضادی را بیان می کنند، تعریف شده است (کلاین[6]، 2006). تعارض زناشویی از ناهماهنگی زن و شوهر در نوع نیازها و روش ارضای آنها، خود محوری و اختلاف در خواسته ها، طرح های رفتاری و رفتارهای غیر مسئولانه در خصوص ارتباط زناشویی و ازدواج ناشی می شود (فرحبخش، 1383).

بر این اساس در رویکرد شناخت درمانی نیز بر فرضیه و باورهای موجود در طرحواره های شناختی زن و شوهر تأکید شده است. به نظر بک وقتی طرحواره های شناختی (باورها و فرضیه ها) تحت تأثیر تحریفات شناختی قرار می گیرند، حکم قاعده یا باورهای غیر منطقی[7] را پیدا می کنند که این باورهای افراطی و بسیار مطلق باعث می شوند نظام تفسیری زوجین به صورت غیر منطقی و نادرست عمل کند و زن و شوهر در تعاملات خود دچار تعارض شوند (بک[8]،ترجمه، قراچه داغی، 1380).

مطالعات دیدگاه شناختی و ارتباطی در مسائل زناشویی و مطالعه عوامل دخیل در تعارض زناشویی نشان داده است که شناخت، تفکرات و باورهای ارتباطی[9] نقش به سزایی در روابط زوجین ایفا می کنند. از دیدگاه نظریه عقلانی- عاطفی – رفتاری، ناسازگاری زناشویی علت وفاداری زوجین به یک یا چند اسطوره ارتباطی است که این اسطوره ها عموماً مربوط به روابط زناشویی و عشق می باشند. اسطوره ها باور همگانی بوده که باعث می شوند زوجین انتظارات خود را از یکدیگر بالا برده و بادنبال کردن این اسطوره ها در روابط خود احساس نارضایتی کنند.ا گر این اسطوره ها تبدیل به الزام و اجبار گردد (باور غیر منطقی) آنگاه ناسازگاری زناشویی بروز می کند (درایدن[10]، 2003).

با ارتباط درست می توان پیوندهای بین فردی را افزایش داد، امکان اتخاذ تصمیم درست تر را فراهم نمود، نگرش ها و باورهای طرف مقابل را در جهت رسیدن به همدلی بیشتر هدایت  کرد و تغییرات ودگرگونی های را توجیه نمود. عواملی وجود دارند که می توانند اثر بخشی یک ارتباط را تضعیف کرده و موجب عدم درک درست پیام فرستاده شده یا به عبارتی رمز گشایی صحیح آن شوند که به عنوان نمونه می توان به باورهای غلط، پیش داوری ها و نگرش های منفی اشاره نمود. هم چنین هر چه حوزه های شناختی دو عنصر ارتباط، یعنی گیرنده و فرستنده، از یکدیگر دورتر باشد اثر بخشی ارتباط کمتر خواهد بود. اگر چه در توضیح و تبیین علل مشکلات ارتباطی دیدگاه های متفاوتی ارایه شده است اما در این زمینه موضع رویکرد شناختی از جایگاه برجسته ای برخوردار است از این دیدگاه احساسات و رفتارهای آشفته صرفاً معلول رفتار غلط یکی از زوجین یا حتی مشکلات و گرفتاری های زندگی نیست بلکه بخش عمده ای از آن می تواند به دلیل باورها و نگرش هایی باشد که یک یا هر دو آنها در مورد رفتارها و یا دشواری های زندگی دارند(ادیب راد و ادیب راد، 1384).

وابستگی[11] آفتی بزرگ است که یک رابطه را به ناکامی می‌کشاند، زیرا انسان وابسته همواره فرد مقابل را وادار می‌کند به خاطر او، افکار و عقاید و نوع زندگی خودش را عوض کرده و به‌طور کلی طبق نظر او زندگی کند. مسلما چنین فردی هرگز نمی‌تواند عشق خود را همان‌طور که هست بپذیرد و او را دوست داشته باشد.

وابستگی نوعی نیاز عاطفی و روانی به فرد دیگری است که بدون وجود او فرد وابسته، در زندگی‌اش دچار مشکل می‌شود. در واقع فرد وابسته از آن جهت به دیگران وابسته می‌شود که گمان می‌کند بدون حضور دیگری نمی‌تواند تعادل روانی داشته باشد. بزرگ‌ترین مشکلی که وابستگی برای انسان ایجاد می‌کند و تمام زندگی او را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد این است که مانع هویت و فردیت‌یابی او می‌شود

(بختیاری پور و عامری،1389).

بنابراین پژوهش حاضر برآن است که رابطه بین وابستگی و باورهای ارتباطی زوجین با تعارض زناشویی را به علت تأثیری که بر کیفیت روابط زناشویی دارد وهم چنین به این علت که پژوهش خاصی در این زمینه انجام نگرفته بود را بررسی کند.