1-5-2- ضرورت کاربردی……………………………………………………………………………………………………………..7

فصل دوم(مبانی نظری)………………………………………………………………………………………………………… 8

2-1-مقدمه ………………………………………………………………………………………………………………………………….9

2-2- مبانی نظری …………………………………………………………………………………………………………………………9

2-2-1- رفاه اجتماعی……………………………………………………………………………………………………………….9

2-2-2- شاخص های اجتماعی رفاه…………………………………………………………………………………………..11

2-2-3-رفاه ذهنی……………………………………………………………………………………………………………………11

2-2-3-1-نظریات مربوط به رفاه ذهنی……………………………………………………………………………………..11

2-2-3-2- شاخص های رفاه ذهنی…………………………………………………………………………………………..16

2-2-3-3- نظریه های جامعه شناسی و روانشناسی اجتماعی مرتبط با چشم اندازهای رفاهی منوط به رفاه ذهنی……………………………………………………………………………………………………………………………………17

2-2-3-3-1- شادکامی…………………………………………………………………………………………………………17

2-2-3-3-1-1- نظریه آرزوها……………………………………………………………………………………………..19

2-2-3-3-1-2-نظریه خوشبختی…………………………………………………………………………………………19

2-2-3-3-1-3- رضایت از زندگی………………………………………………………………………………………19

2-2-3-3-1-4-دیدگاه اینگلهارت………………………………………………………………………………………..20

2-2-3-3-2- تامین……………………………………………………………………………………………………………..21

2-2-3-3-2-1- نظریه­های تامین…………………………………………………………………………………………21

2-2-3-3-2-2- مسعود چلبی……………………………………………………………………………………………..22

2-2-3-3-2-3- مولار……………………………………………………………………………………………………….22

2-2-3-3-3- ترجیحات………………………………………………………………………………………………………..23

2-2-3-3-3-1-نظریه ی مبادله……………………….…………………………..     .23……………………………………………….

2-2-3-3-4- نیاز…………………….………………………………………….     25

2-2-3-3-4-1- نظریه نیازها……………………..……………………………….   25

2-2-3-3-5- استحقاق………………….…………………………………………    27

2-2-3-3-5-1- نظریه عدالت…………………….……………………………… 27

2-2-3-3-5-2- نظریه برابری……………………..…………..…………………… 28

2-2-3-3-6- مقایسه نسبی………………………….……………………………..  29

2-2-3-3-6-1- نظریه محرومیت نسبی…………….……….………………………   30

2-2-3-3-7- احساس رهایی(آزادی)…………….……………….…………………..    31………………………………………………..

2-2-3-3-7-1- آمارتیاسن……………….………..………………………………   31

2-2-4- الگوی مصرف و رویکردهای نظری مربوط به آن….…..………….………   32

2-2-4-1-  تورستین وبلن………………..…………………………………………………………………………………………….. 33

2-2-4-2- جورج زیمل……………….………….…………………………………. 35

2-2-4-3- کولین کمپل……………..…………….………………………………….   36

2-2-4-4-پست مدرنیته و مصرف…………….……………………………………… 37

2-2-4-5- پیر بوردیو…………..………………………………………………………….. 38

2-2-4-6-الگویی بودن شیوه ی مصرف………………………………..…………………….   41

2-3-تلخیص نظریات مربوط به متغیر های رفاه ذهنی و الگوهای مصرف……………………………………………42

2-4-چارچوب نظری………………………..…………………………………………………………………………………………45

2-5-مدل مفهومی………………………………...…………………………………………………………………………………….47

2-6-فرضیه های پژوهش…………………………….……………………………………………………………………………….48

2-6-1-فرضیه اصلی………………………………………...……………………………………………………………………….48

2-6-2-سایر فرضیه ها……………………………………...………………………………………………………………………..48

2-7-مروری بر پیشینه تحقیق…. …………………………………………………………………….48

2-7-1 تحقیقات داخلی…………………………………………………………………………………………………………….48

برای دیدن جزییات بیشتر و دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

 

2-7-2 تحقیقات خارجی…………………………………………………………………………………………………………..51

2-7-3 جمع بندی پیشینه تحقیق…………………………………………………………………………………………………53

فصل سوم (روش شناسی)………………………………………………………… 55

3-1- مقدمه………………………………………………………………………………….. 56

3-2-روش تحقیق……………………………………………………………………. 56

3-3-جامعۀ آماری……………………………………………………………………    56

3-4- روش نمونه­گیری………………………………………………………………..   56

3-5-حجم نمونه……………………………………………………………………. 57

3-6-واحد تحلیل……………………………………………………………………    58

3-7-ابزار پژوهش………………………………………………………………………………………………………………………58

3-8- تعاریف نظری و عملی متغیرهای پژوهش………………..…………………………..…………58

3-8-1- الگوی مصرف………………………………………………………………………………………………………………58

3-8-1-1-مدیریت بدن……………………………………………………………………………………………………………59

3-8-1-2-اوقات فراغت…………………………………………………………………………………………………………..61

3-8-1-3-کالاهای فرهنگی………………………………………………………………………………………………………63

3-8-2-رفاه ذهنی………………………………………………………………   64

3-8-2-1-شادکامی……………………………………………………………   65

3-8-2-2- تامین(احساس امنیت)…………………………………………………  67  ………………………………………………..

3-8-2-3- ترجیحات ارزشی……………………………………………………. 68

3-8-2-4- استحقاق(احساس عدالت)………………………………… 70

3-8-2-5-  نیاز……………………………………………………………….  71

3-8-2-6- مقایسه نسبی……………………………………………………….. 72

3-8-2-7– رهایی……………………………………………………………..   73

3-8-3-پایگاه اجتماعی – اقتصادی……………………………………………………………………………………………..75

3-8-3-1- پایگاه اجتماعی- اقتصادی(ذهنی)…………………………………………………………………………….75

3-9- روایی ابزار تحقیق……………………………………………………………………..     77

3-10- پایایی ابزار تحقیق……………………………………………………………………..   77

3-11- رویۀ جمع­آوری داده­ها…………………………………………………………………    78

3-12- فنون تحلیل داده­ها……………………………………………………………    79

7-13- ملاحظات اخلاقی در زمان جمع­آوری پرسشنامه­ها…………………………………………   80

فصل چهارم(یافته های پژوهش)……………………………………………………… 81

4-1- مقدمه………………………………………………………………………… 82

4-2- بخش نخست: یافته­های توصیفی………………………………………………….     83

4-3- بخش دوم:آزمون فرضیه ها و یافته­های تبیینی…………………………………………………….…….. 107

فصل پنجم(نتیجه گیری)………………………………………………………………  126

5-1- مقدمه…………………….………………………………………………………………….  127

5-2- یافته­های توصیفی…………..……………………………………………….………………….………..………………………………………. ..127

5-3- یافته­های تبیینی………..……………………………………..…………………………………….………………………………………… 130

یک مطلب دیگر :

5-4- تحلیل و نتیجه گیری تحقیق……..………………………..………………..…………………………………………………………… 132

5-5- پیشنهادهای تحقیق…………….………………………….….……………….………………………………………………………… 135

5-6- محدودیت­ها و مشکلات پژوهش………………..………………………….….……..……….. 136

منابع فارسی…………….…………………………………….……………………………    137

منابع لاتین………………………….……………………………..……………….….……….     141

پرسشنامه

چکیده لاتین

مقدمه

در این فصل مباحث پایه ای تحقیق ارائه شده است. ابتدا با پرداختن به بیان مسأله علت اصلی انتخاب موضوع را بررسی و پرسش های تحقیق را مطرح نمودیم. سپس اهدافی را که از این تحقیق در نظر داشته ایم طرح کرده و در پایان ضرورت و اهمیتی که این موضوع برای محقق و جامعه دارد بیان شده است.

1-2- بیان مسئله

دستیابی به رفاه به معنی تلاش برای تأمین نیازهای افراد، تمهیداتی برای رفع مشکلات جامعه و بستر سازی جهت تعالی و رشد افراد جامعه همواره مورد توجه ملل گوناگون اعم از توسعه یافته و در حال توسعه بوده است. کشورهای توسعه یافته که در توجه به رفاه، در شکل مدرن آن نسبت به کشورهای در حال توسعه تقدم و سابقه بیشتری دارند در اجرای برنامه های رفاهی نیز سابقه ای طولانی تر دارند. اندیشه رفاه گستری به ویژه رفاه دولت محور پس از جنگ جهانی دوم، به مثابه راهکاری برای حل بحران ها و گذار از خرابی های ناشی از جنگ در میان کشورهای جنگ زده و ملل آسیب دیده مطرح شد و مورد اقبال عمومی قرار گرفت. در این شرایط دولت های شکل گرفته پس از جنگ خود را وارث جامعه ای ویران دیدند که باید با اجرای برنامه ها و طرح های حمایتی بیشینه افراد آسیب دیده را به ویژه در قالب تأمین نیازها پوشش دهند. محوریت توجه به نیازها و رفع معضلات تا مدت ها موجب تسکین آلام بی شمار جامعه جنگ زده بود. اما سلطه رفاه نیاز محور با زعامت دولت رفاهی چندان به طول نینجامید، چرا که پس از مدتی مردم از شرایط موجود رفاهی به ویژه لزوم تأکید بر تأمین نیازها خشنود نبوده و ابراز نارضایتی می کردند. در این بستر مردم از سطح رفاه نیاز محور با تأکید بر تأمین نیازهای افراد فراتر رفته و به اهمیت ذهنیات، تجربیات و برداشت های ذهنی از شرایط موجود تأکید می کردند. مفهوم رفاه از بعد عینی با تأکید بر افزایش دسترسی ها و فراهم نمودن احتیاجات افراد به بعد ذهنی به معنای توجه به پنداشت ها و برداشت های افراد از زندگی شخصی و اجتماعی شان گسترش پیدا کرد. در این برهه از زمان تلاش های علمی اندیشمندان اجتماعی به ویژه در حوزه علوم تربیتی، روان شناسی و جامعه شناسی خرد بی تاثیر نبود، آنها با بررسی عوامل و شرایط مرتبط با زندگی افراد، سعی در شناسایی هر چه بیشتر رفاه به مثابه مقوله ای ذهنی کردند.از سوی دیگر با توجه به اینکه انسان یک موجود مصرف کننده است و به طور کلی در تعریف علم اقتصاد گفته شده است که هدف این علم تولید، توزیع و مصرف است یعنی هدف تولید، مصرف آن است و تمامی اموری را در برمی گیرد که نه تنها به بقای او منتهی می شود، بلکه با اموری مثل شأن و اعتبار انسان نیز رابطه پیدا می کند.بنابراین انسان در یک حوزه، مصرف کننده ای است که مصرف با نیاز او مرتبط است و در حوزه دیگر، مصرف ربطی به نیاز او ندارد، بلکه اساساً هدف آن کسب منزلت و برتری جویی است بدین صورت مفهوم ابتدایی مصرف که مبتنی بر رفع نیازهای ضروری بود تغییر کرد و اشکال جدیدی یافت و نیازهای ثانویه مهم شدند. در ساختار جدید اجتماعی، کار دیگر نه فقط عاملی برای زنده ماندن، بلکه راهی برای مصرف کالا و لذت ناشی از آن تعبیر می شد. در حقیقت فهم الگوی مصرف در جامعه جدید به فهم نگرش و افق های ذهنی انسان وابسته است.(وارسته فر و مختاری،1388: 43) این مسئله ضرورت بررسی رابطه بین الگوی مصرف و رفاه ذهنی را (به عنوان یکی از افق های ذهنی انسان) نمایان می کند.

در نتیجه در جامعه امروز تنوع کالاهای مصرفی، امکان مصرف و نیز دامنه انتخاب کنشگران را وسعت بخشیده است و مصرف، فقط مصرف طبیعی و لازم برای زندگی نیست، بلکه پاسخی است به ارزیابی هایی که فرد از زندگی خود می کند تا دریابد آیا الگوی مصرفی اش توانسته است به نیازهای ذهنی اش پاسخ دهد و یا به عبارت دیگر آیا توانسته به شادکامی، رضایت از زندگی، امنیت، استحقاق، رفع نیازها و … مورد نظر خود دست یابد.

رفاه ذهنی به ویژگی های رفاه از منظر روانی خود فرد با توجه به تفسیری که از وضعیت خود منعکس می کند توجه می نماید، در این وضعیت همانطور که تونی فیتزپتریک اشاره می کند رفاه «ذهنی است پس به احساسات، ادراک ها، شناخت ها و تجارب همان فردی مربوط می شود که وی را موضوع رفاه قرار داده ایم» (فیتزپتریک1383:27). پس رفاه ذهنی به خویشتن فرد بستگی دارد و معقولانه نمی رسد که رفاه را تنها عینی بررسی نمائیم. بنابراین امروزه با پیشرفت تحقیقات و نظریات علمی در بررسی موضوع رفاه علاوه بر توجه به شاخص ها و متغیرهای اقتصادی که در مرکز توجه قرار داشتند، بررسی عواملی که صبغه اجتماعی و رفتاری دارند مانند: رضایت از زندگی ، شادکامی، امنیت و نیازها وغیره مورد توجه قرار گرفته است. موضوعی  که با مقوله و مسئله مصرف و الگوهای برآمده از آن نیز در هم تنیدگی هایی دارد چرا که امروزه با پیچیده شدن جامعه و افزایش امکان انتخاب در زندگی روزمره ، الزام انسانها برای ساخت و پرداخت شخصی باعث شده است زاویه تحلیل های اجتماعی از  فعالیت های تولیدی به فعالیت های مصرفی بچرخد. در دنیای امروز مصرف کننده موجودی اجتماعی است که با مصرف کالا در فرآیند تعامل اجتماعی قرار می گیرد و بر همین اساس شناخته می شود و الگوی مصرف نیز علت رفتاری است که مصرف کننده در یک برهه زمانی از خود نشان می دهد. از این گذشته در عمل،  مصرف و اخلاقیات و منش های مرتبط با آن و اشتیاق برای کالاهای مصرفی به ایده هایی فراگیر و اساسی در زندگی روزمره تبدیل شده اند. برای بسیاری از مردم، مصرف عمده ترین ابزار ها برای خلق و تثبیت کسانی است که می خواهند باشند(Bocock.1992:153). و آن گونه که گیدنز خاطر نشان می سازد، در دنیای مدرن پرسش” چگونه باید زندگی کنیم؟” را باید تصمیم گیری های روزمره درباره چگونه رفتار کنم، چه بپوشم و چه بخورم – و در واقع چه مصرف کنم و چگونه – پاسخ گفت(گیدنز, 1386: 33)واین پاسخ ها به خوبی خود را، در ارزیابی های فرد از خودش نمایان می کند.پس شاید الگوی مصرف بتواند به عنوان یکی از امکانات ساختاری و عینی حاصل شده از مصرف در جامعه در تولید رفاه ذهنی به عنوان  محصولی ساختاری و اجتماعی نقش بسزایی ایفا کنند. افزون بر این با توجه به مسائل بیان شده در قالب بازاندیشی در دوره مدرنیته متأخر ، الگوی مصرف راهی است برای تعریف ارزش‌ها، نگرش‌ها و رفتارهای (هویت) افراد و تبیین موقعیت های متعاقب آن (احساس امنیت و…)، که اهمیت اش برای تحلیل اجتماعی نیز روز به روز افزایش می‌یابد و نقش بسزایی در تعیین ارزیابی های فرد از زندگی خود (رفاه ذهنی ) پیدا می کند. این مسئله در جامعه ای مانند ایران که در حال تغییرات گسترده و سریع در عرصه های گوناگون است، به خصوص که طی یک دهه گذشته هم تحت تاثیر جهانی شدن و گسترش رسانه های همگانی بوده است، شتاب بیشتری گرفته و به حوزه های رفتاری و ذهنی از زندگی اجتماعی رخنه پیدا کرده است.

آنچه برای ما مهم می نماید توجه به نقشی است که امروزه رفاه ذهنی و الگوهای مصرف هر یک به نوبه خود در زندگی افراد جامعه دارند. اما از آنجا که این دو مفهوم با یکدیگر نیز درهم تنیدگی هایی در زندگی افراد دارند ارتباط این دو مفهوم نیز اهمیت می یابد.

در واقع مسئله چنین می نماید که در شهری مانند تهران(به عنوان نمونه ای متنوع )  با گستره ای از فرهنگ ها و ارزش های اجتماعی متفاوت که شهروندانش با توجه به این تفاوت ها حق انتخاب انواع الگوهای مصرف را دارند، رفاه ذهنی افراد تا چه حد با الگوهای مصرف  آنها رابطه دارد. در واقع ما در این تحقیق درصدد واکاوی رابطه الگوهای مصرف و رفاه ذهنی هستیم و هدف، بررسی نقش و اهمیت انواع الگوهای مصرف و رفاه ذهنی و رابطه آنها است. در واقع سوال اساسی پژوهش این است که الگوهای مصرف چه رابطه ای با میزان رفاه ذهنی جامعه آماری تحقیق دارند؟آیا با تفاوت در الگوهای مصرف، رفاه ذهنی هم تغییر می کند؟

 

1-3- سوالات تحقیق:

1. آیا بین الگوهای مصرف و رفاه ذهنی تفاوت وجود دارد؟
2. آیا بین الگوی مصرف سنتی (طبق تعریف در فصل سوم) با میزان رفاه ذهنی تفاوت وجود دارد؟
3. آیا در صورت انتخاب الگوی مصرف مدرن ( طبق تعریف در فصل سوم) میزان رفاه ذهنی تغییر می کند؟
4. آیا بین الگوی مصرف ترکیبی(تلفیق الگوی مصرف سنتی و مدرن)،با میزان رفاه ذهنی تفاوت وجود دارد؟
5. آیا بین پایگاه اجتماعی _ اقتصادی افراد با میزان رفاه ذهنی تفاوت وجود دارد؟
6. آیا بین سن با میزان رفاه ذهنی افراد تفاوت وجود دارد؟
7. آیا بین جنس با میزان رفاه ذهنی افراد تفاوت وجود دارد؟
8. آیا بین وضعیت تاهل با میزان رفاه ذهنی افراد تفاوت وجود دارد؟

 

1-4- اهداف تحقیق:

– توصیف متغیر های الگوی مصرف و رفاه ذهنی.

– شناسایی الگوهای مصرف و رابطه آنها با رفاه ذهنی.

– بررسی رابطه الگوهای مصرف و رفاه ذهنی.

– بررسی تغییر در رفاه ذهنی با استفاده از تغییرات در الگوهای مصرف.

1-5- ضرورت و اهمیت تحقیق:

بررسی رابطه الگوهای مصرف(سنتی،مدرن و ترکیبی) و رفاه ذهنی از دو جنبه نظری و کاربردی حائز اهمیت است. یعنی هم تحقیقی بنیادی است و موجب شناخت بیشتر این بعد از علوم اجتماعی و اقتصادی می شود و هم تحقیقی کاربردی است و می توان با شناخت رابطه این دو متغیر ، از نتایج آن در برنامه ریزی ها و سیاستگذاری ها استفاده کرد. اهمیت این تحقیق را می توان نظری و بنیادی خواند، چون موجب بسط شناخت منظم رشته جامعه شناسی و روان شناسی اجتماعی می شود. اهمیت دیگر این تحقیق، عینی و کاربردی بودن آن است که می توان از نتایج آن در عمل(یعنی سیاستگذاری و برنامه ریزی) برای حل مسائل اجتماعی سود جست.

1-5-1-ضرورت نظری

1)عبدالکریم سروش …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 7

2)مصطفی ملکیان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 8

3)محمد مجتهد شبستری ………………………………………………………………………………………………………………………….. 9

4)محسن کدیور …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 10

5)محمد میرسندسی …………………………………………………………………………………………………………………………………. 10

الف) دینداری متعادل ………………………………………………………………………………………………………………………………… 10

ب) دینداری مناسک گرا ……………………………………………………………………………………………………………………………. 11

ج) دینداری باورگرا …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 11

د) دینداری تجربه گرا …………………………………………………………………………………………………………………………………. 11

ه) دینداری اخلاقگرا …………………………………………………………………………………………………………………………………… 11

انواع دینداری مبتنی بر لایه پیرامونی دین ……………………………………………………………………………………………….. 12

الف) دینداری رسمی – غیر رسمی ………………………………………………………………………………………………………….. 12

ب) دینداری ایدئولوژیک – غیر ایدئولوژیک ……………………………………………………………………………………………… 12

ج) دینداری سنتی – پویا …………………………………………………………………………………………………………………………… 12

د) دینداری باواسطه – بی واسطه ……………………………………………………………………………………………………………… 13

6)مجید محمدی ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 13

الف) دین آئینی ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 13

ب) دین فقهی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 14

ج) دینداری ایدئولوژیک …………………………………………………………………………………………………………………………….. 14

د) دینداری فرافقهی – فرا ایدئولوژیک ………………………………………………………………………………………………………. 15

ه) دینداری مدنی ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 16

8)نوع شناسی قرائت های دینی ویلیام شپرد ……………………………………………………………………………………………. 17

الف) تمامیت گرایی اسلامی ………………………………………………………………………………………………………………………. 18

ب) تجدد ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 18

ج) سکولاریسم ……………………………………………………………………………………………………………………………………………. 19

1) تجددگرایی اسلامی ………………………………………………………………………………………………………………………………. 19

2) اسلام گرایی رادیکال …………………………………………………………………………………………………………………………… 20

3) سنت گرایی ………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 22

4) سنت گرایی جدید ……………………………………………………………………………………………………………………………….. 24

2-1-1-3 نقد و بررسی ……………………………………………………………………………………………………………………………. 25

2-1-2-1 تعریف نگرش ………………………………………………………………………………………………………………………….. 26

2-1-2-2 تعریف سه عنصر نگرش ………………………………………………………………………………………………………… 27

الف ) نگرش مبتنی بر شناخت ………………………………………………………………………………………………………………….. 27

ب) نگرش مبتنی بر عواطف ……………………………………………………………………………………………………………………… 27

ج) نگرش مبتنی بر رفتار ………………………………………………………………………………………………………………………….. 27

2-1-2-3 جامعه مدنی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 28

الف ) تاریخچه مفهومی جامعه مدنی ……………………………………………………………………………………………………….. 28

ب) معانی جامعه مدنی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 34

1- تکثرگرایی بنیادی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 36

2- حاکمیت روح تسالم و تسامح ……………………………………………………………………………………………………………… 36

3- قانون گرایی و نهادینه شدن قانون ……………………………………………………………………………………………………… 37

4- دموکراسی …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 37

5- غیر مطلق بودن حکومت ……………………………………………………………………………………………………………………… 38

6- عقل گرایی …………………………………………………………………………………………………………………………………………… 39

7- اصالت فرد …………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 39

8- گفتمان ………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 40

9- تشکل ………………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 40

ج) جامعه مدنی در ایران …………………………………………………………………………………………………………………………… 42

1- انقلاب اسلامی و نهادهای غیر دولتی ………………………………………………………………………………………………….. 44

2- دوران جنگ ( 1359-1367) …………………………………………………………………………………………………………….. 45

3- دوران سازندگی ( 1368-1376 ) ……………………………………………………………………………………………………… 45

4- دوران اصلاحات (1376-1384) ………………………………………………………………………………………………………… 47

5- دولت های نهم و دهم (1384-1392) ……………………………………………………………………………………………… 50

د) دین و جامعه مدنی …………………………………………………………………………………………………………………………….. 51

ه) جامعه دینی مدنی در ایران …………………………………………………………………………………………………………………. 55

1- نقش دوگانه روحانیت به عنوان حزب و پدر در جامعه مدنی ……………………………………………………………. 55

2- بازار سیاست و اجتماع ………………………………………………………………………………………………………………………… 55

3- انتخابات و جامعه مدنی ……………………………………………………………………………………………………………………….. 56

4- جامعه دینی غیر توده وار ……………………………………………………………………………………………………………………. 56

5- تقاضای سامانمندی ……………………………………………………………………………………………………………………………… 56

6- پیش بینی ناپذیری ………………………………………………………………………………………………………………………………. 57

7- عقلانیت ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 57

8- جمهوریت نظام سیاسی ………………………………………………………………………………………………………………………. 57

2-1-3 نظریات …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 58

2-1-3-1 نظریات مربوط به ناسازگاری دین و پدیده های مدرن ………………………………………………………… 58

برای دیدن جزییات بیشتر و دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

 

الف) ساموئل هانتینگتون ……………………………………………………………………………………………………………………….. 58

ب) موریس باربیه …………………………………………………………………………………………………………………………………… 60

ج) ارنست گلنر ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 61

2-1-3-2 نظریات سازگاری دین با پدیده های مدرن …………………………………………………………………………. 61

الف) آلکسیس دوتوکویل ………………………………………………………………………………………………………………………… 61

ب) یورگن هابرماس …………………………………………………………………………………………………………………………………. 63

ج) آلفرد استفان ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 63

2-1-3-3 نظریات مرتبط با ارتباط میان دین و پدیده های سیاسی و اجتماعی ……………………………………. 65

الف) مارکس وبر …………………………………………………………………………………………………………………………………………. 65

ب) رابرت بلا ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 66

ج) نظریه جنگ های فرهنگی …………………………………………………………………………………………………………………… 66

2-1-3-4 نظریات رابطه دین و معنا ………………………………………………………………………………………………………… 67

الف) کلیفورد گیرتس ………………………………………………………………………………………………………………………………… 67

ب) برگر ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 68

ج) تامس لاکمن ……………………………………………………………………………………………………………………………………….. 69

2-1-4 چارچوب نظری …………………………………………………………………………………………………………………………… 70

2-2 مبانی تجربی …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 72

2-2-1 پیشینه تحقیقات ………………………………………………………………………………………………………………………….. 72

1-تحقیقات داخلی …………………………………………………………………………………………………………………………………… 72

2-تحقیقات خارجی …………………………………………………………………………………………………………………………………… 76

2-2-2 نقد و بررسی …………………………………………………………………………………………………………………………………. 77

2-3 فرضیات تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………. 79

الف) فرضیه اصلی ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 79

ب) فرضیه فرعی ………………………………………………………………………………………………………………………………………… 79

2-4 مدل مفهومی ……………………………………………………………………………………………………………………………………… 80

فصل سوم : روش

3-1 تعاریف متغیرها………………………………………………………………………………………………………………………………….. 81

3-1-1 متغیرهای زمینه ای ……………………………………………………………………………………………………………………… 81

3-1-2 متغیرمستقل انواع دینداری یا قرائت های دینی …………………………………………………………………………. 82

3-1-2-1 تعریف نظری نوع دینداری ……………………………………………………………………………………………………… 82

3-1-2-2 عملیاتی کردن مفهوم انواع دینداری ………………………………………………………………………………………. 84

1-تعریف نظری سکولاریزم ……………………………………………………………………………………………………………………….. 85

2-تعریف عملیاتی سکولاریزم …………………………………………………………………………………………………………………… 85

3-تعریف نظری دینداری تجددگرایی اسلامی …………………………………………………………………………………………. 86

4-تعریف عملیاتی دینداری تجددگرایی اسلامی ………………………………………………………………………………………. 86

5-تعریف نظری اسلام گرایی رادیکال ………………………………………………………………………………………………………… 87

6-تعریف عملیاتی اسلام گرایی رادیکال ……………………………………………………………………………………………………. 88

7-تعریف نظری دینداری سنت گرایانه …………………………………………………………………………………………………….. 88

8-تعریف عملیاتی دینداری سنت گرایانه ( طردگرا) ………………………………………………………………………………… 89

9-تعریف عملیاتی دینداری سنت گرایانه جدید ……………………………………………………………………………………….. 90

3-1-2-3 نحوه شاخص سازی انواع دینداری ………………………………………………………………………………………….. 91

3-1-2-4 سنجش اعتبار و روایی شاخص انواع دینداری …………………………………………………………………………. 91

3-1-3 متغیر وابسته نگرش به جامعه مدنی …………………………………………………………………………………………….. 92

3-1-3-1 تعریف نگرش ……………………………………………………………………………………………………………………………….92

3-1-3-2 تعریف عملیاتی نگرش ……………………………………………………………………………………………………………… 92

3-1-3-3 جامعه مدنی ………………………………………………………………………………………………………………………………. 93

3-1-3-4 تعریف عملیاتی نگرش به جامعه مدنی …………………………………………………………………………………….. 93

یک مطلب دیگر :

1) تعریف عملیاتی دموکراسی …………………………………………………………………………………………………………………… 93

2) تعریف عملیاتی نهادینه شدن قانون …………………………………………………………………………………………………….. 94

3) تعریف عملیاتی غیرمطلق بودن حکومت …………………………………………………………………………………………….. 95

4) تعریف عملیاتی تکثرگرایی بنیادی ……………………………………………………………………………………………………….. 95

5) تعریف عملیاتی حاکمیت روح تسالم و تسامح …………………………………………………………………………………….. 96

6) تعریف عملیاتی گفتمان ………………………………………………………………………………………………………………………… 97

7) تعریف عملیاتی تشکل ها …………………………………………………………………………………………………………………….. 97

3-1-3-6 تعریف عملیاتی بعد عاطفی (ارزیابی ) نگرش به جامعه مدنی ………………………………………………. 100

3-1-3-7 تعریف عملیاتی بعد شناختی نگرش به جامعه مدنی …………………………………………………………….. 102

3-1-3-8 تعریف عملیاتی بعد رفتاری یا تمایل به عمل در نگرش به جامعه مدنی ………………………………. 103

3-1-3-9 نحوه عملیاتی کردن شاخص کلی نگرش به جامعه مدنی ……………………………………………………… 104

3-1-3-10 سنجش اعتبار و روایی شاخص های نگرش به جامعه مدنی ………………………………………………. 105

3-2 روش تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………………………….. 107

3-3 جامعه آماری ……………………………………………………………………………………………………………………………………. 108

3-4 روش تعیین حجم نمونه …………………………………………………………………………………………………………………. 109

3-5 روش نمونه گیری ……………………………………………………………………………………………………………………………. 110

3-6 تکنیک گردآوری داده ها …………………………………………………………………………………………………………………. 112

فصل چهارم : یافته های پژوهش

1- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 111

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری

5-1 نتیجه گیری …………………………………………………………………………………………………………………………………… 147

5-2 نتایج توصیفی ………………………………………………………………………………………………………………………………… 147

5-3 نتایج تبیینی ………………………………………………………………………………………………………………………………….. 150

5-4 پیشنهادات ………………………………………………………………………………………………………………………………………. 154

5-5 محدودیت های پژوهش …………………………………………………………………………………………………………………… 155

منابع فارسی ……………………………………………………………………………………………………………………………………………… 156

منابع لاتین ………………………………………………………………………………………………………………………………………………. 160

ضمائم

پرسشنامه ……………………………………………………………………………………………………………………………………………….. 162

مقدمه

 

در جامعه ایران پدیده دین و دینداری از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است . از اینرو در اولویت پژوهش ها قرار می گیرد . دینداری در این پژوهش ها دینداری به انحاء گوناگون تقسیم بندی شده است و در اکثر این تقسیم بندی ها ، تضاد یا هم سویی دین با پدیده های مدرن شاخص تقسیم بندی قرار گرفته است.

بدین صورت که اگر دینداری در افراد مانع همسویی  آنها با پدیده های مدرن شود ، به سمت بنیادگرایی و اگر به همسویی افراد با پدیده های مدرن منجر گردد ، دینداری به سمت متجدد متمایل می باشد که البته برخی گونه شناسی های دینداری در این تقسیم بندی نمی گنجد.

از سوی دیگر روند تکاملی جوامع ، حرکت به سمت ارزش های مدرن می باشد و تحقق این پدیده ها در جوامع ارزشمند تلقی می گردد. کشورها برای سنجش میزان پیشرفت و توسعه خود این پدیده ها را مورد سنجش قرار داده و رشد آن را تحسین برانگیز می باشد. یکی از این پدیده ها جامعه مدنی است ک تحقق بی تقص آن همواره از اهداف حاکمان بوده است. درحالیکه محقق پدیده هایی از این دست نیازمند زمینه سازی است. بدین معنا که تحقق جامعه مدنی نگرش مثبت افراد به جامعه مدنی و شناخت کافی آنان را می طلبد.

از این رو بررسی رابطه دو پدیده دینداری و تأثیر آن بر نگرش افراد نسبت به جامعه مدنی ( یعنی سنجش ارزیابی ، شناخت و رفتار آنان نسبت به جامعه مدنی ) بسیار ارزشمند بوده و نتایج بدست آمده از این پژوهش سبب شناسایی فرصت ها و تهدیدها و شناسایی راه های پیش رو خواهد شد.

  فصل اول

 1-1-بیان مسئله

جامعه مدنی از جمله مفاهیمی است که بیش از بیست قرن در حیات سیاسی و اجتماعی انسان دارای نقش و کارکرد بوده و متناسب با زمان و مکان هویتی متفاوت یافته است اما هنوز تعریفی واحد از آن ارائه نشده است. در واقع مفهوم جامعه مدنی را از مناظره مختلفی می توان تعریف کرد اما از آن جهت که در اینجا جامعه مدنی را به مثابه پدیدیه ای اجتماعی در نظر گرفته ایم تنها به تعریف مفهوم جامعه شناختی آن بسنده می کنیم.

امروزه اصطلاح جامعه مدنی در علوم اجتماعی ، در مقابل دولت به حوزه ای از روابط اجتماعی اطلاق می شود که فارغ از دخالت قدرت سیاسی است و مجموعه ای از نهادها ، موسسات ، انجمن ها و تشکل های سری و خصوصی را دربرمی گیرد.( حسین بشیریه ، 1383:329 ) در واقع ، جامعه مدنی لایه میانی و واسطی از طریق نهادها ، سازمان ها ، نیروها ، شبکه های سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی ، آموزشی ، حرفه ای فرهنگی ، اطلاع رسانی ، تبلیغاتی و … است که بین آحاد ملت و حیطه خصوصی ( فرد و خانواده ) با حیطه عمومی ( حکومت و نهادهای دولتی ) رابطه ایجاد می کند و خواسته های مردم را به حکومت و محدودیتها یا اولویت های حکومت را به مردم منتقل می کند .

مفهوم جامعه مدنی در ایران از سال 1376 از حالت نظری خارج شد و گفتمان جامعه مدنی در سطح دولت – ملت ، فرصت های مناسبی فراسوی نهادهای مدنی قرار داد و تنوع و تکثر نهادهای مدنی بیش از پیش چشمگیر شد. اگرچه اولین تلاش برای ایجاد جامعه مدنی را به زمان شکل گیری انقلاب مشروطه نسبت می دهند اما در تمامی این دوران چه پس از ناکامی انقلاب مشروطه و چه پس از پیروزی انقلاب اسلامی تا دوم خرداد 1376 ، در هیچ دوران چنین عرصه وسیعی برای شکل گیری جامعه مدنی در ایران فراهم نیامده بود. در دولت اصلاحات در مدت کمتر از سه سال  ، تشکل های مردمی رشد کمی بسیاری یافتند. تنها در بخش جوانان تا پایان شهریور 1382، 1500 سازمان غیر دولتی جوانان از سازمان ملی جوانان مجوز فعالیت گرفتند.این عدد در مورد سازمان های غیر دولتی زنان به 330 ، محیط زیست 480، علمی 114 و انجمن های فرهنگی 1400 رسید و در این دوران رشد نشریات دانشجوئی بی سابقه به شمار می رود. (جامعه مدنی ایران و نگاهی به آینده ، سال اول ، شماره 5)

بطور اختصاصی  از سازمان های مردم نهاد پس از دولت اصلاحات آمار دقیقی در دست نیست اما به اذعان کارشناسان سیاسی و اجتماعی ، بی اعتقادی به تأثیرگذاری سازمان های غیر دولتی و گرایش به مدیریت تمرکز گرا در دولتی که اتفاقاَ صفت مردمی ترین دولت پس از انقلاب بر خود نهاده است ، شرایط را برای فعالیت سازمان های غیر دولتی در ایران به اندازه ای دشوار کرده است که اخباری جز حاشیه نشینی و سرخوردگی  اینگونه نهادها به گوش نمی رسد که شاید تمامی این اقدامات به سبب ترس از سوء استفاده از این نهادها برای اقدامات جاسوسانه باشد.. از نشانه های چنین رویکردی به جامعه مدنی می توان به لغو مجوز کانون مدافعان حقوق بشر ، برخورد با اعضای سندیکای اتوبوسرانی ، غیر قانونی دانستن انتخابات شورای اسلامی کار ، مقابله با انتخابات انجمن صنفی روزنامه نگاران، مداخله در مسائل داخلی خانه احزاب و برخورد با اتاق بازرگانی تهران به عنوان مصادیقی کوچک اشاره کرد.

 

اگرچه تفاوت در نگرش به جامعه مدنی از دولت خاتمی تا دولت احمدی نژاد و تغییر گرایش از جامعه مدنی به جامعه توده ای از سوی دولت نهم ، می تواند دلایل سیاسی ، اجتماعی و امنیتی بسیاری داشته باشد، بیگمان یکی از مهمترین دلایل این امرمتفاوت بودن نوع نگرش به دین یا تفسیر از دین می باشد. علی رغم اینکه این دولت ها هر دو در قالب حکومت اسلامی مجری امور کشور بوده اند اما نمی توان از نگرش متفاوت آنها به دین چشم پوشید. بدین معناکه می توان تصور نمودکه نوع دینداری در دولت اصلاحات تجددگرایی اسلامی و نوع آن در میان اصولگرایان و دولت های برآمده از اندیشه آنان همچون دولت احمدی نژاد، اسلام گرایی رادیکال یا اسلام سنتی بوده است. از این رو از منظر جامعه شناختی می توان برای برداشت های متفاوت از دین در ارتباط با نگرش به جامعه مدنی نقش بسزائی قائل شد. علاوه بر سطح نهادی یعنی دولت ها ، نوع نگرش به جامعه مدنی را می توان در سطح تحلیل فردی نیز پی گرفت و رابطه نوع دینداری افراد را با نگرش آنها نسبت به جامعه مدنی مورد سنجش قرار داد . بنابراین در این مطالعه در پی پاسخ به این سؤال اساسی هستیم که آیا نوع برداشت افراد از دین اسلام یا نوع دینداری آنها می تواند در نگرش آنها به جامعه مدنی مؤثر باشد؟

 1-2-اهداف پژوهش

1-2-1-اهدف اصلی :

شناخت رابطه انواع دینداری و نگرش به جامعه مدنی

1-2-2-اهداف فرعی :

1-  سنجش انواع دینداری در میان دانشجویان

2-  سنجش نگرش به جامعه مدنی در میان دانشجویان

1-1-  بیان مسله 2

1-2- سوالات تحقیق 7

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق 7

1-4- اهداف تحقیق 12

فصل دوم: ادبیات تحقیق

2-1- تعریف دموکراسی 14

2-2- تشریح دموکراسی 18

2-3- گونه شناسی دموکراسی 20

2-3-1- از دیدگاه دیوید هلد 21

2-3-2- از دیدگاه بشیریه 27

2-4- گونه‌شناسی دموکراسی بر اساس ایدئولوژی 28

2-5- تعریف طبقه اجتماعی 29

2-6- معیار تشکیل طبقات اجتماعی از نظر اندشیمندان 29

2-7- طبقه از نظر اندیشمندان 31

2-8- تفکیک طبقات 37

2-9- چارچوب نظری تحقیق 40

2-9-1- نظریه کارل  مارکس 41

2-9-2- نظریه گوران تربورن 42

2-9-3- نظریه یورگن هابرماس 42

2-9-4- نظریه روشه میر 43

2-9-6- نظریه ساموئل هانتینگتون 44

2-9-7- نظریه سیمون مارتین لیپست 45

2-9-8- نظریه آدام پرزورسکی 45

2-9-10- نظریه گرام گیل 46

2-9-11- نظریه هارولد لاسول 46

2-10- جمع بندی چارچوب نظری 47

2-11- پیشینه تجری تحقیق 49

2-12- مدل تحلیلی تحقیق 53

2-13- فرضیه های تحقیق 54

فصل سوم: روش تحقیق

3-1- روش تحقیق 56

3-2- سطح تحلیل و واحد تحلیل 56

3-3- ابزار گردآوری اطلاعات 56

3-4- جامعه آماری 56

3-5- نمونه آماری و شیوه تعیین حجم نمونه 57

برای دیدن جزییات بیشتر و دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

 

3-6- اعتبار و پایایی وسیله اندازه‌گیری 58

3-6-1- اعتبار وسیله اندازه‌گیری 58

3-6-2- پایایی وسیله اندازه‌گیری 58

3-7- پردازش و تجزیه و تحلیل داده‌ها 59

3-8- تعریف مفهومی و عملیاتی متغیرها 60

3-8-1- تعریف مفهومی ابعاد متغیر وابسته (دموکراسی) 60

3-8-2- تعریف عملیاتی ابعاد متغیر وابسته (دموکراسی) 63

3-8-3- تعریف عملیاتی ابعاد متغیر مستقل (طبقه) 68

 

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده‌ها

مقدمه 71

آمار توصیفی 71

4-1 – توصیف روابط تک متغیره 71

4-2 توصیف روابط دو متغیره 92

4-3 آزمون فرضیه های تحقیق 105

فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهادات

5-1 نتیجه‌گیری 113

5-2 جمع‌بندی نتایج توصیفی تحقیق 114

5-3 جمع‌بندی نتایج استنباطی تحقیق 114

5-4 یافته‌های نظری تحقیق 115

5-5 پیشنهادهای کاربردی تحقیق 117

5-6 پیشنهاد‌های پژوهشی تحقیق 117

5-7 محدویت‌های تحقیق 118

منابع 119

–  بیان مسله

دموکراسی مسئله توازان اجتماعی(عالم، 298: 1388). و متضمن رضایت مردم و اجرای اراده عمومی است(راش، 90:1383). وجه مشخص دموکراسی این است که در آن همه تصمیمات بطور مستقیم و غیرمستقیم مبتنی به آرای مردم است(لاکومب،22:1382). گوهر دموکراسی همانا مشارکت اعضای اجتماع در حکومت است(کوهن، 391:1373). دموکراسی از انواع حکومت است و وجه مشخص آن اعلام رسمی تبعیت اقلیت از اکثریت و به رسمیت شناختن آزادی و حقوق مساوی افراد جامعه است. رژیم حکومتی که درآن قدرت ناشی از ملت است(آقا بخشی و افشاری راد،76:1377). از هنگام یونان باستان اجماع گسترده‌ای وجود داشته است، که دموکراسی نمایان‌گر

یک مطلب دیگر :

کتاب سئو برای همیشه

 حکومت به وسیله مردم و یا بطور دقیق‌تر، حکومت به وسیله اکثریت است(مکفرسون،9:1376). مکتب دموکراسی مبتنی بر فلسفه‌ای اخلاقی است که می‌خواهد زندگی اجتماعی افراد را تا آنجا که ممکن است به هماهنگی اراده‌های افراد مبتنی سازد و بدین طریق اراده‌های افراد را در جامعه بارور می‌نماید(لاکومب،25:1382). دموکراسی الگویی نوین است که سازمان ملل متحد، دولتها و ملتها در دهه پایانی قرن بیستم  و آغاز سده جدید برای پرهیز از جنگ و خونریزی و استقرار صلح و امنیت بین المللی مورد توجه قرار داده‌اند(احتشامی،17:1388). و همچنین بارینگتن مور پیدایش و رشد دموکراسی را کشاکشی طولانی و ناتمام برای دستیابی به سه هدف می‌داند: 1- محدود کردن قدرت خودکامه 2- نهادن قوانین و مقررات عقلایی و عادلانه به جای مقررات خودسرانه 3- سهیم شدن طبقات پایین جامعه در تصمیم‌گیری‌ها(مور، 1375: 9).

دموکراسی واژه‌ای است یونانی که از قرن شانزدهم وارد زبان انگلیسی شد(هلد،14:1378). دموکراسی اصطلاحی است مشتق از واژه یونانی Demokratia که در آن پیشوند دموس به معنا و مفهوم  اداره داخلی کشوری در برابر پولیس اداره امور خارجی کشور به کار می­رود. دموس بعدها به معنای تهیدستان و روستائیان و سرانجام به معنای مردم استعمال شده است. کراسیا از ریشه کراتوس مشتق شده و به معنای اقتدار و اختیار و نیز حکومت و فرمانروایی می‌باشد(علی بابائی،1365: 113).

تحقیقات تاریخی و باستان­شناسانه اخیر محققان نشان داده است که ریشه مفهومی و نهادی بعضی از ابداعات سیاسی که منجر به ایجاد نظام‌های مردم­سالار گردیده است. در تمدن‌های قدیمی‌تر از یونان باستان و در میان تمدن‌های شرقی وجود داشته است. این محققان سابقه اولین نظام‌های مردم سالار را به تاریخ کهن سومر، در نیمه هزاره چهارم قبل از میلاد باز می‌گردانند(کمالی اردکانی،1384 : 23).

جاکوبسن در مقاله “دموکراسی اولیه در مزوپوتامیای باستان”، ریشه‌های اولیه و کهن دموکراسی را در مزوپوتامیا، یعنی میان رودان جستجو می‌کند. او استدلال می‌کند که دموکراسی‌ها در بین­النهرین(سومریها) تکوین و سپس به دیگر مناطق از جمله یونان گسترش یافته است(Jacobsen, 1943). او می‌گوید: «در دموکراسی بدوی سومر قدرت نهایی در دست مجمع عمومی شهر قرار داشت که از تمام مردان بالغ آزاد تشکیل می‌گشت. به طور متعارف امور روزمره جامعه را شورای معمرین شهر اداره می­کرد …. تمام کارهای بزرگ و تمام تصمیم‌های مهم از مجمع عمومی همه اتباع سرچشمه می‌گرفت». اسپیزر ( Speiser) می‌نویسد: «مقام  مجمع شهر، سرمومری بر پایه مشورت استوار بود و دلالت آن محدود کردن قدرت سیاسی حکمران بود». ساموئل کرامر می‌نویسد: «دموکراسی و مهمترین بنیاد آن یعنی «مجمع سیاسی» محصول تمدن غرب نیست و در انحصار آن نبوده، نخستین مجمع سیاسی تاریخ مدون بشر، در شهرهای مستقل سومر پدید آمده» (هانتینتگتون،26،1373). رابرت دال می­گوید: «دموکراسی نیز شبیه آتش، نقاشی و یا نوشتن، بیش از یکبار و در چند جا اختراع شده و علاوه بر یونان باستان در هر کجا که شرایط زمانی و مکانی مطلوب وجود داشته، دموکراسی از نو اختراع شده است» (کمالی اردکانی،24:1384). ریشه‌های دموکراسی مدرن ابتدا در انگلستان و در محتوای فرمان بزرگ در سال 1215 از سوی پادشاه وقت صادر شد جستجو نمود که در آن پادشاه اختیارات خود را به نفع زمینداران محدود می‌سازد و هسته پارلمان را بنا می­کند(Hoit.1992). مفهوم دموکراسی به معنی شکل حکومت، سابقه­اش به فیلسوفان یونانی می­رسد، اما معنی جدید آن مربوط می­شود به قیام‌های انقلابی جامعه غربی اواخر سده هیجدهم(هانتینگتون،8:1373). امروزه در سده بیست و یکم میلادی، دموکراسی رایج‌ترین نظام سیاسی است. دموکراسی مدرن در آغاز پدیده‌ی بود که در کشورهای غربی گسترش یافت و جانشین نظام‌های سیاسی تک­حزبی، توتالیتر و فاشیستی گردید(بشیریه،15:1380). تا آنجا که برنده نوبل جایزه اقتصاد در سال1988، آمارتیا سن ظهور دموکراسی را بزرگترین رویداد قرن می‌داند(سن،100:1383).

حکومت‌های امروزی برای مشروعیت خویش در سطح جهان تلاش می‌کنند با بکارگیری دموکراسی و اصول آن، حکومت خود را حکومت مردم و بنا به خواست و اجماع و رضایت مردم بدانند و قدرت خود را عملا  ناشی از خواست مردم بدانند(فلاحی،17:1389). تا آنجا که در واقع، رهبران و صاحب نظران سیاسی پیوسته «پیروزی دموکراسی» را گوشزد می‌کنند و می‌گویند به «پایان تاریخ» رسیده‌ایم(دال،1995). با فروپاشی کمونیسم اروپایی و تجزیه ابرقدرت آن اتحاد­جماهیر­­شوروی، فوکویاما، در مقاله پایان تاریخ(ایدئولوژی) می‌گوید: دموکراسی توتالیتاریسم را شکست داده است، گیدنز می‌گوید بی‌گمان این جریان جهانی شدن و دگردیسی‌های ملازم آن در زندگی روزانه است که زمینه فشار به سوی استقرار دموکراسی را در جهان امروز فراهم می‌سازد. ضعف دولتهای قدرتمند که فوکومایا از آن سخن می‌گوید. از همان آغاز در جوامع کمونیستی وجود نداشت، بلکه محصول دگرگونی شرایط در محیط گسترده‌تر جامعه جهانی بود. گسترش باز­اندیشی اجتماعی و سنت‌زدایی است که فراگردهای استقرار دموکراسی را در جهان امروز بر می‌انگیزاند(گیدنز169:1382). و آنتونی آربلاستر در کتاب دموکراسی می‌گوید: دموکراسی یکی از پایدارترین ایده‌ها در سیاست است و در قرن بیستم به موضوعی بنیادی تبدیل شده است. احتمالاً دموکراسی همیشه موضوعی اصلی خواهد بود و از نیاز به خلق دموکراسی و نه دفاع از آن سخن می­گوید(آربلاستر، 19:1385). کارلز بوآ می‌گوید: بی شک، اکثر آدمیان ممکن است بخواهند تحت نهادهای آزاد زندگی کنند. بر طبق نظر سنجیهای اخیر، دو سوم مردم در هر پنج قاره ادعا دارند که دموکراسی را به هر رژیم دیگر ترجیح می‌دهند(سی ایچ داد،25:1386). و در نظر گروگل دموکراسی تنها شکل مشروع حکومت در دنیای امروز است(فاضلی، 1389: 86).  بنیاد دموکراسی ایمان به استعدادهای طبیعت آدمی است یعنی ایمان به هوشمندی آدمی و به قدرت تجربه یک کاسه شده و از تعاون بر آمده است. باور این نیست که این چیزها در حد کمال‌اند، بلکه عقیده بر این است که اگر فرصت تجلی داشته باشند رشد خواهند کرد و خواهند توانست به نحوی پیش‌رونده دانش و خرد لازم را برای راهبرد کنش جمعی فراهم آورند(جونز،1491:1380).

در بحث‌های مربوط به معنای دموکراسی، سه برداشت عام جا باز کرده است.

1- به معنی شکل خا‌صی از حکو‌مت برحسب منابع قدرت برا‌ی حکو‌مت، درا‌ین معنا دموکر‌اسی حکو‌متی است که تما‌می نهاد‌های آن برخاسته از اراده مردم باشد.

2- بر حسب مقا‌صدی‌که حکومت‌ در پیش می‌گیرد. در این معنا، هدف دمو‌کراسی تأ‌مین منافع مردم ذ‌کر می‌شو‌د.

3- بر مبنای شیو‌ه و روال‌کا‌ری که در شکل حکو‌مت به کا‌ر گرفته می‌شود(هانتینگتون،8:1373).

از لحاظ فلسفه اجتماعی دموکراسی دارای سه جنبه است: اجتماعی، اقتصادی و سیاسی

منظور از جنبه اجتماعی دموکراسی آن است که تبعیضات براساس طبقه، کاست کیش و آیین، رنگ پوست و جنسیت نباید وجود داشته باشد.  در جنبه‌ی اقتصادی دموکراسی چنین معنی می‌دهد که باید توزیع متناسب ثروت در جامعه وجود داشته باشد و تفاوتهای خیلی زیاد بر اساس ثروت از بین برود، دموکراسی اقتصادی حق­کار و دستمزد­ عادلانه و حق نامحدود بهره‌مندی از زندگی را به رسمیت می‌شناسد.  جنبه‌ی سیاسی دموکراسی دلالت می‌کند بر وجود حقوق سیاسی یعنی حق دادن رای، حق اعتراض به انتخابات و حق رسیدن به مقامات عمومی. برای اعمال موثر این حقوق، فرد باید از آزادی بیان، آزادی مطبوعات و اجتماعات و همه دیگر آزادی‌های سیاسی و مدنی بهره مند باشد(عالم،299:1388). در یک نظام دموکراتیک چهار عنصر یا رکن اصلی وجود دارد: برگزاری انتخابات آزاد و عادلانه، وجود دولت شفاف و پاسخگو، رعایت حقوق مدنی و سیاسی و وجود جامعه دموکراتیک یا مدنی(بیتهام 1389: 5-53).

ژرژ سورن سن در کتاب «دموکراسی و دموکراتیزه‌کردن»، پیش‌شرطهای زیر را برای تحقق دموکراسی لازم دانسته است: 1- نوگرایی و ثروت: در این زمینه، تحلیلهای تجربی فراوانی وجود دارند که موید این نظریه هستند 2- فرهنگ‌ سیاسی: در پاره‌ای از فرهنگها، سلسله‌مراتب اقتدار و عدم تساهل از اهمیت بیشتری برخوردارند. روشن است این فرهنگها به میزان کمتری مشوق مردم‌سالاری خواهند بود. 3- ساختارهای اجتماعی جامعه و نقش گروه‌ها و طبقات مشخص: برینگتون مور در جستجوی ریشه‌های تاریخی مردم‌سالاری، نتیجه می‌گیرد که لازمه رشد دموکراسی پارلمانی، وجود طبقه مستقل و فعال شهری(بورژوا) است. البته برخی نظریه‌پردازان معتقدند همیشه و همه‌جا دستیابی به مردم‌سالاری مستلزم مبارزه همگانی علیه گروه پیشگام بورژوازی بوده است 4- عوامل خارجی: نظریه‌پردازان نوگرایی از نفوذ عامل خارجی به‌عنوان عامل مثبت در راستای رشد مردم‌سالاری یاد می‌کنند، اما نظریه‌پردازان وابستگی، برعکس بر این باورند که نابرابری و مشکلات اقتصادی و اجتماعی جهان سوم، در واقع برخاسته از وابستگی آنها به نظام اقتصاد جهانی هستند و این امر امکان رشد مردم‌سالاری را بسیار مشکل می‌کند(سورن سن،35:1381).

متغیرهایی که به دموکراسی مدد می­رسانند عبارتند از: 1- سطح بالای همگانی ثروت اقتصادی 2- توزیع به نسبت مساوی درآمد و ثروت 3- اقتصاد بازار 4- وجود طبقه متوسط نیرومند 5- سطح بالای سواد و آموزش 6- وجود روحیه اعتراض و حق طلبی (پروتستانتیسم) 7- پیشرفت و تکامل بحث و مناظره سیاسی قبل از مشارکت سیاسی 8- علاقه و تسلیم بودن رهبران سیاسی به دموکراسی 9- وجود سنتهای احترام به قانون و حقوق فردی(هانتینگتون، 1373: 5-44).

ج ) دیدگاه سوسیال دموکراتیک شهروندی.. 28

4-2دموکراسی و شهروندی.. 33

5-2 شهروندی دموکراتیک.. 42

6-2 شهروندی دموکراتیک: پدیده چند معنایی.. 47

7-2 ابعاد شهروندی دموکراتیک.. 54

8-2 ویژگی های شهروندی دموکراتیک.. 59

9-2  سرمایه اجتماعی و دموکراسی.. 64

10-2 سطوح سرمایه اجتماعی.. 72

11-2 ابعاد سرمایه اجتماعی.. 74

1-11-2 اعتماد اجتماعی.. 81

2-11-2  مشارکت مدنی.. 89

12-2 سرمایه اجتماعی و شهروندی دموکراتیک.. 93

1-12-2الکسیس دو توکویل.. 94

2-12-2 رابرت پاتنام.. 95

3-12-2 گابریل آلموند و سیدنی وربا.. 96

4-12-2 تالکوت پارسونز.. 97

5-12-2 یورگن هابرماس.. 98

13-2 پیشینه تجربی تحقیق.. 104

1-13-2  مطالعات انجام شده داخلی.. 104

2-13-2  مطالعات انجام شده خارجی.. 107

14-2 چارچوب نظری تحقیق.. 111

15-2 فرضیه های تحقیق.. 117

برای دیدن جزییات بیشتر و دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

 

فصل سوم : روش.. 119

1-3 روش پژوهش.. 120

2-3 جامعه آماری.. 121

3-3 حجم  نمونه و روش نمونه گیری.. 121

4-3 تکنیک جمع آوری  داده ها.. 124

8-3 سنجش متغیرها و عملیاتی کردن پژوهش.. 124

9-3 تعاریف نظری و عملیاتی متغیرهای پژوهش.. 126

6-3 اعتباریا روایی.. 135

7-3 اعتماد یا پایایی.. 136

5-3 شیوه تحلیل داده ها.. 137

یک مطلب دیگر :

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده ها .. 139

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری .. 183

1-5 بحث و نتیجه گیری.. 184

2-5 پیشنهادات.. 192

3-5 محدودیتها.. 193

منابع و مآخذ.. 194

پیوست.. 205

مقدمه

دموکراسی به عنوان یکی از بهترین شیوه های حکومتی از ابتدای شکل گیری جوامع و تمدن ها همواره موردتوجه اندیشمندان و آرمان ملت ها بوده است.امروزه نیز دموکراسی به عنوان یکی از مشخصه های بارز مدرنیته و جهان مدرن به شمار می رود و می توان آن را مهمترین هدف جوامع و یکی از معیارهای اصلی  در رشد و توسعه سیاسی آن قلمداد کرد. در زمینه لزوم برقراری دموکراسی، ویژگی های منحصر به فرد دموکراسی، دلایل برتری دموکراسی بر دیگر شیوه های حکومتی و مسایلی دیگر در این حوزه، مطالعات و بررسی های فراوانی صورت گرفته است. به طوری که «مبحث نظری گذار به دموکراسی و زمینه های اجتماعی آن مهمترین مبحث در جامعه شناسی سیاسی به شمار می رود.» (بشیریه، 1384: 9) اما به طور کلی، دیدگاه های نظری سطح کلان در مورد دموکراسی به طور عمده بر پیش نیازها یا شرایط ساختاری لازم برای گذار به دموکراسی و یا استقرار آن تاکید نموده اند.(عبداللهی و حسین بر، 1385: 7) درواقع بیشتر  استقرار دموکراسی از بالا مورد بررسی قرار گرفته است و شکل گیری دموکراسی در سطوح خرد و در میان افراد جامعه کمتر مورد توجه بوده است. در حالی که، وقتی از دموکراسی و لزوم رسیدن به آن به عنوان یک روش حکومتی سخن می رانیم، باید شرایطی را نیز برای رسیدن به این هدف داشته باشیم و یا اگر فاقد آنیم، برای ایجاد و القای آن همت گماریم. حکومت های دموکراتیک مبتنی بر دموکراسی، برای تحقق اهدافی که مدنظر آن هاست، احتیاج به شهروندان دموکراتیک دارند.(میرابراهیمی،1381: 8) همان گونه که هانتینگتون معتقد است، جهت گیری های هنجاری شهروندان پیش شرط تحولات دموکراتیک به شمار می رود. در واقع دوام و قوام دموکراسی به وجود شهروندان دموکراتیک یا متمایل به آرمان های دموکراتیک وابسته است. (موحد و دلبری، 1383: 137) بدین اعتبار، استقرار و دوام دموکراسی، بدون شهروندانی دموکراتیک که دارای ارزش های دموکراتیک بوده و با آگاهی کامل از حقوق سیاسی خود در جامعه خواهان مشارکت فعال در امور سیاسی جامعه باشند، میسر نخواهد بود.در نتیجه، اولین گام در راه رسیدن به دموکراسی در جامعه وجود شهروندان دموکراتیک می باشد. با توجه به اهمیت شهروندی دموکراتیک در یک نظام سیاسی، شناخت عوامل تأثیرگذار در رشد و گسترش آن ضرورت می یابد. یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر این مقوله، سرمایه اجتماعی است. این مفهوم به طور کلی به پیوندها و ارتباطات مبتنی بر اعتماد بین مجموعه های انسانی و سازمان به عنوان منبعی ارزشمند اشاره دارد که با خلق هنجارها و اعتماد متقابل موجب تحقق اهداف اعضاء می شود. ایده محوری آن در واژه روابط خلاصه می شود و به عنوان یک اهرم توفیق آفرین مطرح و مورد اقبال فراوانی نیز واقع شده است. اعضای جامعه با برقراری تماس با یکدیگر و پایدار ساختن آن قادر به همکاری با یکدیگر می شوند و به این طریق چیزهایی را کسب می کنند که به تنهایی قادر به کسب آن نمی باشند و یا با دشواری بسیار موفق به کسب آن ها می شوند. (وزیری، 1387: 3) بدین ترتیب، سرمایه اجتماعی با چنین تأثیر فزاینده ای می تواند در ارتباط  با پدیده های اجتماعی گوناگونی مطرح گردیده و عملکرد مثبتی از خود بروز دهد. در نتیجه، می توان انتظار داشت با افزایش سرمایه اجتماعی در میان افراد  جامعه شاهد گسترش روز افزون ارزش های دموکراتیک و در نتیجه مشارکت فعال در جامعه همراه با رشد و توسعه سیاسی خواهیم بود.

  2-1 بیان مسأله

شهروندی زاییده زیستن در دنیای معاصر است شهروندی با تأکیداتی تازه در تلاش است با ایجاد تفاهم در زندگی اجتماعی، راه پیشرفت و ارتقای جامعه را هموار سازد.(فتحی و چوکده،1385: 95) یکی از ویژگی های کلی شهروندی، تحصیل قواعد یک سلوک دموکراتیک حقیقی است، چه از لحاظ رفتار و چه از نظر ارزش های اخلاقی، شهروند نه تنها باید به حقوق خود بلکه باید به وظایف خود نیز اگاه باشد. ازجمله وظایف او، تکلیف مبارزه برای آن است که حقوق او محترم شمرده شوند و نیز وظایف مربوط به ضرورت رفتار هم فعال و هم مسئول در امور سیاسی است.(ارمه،1376: 171) از آنجایی که نظام جمهوری اسلامی ایران یک نظام مردمسالاری است،یعنی برپایه رأی و خواست و رضایت مردم استوار است و مردم یکی از منابع اصلی مشروعیت نظام هستند،همچنان که تأکیدات امام ورهبری،قانون اساسی،انتخابات متعدد (مجلس خبرگان،ریاست جمهوری،مجلس شورای اسلامی،شورای شهرو..) شواهدی بر این امر می باشد بنابراین وظیفه و تکلیف مردم است که از نظام حمایت کرده و به مشروعیت آن با مشارکت فعال سیاسی خویش صحه گذارند.درعین حال با توجه به تحولات اخیر در جامعه سیاسی ایران(وقایع دوم خرداد،انتخابات سال80) و از طرف دیگر،گسترش ارتباطات (اینترنت و ماهواره) و افزایش اطلاعات و آگاهی سیاسی در بین اقشار مردم و به ویژه دانشجویان، نشان دهنده این امر است که علاوه بر بعد تکلیف شهروندی که همراه با مشارکت سیاسی و اعلان مشروعیت نظام می باشد، بعد حقوقی شهروندی بویژه حقوق سیاسی نیز حائز اهمیت است.چراکه این دو بعد مکمل یکدیگر بوده و با نادیده گرفتن یکی از ایعاد، دیگری رو به فرسایش و کاهش می گذارد و در نتیجه چالش های سیاسی پدید آمده گسترده شده و تعارض جای وفاق را می گیرد. درحالی که می توان با شناخت هر دو بعد شهروندی دموکراتیک، برپایه ارزش های مذهبی و مردمسالاری دینی،دست به تدوین پروژه ها و طرح هایی زد که بتوان با جهت دادن تمایلات و گرایش های دموکراتیک از آن در جهت تقویت انسجام اجتماعی و وحدت ملی در شرایط خاص جامعه اسلامی ایران سود برد.

1-1-2 بخش اول:جامعه شناسی بدن :.. 13

1-1-1-2 تعریف مفاهیم:.. 13

2-1-1-2 نظریات و دیدگاهها :.. 18

2-1-2 بخش دوم: هویت دینی.. 47

1-2-1-2تعریف مفاهیم:.. 47

2-2-1-2 ابعاد هویت:.. 49

1-2-2-1-2 هویت فردی :.. 49

2-2-2-1-2 هویت اجتماعی:.. 49

3-2-2-1-2هویت دینی :.. 50

1-3-2-2-1-2هویت دینی رادر دو سطح می توان تعریف کرد: 50

2-3-2-2-1-2ابعاد هویت دینی.. 52

3-3-2-2-1-2 گونه های هویت دینی.. 53

4-3-2-2-1-2 اهمیت هویت دینی:.. 54

3-2-1-2 نظریات و اندیشه ها در باب هویت.. 56

4-2-1-2 دیدگاه متفکران اسلامی در باب هویت و هویت دینی.. 61

3-1-2  چارچوب نظری تحقیق.. 70

4-1-2 فرضیات پژوهش.. 72

5-1-2 پیشینه تحقیق:.. 73

1-5-1-2پیشینه تجربی.. 74

2-5-1-2پیشینه تاریخی:.. 88

1-2-5-1-2 ایران باستان.. 88

2-2-5-1-2 پس از اسلام.. 89

3-2-5-1-2 دوره پهلوی اول.. 89

4-2-5-1-2 دوره پهلوی دوم.. 90

5-2-5-1-2 دوران انقلاب و جنگ (1357 تا 1367(. 91

6-2-5-1-2 دوران سازندگی (از 1368 تا 1376).. 92

7-2-5-1-2دوران اصلاحات : (1376 تا 1384).. 93

8-2-5-1-2  ( از سال 1384 تا 1392).. 93

برای دیدن جزییات بیشتر و دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

 

فصل سوم: روش تحقیق

1-3 مقدمه:.. 97

2-3 روش تحقیق.. 97

3-3 روش جمع آوری داده ها.. 97

4-3 جامعه آماری.. 98

5-3 حجم نمونه و روش نمونه گیری.. 98

6-3 شیوه تحلیل داده ها.. 100

7-3 سطح تحلیل،واحد تحلیل و واحد مشاهده.. 100

8-3 اعتبار.. 100

9-3پایایی.. 101

10-3 سنجش و عملیاتی کردن متغیرهای پژوهش.. 103

1-10-3 تعریف نظری و عملیاتی متغیرمستقل پژوهش.. 104

2-10-3تعریف نظری و عملیاتی متغیروابسته پژوهش.. 112

فصل چهارم:  تجزیه و تحلیل

1-4 توصیف.. 119

1-1-4توصیف متغیر های زمینه ای.. 119

1-1-1-4 جنسیت.. 119

2-1-1-4 تحصیلات.. 120

3-1-1-4 سن.. 121

4-1-1-4 وضعیت تاهل.. 122

یک مطلب دیگر :

5-1-1- 4 شغل.. 123

6-1-1-4 درآمد.. 124

7-1-1-4 وضعیت اقتصادی.. 125

8-1-1-4 استفاده از رادیو.. 126

9-1-1-4 استفاده از تلویزیون.. 127

10-1-1-4 فیلم های داخلی.. 128

11-1-1-4 ماهواره.. 129

12-1-1-4 اینترنت.. 130

13-1-1-4 فیلم های خارجی.. 131

14-1-1-4 متغیر مصرف رسانه ای.. 132

2-1-4 توصیف گویه ها.. 133

1-2-1-4 بعد اعتقادی هویت دینی.. 133

2-2-1-4 بعد مناسکی هویت دینی.. 134

3-2-1-4 بعد احساسی – عاطفی هویت دینی.. 135

4-2-1-4 بعد پیامدی هویت دینی.. 136

5-2-1-4 بعد فرهنگی هویت دینی.. 137

6-2-1-4 بعد تعلقی هویت دینی.. 138

7-2-1-4 بعد اجتماعی هویت دینی.. 139

8-2-1-4 بعد جراحی زیبائی مدیریت بدن.. 140

9-2-1-4 بعد رویه های لاغری و تناسب اندام مدیریت بدن.. 141

10-2-1-4 بعد مد ووضعیت پوشش.. 142

11-2-1-4 بعد مراقبت های آرایشی – بهداشتی مدیریت بدن.. 143

3-1-4 توصیف ابعاد.. 144

1-3-1-4 توصیف بعد اعتقادی.. 144

2-3-1-4 توصیف بعد مناسکی.. 145

3-3-1-4 توصیف بعد احساسی.. 146

4-3-1-4 توصیف بعد پیامدی.. 147

5-3-1-4 توصیف بعد فرهنگی.. 148

6-3-1-4 توصیف بعدتعلقی.. 149

7-3-1-4 توصیف بعد اجتماعی.. 150

8-3-1-4 توصیف بعدجراحی پزشکی.. 151

9-3-1-4 توصیف بعد رویه های لاغری و تناسب اندام.. 152

10-3-1-4 توصیف بعدمد و ضعیت پوشش.. 153

11-3-1-4 توصیف بعد مراقبت های آرایشی-بهداشتی.. 154

4-1-4 توصیف مفاهیم.. 155

1-4-1-4 مفهوم هویت دینی.. 155

2-4-1-4 مفهوم مدیریت بدن.. 156

2-4 تجزیه و تحلیل.. 157

3-4 تحلیل رگرسیونی.. 178

1-3-4. 178

2-3-4. 179

فصل پنجم:بحث و نتیجه گیری

منابع.. 189

پیوست ها.. 199

چکیده انگلیسی.. 205

چکیده

مقدمه:در اواخر قرن بیستم بدن به یکی از مهمترین عرصه های چالش سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی بدل شده و در مباحث و رشته های دانشگاهی برای خود جایگاهی در خور یافته است. دنیای کنونی، دنیای روابط کوتاه و مقطعی است و لذا افراد خود را با ویژگیهای ظاهری و آشکار می‌پذیرند و ظاهر فرد نشان دهنده‌ی هویت فردی اوست بعبارتی منبع اصلی و اولیه شکل گیری ارتباط و تفسیر معنای هر چیزی ظواهر خواهند بود.از آنجا که شکل گیری هویت همان متمایز کردن خویشتن است ،با تنظیم بدن می توان خود را از دیگران متمایز کرد. بدن در دوره ی کنونی به رسانه ای برای هویت تبدیل گشته است.هدف از این پژوهش” بررسی رابطه بین هویت دینی و مدیریت بدن جوانان شهرستان کاشان” است. چارچوب نظری این پژوهش مبتنی بر نظریات آنتونی گیدنز می‌باشد. همچنین نظریات افرادی چون: فوکو، ترنر، شیلینگ، الیاس، فدرستون و… نیز در مبانی نظری مطرح شده است .

روش: این پژوهش با روش کمی (پیمایش) و با استفاده از ابزار پرسشنامه و با مقیاس پنج گزینه ای لیکرت  انجام شده است . جامعه آماری آن شامل جوانان 24-15 سال شهرستان کاشان در سال 1392 می‌باشد. حجم جامعه آماری بر اساس گزارش مرکز آمار ایران برابر با 62573 است که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 382 نفر برآورد گردید. روش نمونه گیری ، سهمیه ای است .داده‌ها پس از جمع آوری به وسیله نرم افزار spss در دو سطح آمار توصیفی(جداول یک بعدی ،دو بعدی و نمودارها) وآمار استنباطی(همبستگی ،تحلیل واریانس،رگرسیون چند متغیره و…) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

پایایی و روائی:پایائی تحقیق حاضر پس از انجام آزمون مقدماتی و نهایی به دست آمده است.به صورتیکه با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ میزان پایایی مفهوم مدیریت بدن 8/82 درصدو مفهوم هویت دینی 1/94 درصد است.از آن جایی که ،پایایی بالای 70 درصد پایائی قابل قبولی است ،پایائی دو متغیر وابسته و مستقل پژوهش حاضر در سطح بالا و قابل قبولی است.همچنین برای سنجش اعتبارویا روائی از نظرات اساتید جامعه شناسی و متخصصین مربوطه بهره گرفته شده است.