1-5 فرضیه ها                                                                                                                                                       6

1-6 تعریف واژه ها و اصطلاحات پژوهش                                                                                                        6                                                فصل دوم:مبانی نظری و پیشینه تحقیق                                     2-1 مقدمه                                                                                                                                                            102-2 هزینه انرژی                                                                                                                                                102-3 فعالیت بدنی                                                                                                                                              132-4 فعالیت های بدنی در کودکان و نوجوانان                                                                                             142 – 4 – 1  فواید فعالیت های بدنی در کودکان و نوجوانان                                                                         172 – 4 – 2  سطوح فعالیت بدنی روزانه در کودکان                                                                                        192-4-2-1   روش های برآورد سطوح فعالیت های بدنی در کودکان                                                     202-5 آموزش و پرورش و جمعیت دانش آموزی و فضاهای آموزشی                                                        312-6 رفتارهای کم تحرک ( تماشای تلویزیون، کار با رایانه و …)                                                              312-7 سطح تحصیلات والدین وسطوح مختلف بدنی در کودکان                                                                 32                                                   فصل سوم:روش شناسی تحقیق                                                   3-1 مقدمه                                                                                                                                                         343-2 جامعه و نمونه آماری                                                                                                                              343-3 روش انجام تحقیق و نحوه گردآوری اطلاعات                                                                                    353-4  روش اندازه گیری متغیرها                                                                                                                    353-5 ابزار و وسایل اندازه گیری                                                                                                                    373-6 متغیرهای پژوهش                                                                                                                                    383- 7 محدودیت های تحقیق                                                                                                                           383-8 روش های آماری                                                                                                                                    38                                                          فصل چهارم:تجزیه و تحلیل اطلاعات                                         4-1 مقدمه                                                                                                                                                         39 4-2 خصوصیات فیزیکی و آنتروپومتریک آزمودنی ها                                                                              414-3 ارتباط متغیر های مورد اندازه گیری با رده های سنی آزمودنی ها                                               444     4-4  سطح فعالیت بدنی                                                                                                                                474-5 سطح هزینه انرژی روزانه                                                                                                                       49       محاسبه نورم                                                                                                                                                        514-6 توصیف نوع رشته های ورزشی آزمودنی ها                                                                                        514-7 بررسی و توصیف میزان تماشای تلویزیون و کار با رایانه                                                                  56                                                فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات                                                   5-1 مقدمه                                                                                                                                                         605-2 سطح فعالیت بدنی                                                                                                                                   645-3 ارتباط فعالیت بدنی با  BMI                                                                                                                645-4 ارتباط سطح فعالیت بدنی با اضافه وزن                                                                                               665-5 رفتارهای کم تحرک(تماشای تلویزیون،کار با رایانه)                                                                         675-6 ارتباط رفتارهای کم تحرک با فعالیت بدنی و هزینه انرژی                                                               675-7 اشتغال و سطح تحصیلات والدین                                                                                                            68نتیجه گیری                                                                                                                                                           695-8 پیشنهادات                                                                                                                                                  70منابع                                                                                                                                                                      70فهرست جداولجدول 2 – 1 هزینۀ انرژی کل محاسبه شده برای کودکان با استفاده از روش آب نشاندار مضاعف         11 جدول 2 – 2 تقسیم بندی مراحل رشد بر اساس دامنه سنی ( الکس و همکاران 2006 )                          17جدول 2-3 مطالعات روایی سنجی روش مشاهده مستقیم                                                                          23جدول 2-4 انرژی مورد نیاز برا ی رشد و انرژی دریافتی کل ( دورنین، 1984)                                   30

جدول 4-1 میانگین قد،وزن ،درصد چربی و BMI به تفکیک گروه های سنی                                         41 

برای دیدن جزییات بیشتر و دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

جدول 4-2 درجه چولگی و برجستگی (کشیدگی) از میانگین متغیرهای مورد اندازه گیری                42

جدول4-3 همبستگی و درجه توزیع شاخص توده بدنی با توجه به رده های سنی کودکان                  45جدول4-4 همبستگی و درجه توزیع درصد چربی با توجه به رده های سنی کودکان                            45جدول4-5 همبستگی و درجه توزیع قد با توجه به رده های سنی کودکان                                              46        جدول4-6 همبستگی و درجه توزیع وزن با توجه به رده های سنی کودکان                                           46                          جدول4-7 میانگین سطح فعالیت بدنی آزمودنی های 10-9 ساله                                                           47     جدول4-8 میانگین سطح فعالیت بدنی آزمودنی های 12-11 ساله                                                         47      جدول 4-10 ارتباط سطح هزینه انرژی و سطح فعالیت بدنی                                                                      49      جدول 4-12 نورم سطوح فعالیت بدنی با استفاده از هزینه انرژی روزانه در دانش آموزان پسر           51جدول 4-13 درصد فراوانی رشته های ورزشی سن 9 سال                                                                         52جدول 4-14 درصد فراوانی رشته های ورزشی سن 10 سال                                                                      53جدول 4-15 درصد فراوانی رشته های ورزشی سن 11 سال                                                                       54جدول 4-16 درصد فراوانی رشته های ورزشی سن 12 سال                                                                      55جدول 4-17 میزان تماشای تلویزیون و کار با رایانه سن 9 سال                                                                 56جدول 4-18 میزان تماشای تلویزیون و کار با رایانه سن 10 سال                                                               57جدول 4-19 میزان تماشای تلویزیون و کار با رایانه سن 11 سال                                                                58جدول 4-20میزان تماشای تلویزیون و کار با رایانه سن 12 سال                                                                 59فهرست نمودارهانمودار 2-3 زیر مجموعه گروه های سه گانه اندازه گیری سطوح فعالیت بدنی در کودکان                   21       نمودار4-1 مربوط به قد در رده های سنی مختلف                                                                                       42       نمودار4-2 مربوط به وزن در رده های سنی مختلف                                                                                   43نمودار4-3 مربوط به  BMI در رده های سنی مختلف                                                                               43نمودار4-4 مربوط به درصد چربی در رده های سنی مختلف                                                                     44     نمودار4-5 مربوط به سطح فعالیت بدنی روزانه در گروههای سنی                                                          48      نمودار 4-6 سطح هزینه انرژی روزانه                                                                                                            52نمودار 4-7درصد فراوانی ورزش (سن 9 سال)                                                                                            52نمودار 4-8 درصد فراوانی ورزش (سن 10 سال)                                                                                        53نمودار 4-9 درصد فراوانی ورزش (سن 11 سال)                                                                                         54نمودار 4-10 درصد فراوانی ورزش (سن 12 سال)                                                                                       55

نمودار 4-11 درصد فراوانی میزان تماشای تلویزیون و کار با رایانه آزمودنی ها (سن 9 سال)             56 

فهرست نمودارهانمودار 4-12 درصد فراوانی میزان تماشای تلویزیون و کار با رایانه آزمودنی ها(سن 10 سال)             57نمودار 4-13 درصد فراوانی میزان تماشای تلویزیون و کار با رایانه آزمودنی ها (سن 11 سال)            58نمودار 4-14 درصد فراوانی میزان تماشای تلویزیون و کار با رایانه آزمودنی ها (سن 12 سال)           59پیوستهاپیوست الف- پرسشنامه جمع آوری اطلاعات                                                                                                   80پیوست ب-پرسشنامه فعالیت بدنی کودکان                                                                                                       81

1-1    مقدمه:

فعالیت بدنی یکی از پیش شرط های اصلی رشد و سلامتی و پایه و اساس یک زندگی سالم و شاداب است که در ایجاد آرامش روانی و رشد بالقوه عادات و نگرش های مثبت در زندگی نقش به سزا دارد.

اساسا یکی از جنبه های مهم در ارزیابی فعالیت های بدنی،تعریف و تفسیر واژه تربیت بدنی می باشد.عموما فعالیت بدنی عبارتست از هرگونه تحرک بدنی که مستلزم هزینه انرژی باشد.(سینها و همکاران[1] 2002)

پیشرفت امکانات ماشینی از یک سو موجب زندگی بهتر و فراغت بیشتر و از طرف دیگر کاهش فعالیت های جسمانی شده است.این مساله موجب فقر حرکتی و تمایل به

یک مطلب دیگر :

خدمات الکترونیک

 زندگی کم تحرک در انسان شده است.

فواید انجام فعالیت های بدنی منظم در کودکان و نوجوانان، شامل تسهیل در ایجاد تعادل در هزینه انرژی روزانه و انرژی دریافتی روزانه و پیشگیری از خطر بروز بیماریهای مزمنی همچون چاقی و اضافه وزن، افزایش عملکرد شناختی ،فرهنگی، اجتماعی،بهبود تصور از خود وافزایش اعتماد به نفس میباشد.(ایرنبرگ و همکاران[2] 2008 ؛گوتین و همکاران[3] 2005) . بطوریکه سطوح فعالیت بدنی اغلب جهت برآورد میزان رفتارهای سالم و ارتباط آنها با شاخص های سلامتی همچون میزان مرگ و میر مورد استفاده قرار می گیرد. (سینها و همکاران 2002).

برآورد سطوح فعالیت بدنی روزمره، امکان ارزیابی رابطه بین سطوح فعالیت بدنی و شاخص های سلامتی همچنین امکان ارایه دستورالعمل های مناسب جهت طراحی برنامه های ورزشی در گروه های سنی مختلف را فراهم میسازد.از سوی دیگر بنظر میرسد که با توجه به تفاوت سطوح فعالیت های بدنی مختلف توانایی کسب اطلاعات دقیق و کامل با استفاده  از  روشهای مناسب برآورد سطوح فعالیت های بدنی و هزینه انرژی روزانه در گروه های سنی مختلف امری اساسی باشد.بطوریکه روش برآورد سطوح فعالیت های بدنی ، نتایج بدست آمده از آن را کاملا تحت تاثیر قرار میدهد(میشل و همکاران4 2009). روش مورد استفاده باید جهت اندازه گیری سطوح فعالیت های بدنی طی یک دوره زمانی معین،مناسب بوده و دارای کمترین ناراحتی برای آزمودنی ها باشد. همچنین در نمونه های جمعیتی بزرگ نیز قابل استفاده باشد(کلاس و همکاران5 2009).

مطالعات گذشته نشان میدهد که سالهای کودکی دوران طلایی برای ساختن قامت و اسکلت بدن وتولید و توسعه دستگاههای زیستی و تنظیم گر بدن است(ترتیبیان و همکاران 2010). در چنین دورانی سهم فعالیت های بدنی و هزینه انرژی نقش بارز در فرآیند تکاملی و توسعه ایفا میکند. این نکته که کودکان امروز زمان زیادی را صرف فعالیت های غیر فعال مانند تماشای تلویزیون و فیلم،بازی های رایانه ای و کار با رایانه میکنند، حایز اهمیت است، چرا که این دوران مرحله توسعه پاسخ های فیزیولوژیک محسوب میشود که ارتباط تنگاتنگی با سطح فعالیت بدنی امکان پذیر میشود.

طبق گزارش های تحقیقی مقطع سنی 9 تا 12 سال یکی از مهمترین مقاطع زمانی برای کنترل و جلوگیری از ابتلا به بیماریهای اضافه وزن وچاقی در دوره های بعدی زندگی میباشد.این دوره سنی به این دلیل مهم میباشد که الگوهای فعالیت بدنی و تغذیه ای کودکان  به علت حضور در مدارس و لزوم تبعیت از برنامه های آموزشی مدارس تغییر میکند.بطوریکه تغییر قوانین در نظام های آموزش و پروش و تولد روش های نوین آموزشی موجب شده است که اهمیت موضوع ورزش و فعالیت بدنی در مدارس به شدت کاهش یابد، درحالیکه در کشور ما نیز دستگاه آموزش و پرورش در سال های اخیر دچار تغییرات ساختاری گسترده ای شده است، به نحوی که در طی این سالها شاهد بوجود آمدن و توسعه مدارس غیر انتفاعی از مقاطع ابتدایی تا دبیرستان هستیم که قریب به اتفاق این مدارس از حداقل فضای مناسب ورزشی برخوردارند.علاقه والدین به کلاس های متعدد آموزشی از نوع غیر ورزشی بر کم تحرکی و کم بودن هزینه انرژی در سنین کودکی افزوده است. از طرفی چاقی و اضافه وزن در دوران کودکی ونوجوانی با افزایش خطر بروز بیماریهای مزمنی همچون دیابت نوع دو، فشار خون بالا،بیماریهای قلبی و عروقی و مشکلات روحی و روانی همراه میباشد. (آکادمی طب آمریکا20021 ؛ماست و همکاران 19922 ؛ رودریگویز و همکاران 2003 3(.

نگرانی دیگر در رابطه با چاقی و اضافه وزن دوران کودکی و نوجوانی،احتمال انتقال به دوران بزرگسالی میباشد.(گئو و همکاران 2000 ؛مک گیل و همکاران 42002 ؛مک گیل و همکاران 1998). از این رو کارشناسان ورزشی و بهداشت ،کودکان و نوجوانان رابرای داشتن سلامت روحی و جسمی همچنین حفظ الگوهای ورزشی در زندگی که میتواند موجب پیشگیری از اینگونه بیماری ها و بوجود آمدن جمعیت بالغ سالم و فعال در آینده گردد،توصیه میکنند(سینها و همکاران 2002).از سوی دیگر سیاست ملی در جهت ارتقا فعالیت بدنی در بین کودکان و نوجوانان نیازمند اندازه گیری های معتبر و دارای روایی کافی از سطوح فعالیت بدنی در کودکان و نوجوانان مناطق مختلف با شرایط نژادی،فرهنگی و جغرافیایی متفاوت میباشد.بطوریکه اگر اطلاعات دقیقی جمع آوری نشود،بررسی فرآیندهای پیشرفت به نسبت اهداف سلامتی در کودکان و نوجوانان مناطق مختلف قابل اندازه گیری نخواهد بود(یانسن و همکاران5 2004).

1-2 بیان مساله:

با پیشرفت علوم و فن آوری و به موازات کنترل بیماریهای  واگیر،بیماریهای غیر واگیر ظهور و بروز بیشتری پیدا نموده اند. عادات نامطلوب شیوه زندگی کودکان و نوجوانان به ویژه کم تحرکی علاوه بر اینکه تهدیدی برای سلامتی این گروه آسیب پذیر تلقی میشود،کشور را در معرض خطر برخی بیماری های اپیدمی غیر واگیر مانند بیماری های قلبی و عروقی ،دیابت ، پوکی استخوان ،حمله قلبی،فشار خون،اختلالات روانشناختی و حتی برخی سرطان ها قرار میدهد.(ایسنمن20041).

یکی از مهمترین عوامل بیماری که بر اثر کاهش فعالیت بدنی و کاهش هزینه انرژی رخ میدهد،بیماری چاقی است.

بیماری هایی که بر اثر کاهش هزینه انرژی در افراد بخصوص کودکان بروز میدهد،یکی از دغدغه های دو دهه اخیر کشورهای در حال توسعه تلقی میشود،بطوریکه این پدیده ،اپیدمی قرن 21 شناخته میشود. (لی2 2001).

متاسفانه بررسی های اولیه در خصوص برنامه ریزی های تندرستی و آمادگی در جمعیت کودکان شهرستان ارومیه نشان میدهد که هیچ گونه نرم سطح فعالیت بدنی بر اساس هزینه انرژی برای این منطقه از کشور وجود ندارد.در کل کشور نیز تاکنون یکبار در منطقه شمالغرب کشور ارزیابی سطوح فعالیت بدنی با استفاده از هزینه انرژی در  کودکان  توسط  دکتر ترتیبیان3  و همکارانش صورت گرفته است.لذا بغیر از طرح فوق هیچ شیوه و روش جامع و قابل اعتمادی برای جمعیت انبوه کودکان دبستانی در ایران گزارش نشده است.

با توجه به خصوصیات رفتاری سنین کودکی و نوجوانی حذف بسیاری از عوامل موثر بر کاهش هزینه انرژی روزانه از زندگی روزمره بسیار مشکل میباشد.حذف عواملی همچون بازی های رایانه ای ،تماشای تلویزیون و فعالیت های کم تحرک روز به روز مشکل تر خواهد شد.تنها عاملی که بتواند مانع کاهش هزینه انرژی شود ،فعالیت بدنی میباشد.چرا که فعالیت بدنی شامل هزینه کرد انرژی در بدن خواهد شد.

تحقیقات نشان داده است که مهمترین عارضه کمبود هزینه انرژی ،چاقی و اضافه وزن است.و این عارضه در کودکی همبستگی زیادی با دوران بزرگسالی دارد،چنانکه تحقیقات نشان داده است که 70% از کودکان 10 تا12 ساله چاق در دوران بزرگسالی نیز چاق خواهند بودو عوارض دیگر که بر اثر کاهش هزینه انرژی بدنبال دارد در سایر مقاطع سنی بدنبال خواهند داشت.

مطالعه هزینه انرژی وفعالیت بدنی در بسیاری از کشورها و بسیار محدود در کشور ایران در بین کودکان و نوجوانان انجام شده است.ولی این تحقیقات محدود در کشور ما نمی تواند جوابگوی سوالات بی پاسخ بسیار  باشد.

1-3 ضرورت تحقیق:

همانند سایر کشورهای توسعه یافته ،شیوع کم تحرکی ،فعالیت بدنی کم در ایران نیز در حال گسترش است.چنانکه در مطالعه ای که محمدپور و همکارانش1 ( 2003 )روی دانش آموزان انجام دادند،شیوع اضافه وزن وچاقی که از عوارض بارز و عمده کم تحرکی میباشد را بترتیب 1/21 % و 8/7 % گزارش کردند.(کلیشادی2 2003  ،درستی3 2002 و محمدپور 2003).

مشکلات سلامتی مرتبط با کاهش هزینه کرد انرژی روزانه ،بسیار زیاد است و تبعات بسیار سنگینی در بزرگسالی دارد،که از آن جمله به چاقی و اضافه وزن ،دیابت نوع دو،فشار خون بالا،بیماری های قلبی و عروقی ،بیماری های تنفسی،عدم اعتماد به نفس و کاهش کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی را میتوان نام برد.در برخی از تحقیقات بیش از 70% کودکان که بر اثر کم تحرکی و عدم فعالیت بدنی دچار اضافه وزن و چاقی شده اند،این تمایل را تا بزرگسالی ادامه می دهند.بهمین دلیل مناسب ترین دوره برای پیشگیری از این پدیده، دوره کودکی می باشد و کنترل میزان شیوع و گرایش به کم تحرکی و عدم فعالیت بدنی که کارکرد کم هزینه انرژی را درپی دارد،در سطوح مختلف بین الملی ،ملی و حتی پایین تر ازآن ضروری بنظر میرسد (لاری4 2008).