4-1-تطبیق فرد معتاد بر فرد سفیه.. 58
4-1-1- ویژگی های فرد سفیه.. 58
4-1-2-  تعریف سفیه.. 58
4-1-3-مبنای حجر سفیه.. 62
4-2- ویژگی‌های فرد معتاد.. 68
4-3-نظریه قطعی پزشکی قانونی در خصوص افراد معتاد.. 70
4-4- تطبیق عنوان سفیه با فرد معتاد.. 71
4-4-1-نمودار شکلی افراد سفیه ومعتاد.. 74
4-5-تطبیق فرد معتاد با فرد مجنون.. 75
4-5-1-مفهوم جنون وانواع آن.. 75
4-5-2- تعریف لغوی و اصطلاحی مجنون.. 76
4-5-3-ویژگی های جنون ادواری.. 76
4-5-4-معاملات جنون ادواری.. 77
4-6-مقایسه فرد معتاد با فرد مجنون.. 77
4-6-1-مقایسه و تطبیق.. 78
4-6-2-نمودارتطبیق فرد معتاد با مجنون.. 78
4-6-3- انتصاب جنون ادواری به افراد معتاد.. 79
فصل پنجم : معاملات افراد معتاد و تاثیر اعتیاد برنقض حقوق افراد معتاد به مواد مخدر و روانگردان.. 82
5-1-معامله افرد سفیه ومجنون.. 84
5-1-1-معاملات افراد سفیه.. 84

5-1-2-معاملات افراد مجنون.. 86
5-1-3- معاملات مجنون دایمی.. 86
5-1-4- معاملات مجنون ادواری.. 87
5-2- تطبیق معاملات.. 88
5-2-1- تاثیر نوع مواد در وضعیت فرد معتاد.. 88
5-3-معاملات افراد معتاد.. 89
5-3-1-اعتبار معامله با اشخاص معتاد.. 89
5-3-2- رضای فرد معتاد.. 90
5-3-3- اهلیت فرد معتاد.. 91
5-3-4-وضعیت حقوقی این معاملات.. 91
5-4-نقض حقوق معتادین.. 92
5-4-1- برخی از حقوق افراد معتاد.. 92
5-4-2-معتاد و حق آموزش.. 93
5-4-3- معتاد و حق کار.. 95
5-4-4- معتاد و حق ازدواج.. 97
5-4-5- معتاد و حق درمان.. 99
5-4-6- معتاد و حق دادرسی عادلانه.. 100
5-4-7-معتاد و تبعید وی.. 101
5-5-طریقه‌ی‌ صدور حکم حجر معتاد.. 103
5-5-1- شرایط ومدراک لازم.. 104

یک مطلب دیگر :

یک مطلب دیگر :

5-5-2- امتناع حضور معتاد در نزد پزشکی قانونی.. 104
5-5-3- طریقه‌ی خروج معتاد از حالت حجر.. 105
نتیجه گیری:.. 106
پیشنهاد‌ها.. 107
الف: پیشنهادات.. 107
منابع مآخذ:.. 109

چکیده:
در قانون مدنی افراد محجور به صورت محصور معین و مشخص شده لیکن مبنای حجر این افراد را در قانون نمی‌توان یافت و لاجرم باید به سراغ منابع فقهی و حقوقی معتبر در دیگر کتب مراجعه کرد از این رو نویسنده برای تبیین مبنای این حجر، ناچاراً به منابع فقهی و حقوقی مراجعه کرده تا این حقیقت را بررسی و واکاوی نماید، از آنجا که مبنای فقهی حجر افراد محجور به جهت حفظ اموال محجور، حفظ حقوق افراد واجب النفقه او و به جهت حفظ اموال جامعه اسلامی که اموال فرد سفیه جزیی از آن است می باشد لذا در این رساله در نظر داشته تا بررسی کرده که امکان صدور حکم حجر افراد معتاد به مواد مخدر و روانگردان وجود داشته یا نیاز به دلیل محکم و منابع موثق فقهی بوده که پس از انجام این تحقیق مشخص گردیده که امکان صدور حکم حجر این افراد با این دیدگاه که آنان افراد محجور بوده وجود نداشته ولی به نظر می‌رسد که با توجه به وضعیت خاص آنها از لحاظ جسمی و روحی و با توجه به اعلام نظریه اداره کل پزشکی قانونی کشور که این افراد سفیه بوده می‌توان آنها را محجور خواند لذا برای اثبات این امر نیاز به دلیل محکم فقهی یا حقوقی بوده که پس از تحقیق و تفحص هیچ گونه دلیل قابل استنادی حاصل نگردید.
واژه‌های کلیدی: محجور، اعتیاد، معتاد، مواد مخدر، روانگردان سفاهت، جنون.
فصل نخست: کلیات تحقیق

1-1-بیان مسئله: 
بر اساس ماده 1207 ق.م محجورین شامل سه دسته صغار، اشخاص غیر رشید ومجانین‌اند که نویسنده، در این پژوهش در نظر دارد با تبیین صفات و ویژگی های نهفته درافراد معتاد  و بررسی آثار سوء مصرف مواد مخدر بر این گونه افراد، به طوری که فرد معتاد در حالت نشئگی و یا خماری از شدت اعتیاد حاضر است که جام زرینی را در مقابل اندک مواد افیونی به ثمن ناچیز معامله کند و آن را به غیر واگذار کند و همچنین با تطبیق دادن عناوینی مانند سفیه و مجنون، بررسی نماید که امکان صدور حکم حجر این گونه افراد وجود دارد یا خیر؟ و معاملات این گونه افراد را مورد مطالعه و بررسی قرار دهیم ابتدا لازم است تا افراد معتاد را در یک نگاه تعریف نماییم. معتاد فردی است که در اثر استعمال مکرر ومداوم مواد مخدر وابستگی شدید به مصرف این مواد پیدا کرده به طوری که حالت وی چه در زمان نشئگی وچه در زمان خماری یک حالت غیر طبیعی و ناپایدار میباشد. حقوق موضوعه ایران در خصوص افعال واعمال  فرد معتاد هیچ‌گونه اشاره ای نکرده ومتاسفانه هیچ یک از حقوقدانان محترم ما تاکنون در خصوص این موضوع تحقیق یا مقاله منسجمی ننوشته وحتی فقهای عظام در منابع فقهی خود در خصوص این افراد و معاملات آنها ویا حتی در خصوص اهلیت این گونه افراد سخنی به میان نیاورده‌اند. در دادگاه‌های ما در خصوص این افراد رویه قضایی خاصی موجود نمی باشد، فقط در خصوص بحث کیفری این افراد نظراتی موجود می باشد که از بحث ما خارج می باشد.در این پژوهش ما می کوشیم تا شاید با تطبیق دادن صفات و ویژگی های  این گونه افراد با افراد مجنون وسفیه امکان صدور حکم حجر آنها را مورد بررسی قرار داده البته لازم به ذکر است که این کار درنگاه اول شاید کمی مشکل به نظر برسد؛  ابهامی که در این موضوع وجود دارد اینست که وضعیت حقوقی این افراد یعنی همان اهلیت آنها در حقوق موضوعه ما مشخص نیست، پس همان‌گونه که حقوق وظیفه دارد تا عدالت قضایی را در جامعه بشری رعایت کند باید ما بکوشیم تا با تصویب لوایح قانونی مربوط مبنی بر عدم اهلیت معتادان وافراد مشابه از حقوق آنها حمایت کنیم ونگذاریم حقوق این افراد ضعیف در جامعه از بین رود. البته فعلا قبل از بررسی و تحلیل مبنای اولیه حجر افراد محجور نمی توان گفت که افراد معتاد را می‌توان محجور شمورد یا خیر که این موضوع را در طول کار خواهیم دید. معتاد فردی است که در اثر استعمال مکرر ومداوم مواد مخدر وابستگی شدید به مصرف این مواد پیدا کرده به طوری که حالت وی چه در زمان نشئگی و چه در زمان خماری یک حالت غیر طبیعی و ناپایدار میباشد. حقوق موضوعه ایران در خصوص افعال واعمال  فرد معتاد هیچ‌گونه اشاره ای نکرده ومتاسفانه هیچ یک از حقوقدانان محترم ما تاکنون در خصوص این موضوع تحقیق یا مقاله منسجمی ننوشته وحتی فقهای عظام در منابع فقهی خود در خصوص این افراد و معاملات آنها ویا حتی در خصوص اهلیت این گونه افراد سخنی به میان نیاورده‌اند. در دادگاه‌های ما در خصوص این افراد رویه قضایی خاصی موجود نمی‌باشد، فقط در خصوص بحث کیفری این افراد نظراتی موجود می باشد که از بحث ما خارج می‌باشد. در این پژوهش ما می کوشیم تا شاید با تطبیق دادن صفات و ویژگی های  این گونه افراد با افراد مجنون وسفیه حکم حجربعضی از آنها را به اثبات برسانیم البته لازم به ذکر است که این کار درنگاه اول شاید کمی مشکل به نظر برسد؛ ولی در طول این کار خواهیم دید که نه چندان مشکل نیست بلکه با مقایسه ویژگی های موجود در افراد معتاد می توان این افراد را در زمره افراد محجور (سفیه و یا مجنون ادواری) شمرد و برای بعضی از آنها حکم حجر را صادر کرد. پس همان‌گونه که حقوق وظیفه دارد تا عدالت قضایی را در جامعه بشری رعایت کند باید ما بکوشیم تا با تصویب لوایح قانونی مربوط مبنی بر عدم اهلیت معتادان وافراد مشابه از حقوق آنها حمایت کنیم ونگذاریم حقوق این افراد ضعیف در جامعه از بین رود. البته در ادامه این رساله خواهیم گفت که منظور ما از افراد معتاد بعضی از این افراد می باشد نه بطور کلی تمام افراد معتاد که این  موضوع را بعداٌ شرح خواهیم داد.
1-2- اهمیت وضرورت انتخاب موضوع:
همان‌گونه که در قسمت قبل اشاره کردیم در فقه وحقوق موضوعه ما وضعیت حقوقی واهلیت این افراد مشخص نمی باشد. مگر نه این که کودک ودیوانه اهلیت معامله ندارند ومعامله ایشان بسته به مورد،غیر نافذ(صغیر ممیز) ویا باطل (صغیر غیر ممیز ومجنون) است؟ پس چرا معامله معتادی که از شدت اعتیاد حاضر است اموال ودارایی های خود را به عوض ناچیزی معامله کند باید صحیح ونافذ باشد؟ حتی اگر او مجبور نباشد وقصد داشته باشد آیا در شرایط عادی بعد از عودت هوش وحواس ، راضی به چنین معامله ای می باشد؟
پس در خود این وظیفه و ضرورت را دیده ام تا بعنوان یک حقوقدان قطره ای از دریای جامعه حقوقی کشور، از حقوق این گونه افراد ضعیف که روزانه حقوق آنها بعلت فقدان رضای معتدل از بین می رود بپا خواسته واز آنها حمایت نمایم.
1-3- ادبیات یا پیشینه تحقیق:
با توجه به تحقیقات انجام شده توسط این جانب قبل از این پژوهش هیچ یک از فقهای عظام ویا حقوقدانان محترم به طور مستقل به چنین بحثی نپرداخته اند فقط یکی از نویسندگان معاصر اشاره ای به این نظریه کرده ولی متاسفانه در ادامه، آن را بدون نتیجه ویا بحث رها کرده است.^[1]

1-1-2-1-1-1- ناتوانی در پیشگیری از جرم.. 15
1-1-2-1-1-2-شکست برنامه های اصلاح و درمان.. 18
1-1-2-1-2- جرم زا بودن محیط زندان.. 20
1-1-2-1-3- تعارض با اصل شخصی بودن مجازات ها.. 21
1-1-2-1-4- هزینه های اقتصادی زندان.. 26
1-1-2-1-5- تراکم جمعیت زندان و کمبود فضای مناسب.. 28
1-1-2-1-6- مشکلات بهداشتی موجود در زندان.. 29
1-1-2-1-7- اثر روانی نامطلوبی زندان بر زندانی.. 30
1-1-2-1-8- از بین رفتن حس مسئولیت.. 31
1-1-2-2- مبانی نظری ناکارامدی کیفر حبس و طرح جایگزین های آن   32
1-1-2-2-1- تحولات کیفری و گسترش زندان.. 32
1-1-2-2-2- نظریات جرم‌شناختی.. 35
1-1-2-2-2-1- جرم شناسی کلاسیک.. 35
1-1-2-2-2-2- جرم شناسی واکنش اجتماعی.. 37
1-2- جایگزین زندان.. 39
1-2-1- مفهوم جایگزین های حبس.. 39
1-2-2-انواع جایگزینی.. 41
1-2-2-1- جایگزینی تقنینی.. 41
1-2-2-2- جایگزینی قضایی.. 42
1-2-3- مبانی قانونی برنامه های جایگزین حبس در سیاست جنایی.. 43
1-2-3-1- سیاست جنایی بین المللی و منطقه ای در زمینه تحدید کیفر حبس و جایگزین های آن.. 43
1-2-3-2- سیاست جنایی ملی ایران در زمینه تحدید کیفر حبس و جایگزین های آن   45
1-2-4- اهداف و فواید جایگزین ها.. 47
1-2-4-1- اهداف.. 47
1-2-4-2- فواید.. 48

1-2-5- ویژگی ها و شرایط جایگزین‌‎های حبس.. 49
1-2-5-1- ویژگی ها.. 49
1-2-5-2- شرایط.. 52
1-2-5-2-1-فرهنگ سازی لازم.. 52
1-2-5-2-2- داشتن قانونی مشخص و صریح.. 54
1-2-6- ماهیت کیفرهای جایگزین حبس و مزایای بکارگیری آنها.. 55
1-2-6-1- ماهیت کیفرهای جایگزین حبس (مجازات سالب آزادی).. 55
1-2-6-2- مزایای بکارگیری جایگزین های مجازات سالب آزادی.. 56
1-2-6-2-1-کاهش جمعیت کیفری زندانها.. 57
1-2-6-2-2- کاهش هزینه ها.. 57
1-2-6-2-3-کاهش تکرار جرم و بازسازگاری اجتماعی.. 58
1-3- مفهوم خدمات عمومی.. 59
فصل دوم: جایگزین های حبس در قانون مجازات اسلامی 1392
2-1-جایگزین‌های سنتی.. 62
2-1-1- آزادی مشروط.. 62
2-1-1-1- تعریف آزادی مشروط.. 63
2-1-1-2- مبانی آزادی مشروط.. 64
2-1-1-3- قلمرو.. 65
2-1-1-4- فواید آزادی مشروط.. 65
2-1-1-5- آثار.. 66
2-1-2-تعلیق اجرای مجازات.. 66
2-1-2-1- تعریف تعلیق.. 68
2-1-2-2- فواید تعلیق اجرای مجازات.. 69
2-1-3- جزای نقدی.. 70
2-1-3-1- مفهوم جزای نقدی.. 71
2-1-3-2-محاسن جزای نقدی.. 71
2-1-3-3- معایب جزای نقدی.. 72
2-2-گونه‌های نوین جایگزین‌های حبس.. 72
2-2-1- محرومیت از حقوق اجتماعی.. 72

یک مطلب دیگر :

یک مطلب دیگر :

2-2-1-1- مفهوم محرومیت از حقوق اجتماعی.. 73
2-2-1-2- انواع محرومیت از حقوق اجتماعی.. 74
2-2-1-3- جایگاه محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان ضمانت اجرای کیفری   74
2-2-1-3-1- محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان کیفر اصلی.. 74
الف. محرومیت های اجتماعی محدود کنندۀ آزادی.. 74
1-تبعید.. 75
2-منع اقامت یا اجبار به اقامت در منطقه یا نقاط معین.. 76
3-منع خروج از کشور.. 78
ب. محرومیت سالب حقوق اجتماعی.. 78
ج. محرومیت های سالب حقوق شغلی.. 81
2-2-1-3-2- محرومیت از حقوق اجتماعی به عنوان کیفر فرعی.. 81
2-2-2- دوره مراقبتی.. 82
2-2-2-1- مفهوم دورۀ مراقبتی.. 84
2-2-2-2- جایگاه دورۀ مراقبتی در حقوق کیفری ایران.. 85
2-2-3- جریمه روزانه.. 90
2-2-3-1-مفهوم جریمه روزانه.. 91
2-2-3-2- فواید.. 92
2-2-3-3- شرایط اعطا و نحوۀ اجرای جریمه روزانه.. 93
2-2-3-4- جایگاه جریمه روزانه در حقوق کیفری ایران.. 94
2-2-4- حبس در منزل.. 95
2-2-4-1- مفهوم حبس در منزل.. 95
2-2-4-2- فواید حبس در منزل.. 95
2-2-5- نظارت الکترونیکی.. 96
2-2-5-1- مفهوم نظارت الکترونیکی.. 96
2-2-5-2- جایگاه نظارت الکترونیکی در حقوق کیفری ایران.. 97
2-2-6- مراکز گزارش روزانه.. 98
2-2-6-1-مفهوم.. 98
2-2-6-2- شرایط مشمولان.. 98
2-2-6-3- جایگاه مراکز گزارش روزانه در حقوق کیفری ایران.. 99
فصل سوم: خدمات عمومی جایگزین حبس
3-1-کیفر خدمات عمومی در ایران.. 101
3-1-1-تعریف و تاریخچه خدمات عمومی.. 101
3-1-1-1-تعریف.. 101
3-1-1-2- تاریخچه.. 102
3-1-2-اهداف خدمات عمومی یا عام المنفعه.. 103
3-1-2-1-كاهش جمعیت كیفری زندان و صرفه‌جویی در هزینه‌ها.. 103
3-1-2-2- بازپذیری اجتماعی و تقویت حس مسؤولیت در بزهكار.. 105
3-1-2-3-مبارزه با افزایش تکرار جرم.. 105
3-1-2-4-جبران خسارات بزهدیده.. 106
3-1-2-5-ایجاد اعتماد عمومی نسبت به عملکرد نظام عدالت كیفری   107
3-1-3- فواید خدمات عمومی یا عام المنفعه.. 108
3-1-4-شرایط انجام خدمات عمومی.. 109
3-1-5-پیش نیازهای اعمال مؤثر كیفرهای اجتماع محور.. 109
3-1-5-1- تصویب متون قانونی.. 109
3-1-5-2- تقویت علاقه‌مندی دست اندركاران عدالت كیفری برای اعمال مجازاتهای اجتماع‌محور.. 111
3-1-5-3- به كارگیری نیروی كار حرفه‌ای برای اعمال كیفرهای اجتماع‌محور   112
3-1-5-4-سرمایه گذاری.. 114
3-1-5-5-ارتقای آگاهی های عمومی.. 115
3-2-خدمات عام المنفعه در برخی از کشورها.. 116
3-2-1-فرانسه.. 116
3-2-2-آمریکا.. 118
3-2-3-زیمباوه.. 121
3-2-4-آلمان.. 125
نتیجه‌گیری.. 129
پیشنهادات.. 132
منابع.. 134
 

چکیده

1-6- فرضیه های تحقیق_ 6
1-7- اهداف تحقیق_ 7
1-8- ساماندهی پژوهش_ 7
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق
2-1- مبانی نظری_ 8
2-2- جامعه شناسی و جرم_ 9
2-2-1- انحراف یا کجروی_ 9
2-2-2- جرم و کجروی_ 9
2-2-3- حالات ذهنی نابنهجار_ 10
2-3- عوامل جرم زا_ 12
2-3-1- عوامل فردی یا بیولوژیک_ 13
2-3-2- عوامل روانی_ 13
2-3-3- عوامل محیطی_ 13
2-3-4- عوامل اجتماعی_ 13
2-3-5- جرم انگاری های نسنجیده_ 15
2-3-6- متناسب نبودن مجازات ها_ 15
2-4- نظریه های جرم شناسی_ 16
2-4-1- جرم و آنومی_ 16
2-4-2- نظریه معاشرت ترجیحی_ 17
2-4-3- نظریه برچسب زنی_ 18
2-4-4- نظریه های تضاد_ 18
2-5- کیفرشناسی_ 19
2-5-1- اهداف کیفرشناسی_ 19
2-5-2- اهداف و کارکردهای ضمانت اجراها_ 20
2-5-3- کارکرد اخلاقی کیفر_ 21
2-5-4- حفظ کارکرد سزادهی_ 21
2-5-5- کارکردهای فایده مندکیفر_ 22
2-5-6- عبرت آموزی و ارعاب انگیزی_ 22
2-5-6-1- نقش عبرت آموزی و ارعاب انگیزی_ 22
2-5-6-2- سودمندی عبرت آموزی و ارعاب انگیزی_ 23
2-5-7- باز سازگارسازی اجتماعی بزهکار_ 24

2-5-7-1- فایده این کارکرد_ 24
2-5-7-2- گسترش جایگاه اعطایی به بازسازگارسازی اجتماعی بزهکار   24
2-5-8- کارکرد حذف و طرد بزهکار_ 25
2-5-8-1- کارکرد طرد_ 25
2-5-8-2- بررسی کارکرد طرد و حذف بزهکار در عصر حاضر_ 26
2-6- قوانین کیفری و تکرار جرم_ 26
2-7- تکرار جرم در قوانین قدیم و کنونی_ 30
2-8- تکرار جرم و اعمال تخفیف_ 32
فصل سوم: روش تحقیق
3-1- روش های به کار گرفته شده در تحقیق_ 34
3-2- جامعه آماری_ 35
3-3- نمونه و روش نمونه گیری_ 35
3-3-1- نمونه_ 35
3-3-2- برآورد حجم نمونه_ 35
3-4- ابزارهای پژوهش_ 36
3-4-1- پرسش نامه_ 36
3-4-1-1- روایی پرسشنامه_ 37
3-4-1-2- پایایی پرسشنامه_ 37
3-4-1-3- تحلیل پرسش نامه ها_ 37
3-4-2- مشاهده و مصاحبه_ 38
3-4-3- فیش و بانک های اطلاعاتی_ 38
3-5- شیوه جمع آوری اطلاعات_ 38
3-6- روش تجزیه و تحلیل داده ها_ 38
فصل چهارم : تجزیه و تحلیل داده های تحقیق
4-1- بررسی ویژگی های جمعیت شناختی گروه نمونه_ 40
فصل پنجم: نتیجه‌گیری و پیشنهاد
5-1- بررسی فرضیه های تحقیق_ 67
5-2- تحلیل سوالات پرسش نامه تحقیق_ 69
5-2-1- ویژگی های جسمی_ 69

یک مطلب دیگر :

یک مطلب دیگر :

5-2-2- سن_ 70
5-2-3- ارتباط بین سطح تحصیلات مجرم و تکرارجرم_ 71
5-2-4- ارتباط بین سطح تحصیلات والدین مجرم و تحصیلات مجرم_ 72
5-2-5- جمعیت خانواده_ 73
5-2-6- وضعیت شغلی_ 75
5-2-7- وسایل ارتباطی و رسانه های عمومی_ 76
5-2-8- ارتباط بین استعمال دخانیات واعتیاد به مواد مخدر مجرم با تکرارجرم   79
5-2-9- فعالیت های اجتماعی_ 81
5-2-10- ارتباط بین ذهنیات دیگران نسبت به مجرم با تکرار جرم   83
5-2-11- ارتباط بین ذهنیات مجرم با تکرار جرم_ 84
5-2-12- ارتباط بین سخنان دوستان مجرم با تکرار جرم توسط مجرم_ 85
5-2-13- تاثیرات زندان درطول دوره اول  محکومیت فرد بر شخصیت مجرم_ 85
5-2-14- نظرمجرم نسبت به نتیجه جرم وذهنیت وی برای جبران زیان بزه دیده_ 86
5-2-15- احساس در مورد زندانی بودن و مجازات جرم اول_ 87
5-2-16- ارتباط بین برخورد دوستان و خانواده مجرم نسبت به مجرم با تکرار جرم توسط مجرم_ 88
5-2-17- ارتباط بین اصلاح وتربیت مجرم با بازگشت مجدد به زندان   90
5-2-18- ارتباط بین اولویت های برنامه ریزی در پیشگیری و تکرار جرم   90
5-3- پیشنهادات _ 91
منابع و مآخذ_ 92
پیوست و ضمائم_ 94
 
فهرست جداول
عنوان                                                                       صفحه
جدول 4-1-: جدول فراوانی و شاخص های آمار توصیفی سن افراد_ 40
جدول 4-2-: فراوانی سطح تحصیلات_ 41
جدول 4-3-: تعداد خواهر و برادر_ 42
جدول 4-4-: جدول فراوانی نوع شغل پدر و خود مجرم_ 42
جدول 4-5-: شغل مادر_ 43
جدول 4-6-: وسیله ارتباطی_ 43
جدول 4-7-: استفاده از رسانه های متداول_ 44
جدول 4-8-: استعمال دخانیات_ 45
جدول 4-9-: اعتیاد به مواد مخدر در گذشته یا اکنون_ 46
جدول 4-10-: حضور در اجتماعات و NGO ها و اختصاص وقت برای آموزش دیدن   47
جدول 4-11-: ذهنیت در مورد افرادی که به زندان می روند( غیر از مجرمان حرفه ای )_ 48
جدول 4-12-: ذهنیت در مورد مجرمان حرفه ای_ 49
جدول 4-13-: ذهنیت نسبت به نتیجه ، قبل از ارتکاب اولین جرم   50
جدول 4-14-: تاثیر صحبت های دوستان در تحریک به ارتکاب جرم_ 51
جدول 4-15-: احساس نسبت به نتیجه ، پس از ارتکاب اولین جرم    52
جدول 4-16- : آمادگی برای جبران خسارت وارده به قربانی و جامعه با انجام خدمات عمومی_ 53
جدول 4-17-: احساس از زندانی بودن_ 54
جدول 4-18-: احساس نسبت به مجازات جرم اول_ 55
جدول 4-19-: مقایسه امکانات زندان با امکانات موجود در زندگی شخصی   56
جدول 4-20-: برخورد خانواده پس از اتمام دوره مجازات_ 57
جدول 4-21-: برخورد دوستان پس از اتمام دوره مجازات_ 58
جدول 4-22-: نظر مجرم در مورد تناسب جرم و مجازات مرتبه اول   59
جدول 4-23-: ارزیابی از تاثیر زندان بر شخصیت مجرم بعد از طی کردن مجازات جرم اول_ 60
جدول 4-24-: نظر مجرم در مورد علت تکرار جرم با وجود تحمل یک دوره کیفر   61
جدول 4-25-: احتمال ارتکاب مجدد جرم_ 62
جدول 4-26-: اولویت دربرنامه ریزی جهت جلوگیری از تکرار جرم   63
جدول 4-27-: نهادهای موثر در پیشگیری از ارتکاب و تکرار جرم   64

فهرست نمودارها
عنوان                                                                           صفحه
نمودار 4-1-: وسیله ارتباطی_ 43
نمودار 4-2-: استفاده از رسانه های متداول_ 44
نمودار 4-3-: استعمال دخانیات_ 45
نمودار 4-4-: اعتیاد به مواد مخدر در گذشته یا اکنون_ 46
نمودار 4-5-: حضور در اجتماعات و NGO ها و اختصاص وقت برای دیدن آموزش   47
نمودار 4-6-: ذهنیت در مورد افرادی که به زندان می روند( غیر از مجرمان حرفه ای )_ 48
نمودار 4-7-: ذهنیت در مورد مجرمان حرفه ای_ 49
نمودار 4-8-: ذهنیت نسبت به نتیجه ، قبل از ارتکاب اولین جرم   50
نمودار 4-9-: تاثیر صحبت های دوستان در تحریک به ارتکاب جرم   51
نمودار 4-10-: احساس نسبت به نتیجه ، پس از ارتکاب اولین جرم   52
نمودار 4-11-: آمادگی برای جبران خسارت وارده به قربانی و جامعه با انجام خدمات عمومی_ 53
نمودار 4-12-: احساس از زندانی بودن_ 54
نمودار 4-13-: احساس نسبت به مجازات جرم اول_ 55
نمودار 4-14-: مقایسه امکانات زندان با امکانات موجود در زندگی شخصی   56
نمودار 4-15-: برخورد خانواده پس از اتمام دوره مجازات_ 57
نمودار 4-16-: برخورد دوستان پس از اتمام دوره مجازات_ 58

1-2- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق  ………………………………………………………………………………………..
1-3- مرور ادبیات و سوابق مربوطه  ……………………………………………………………………………………………
1-4- جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق  ……………………………………………………………………………….
1-5- اهداف مشخص تحقیق  ……………………………………………………………………………………………………
1-6- سؤالات تحقیق  ……………………………………………………………………………………………………………….
1-7- فرضیه‏های تحقیق  ……………………………………………………………………………………………………………
1-8- روش شناسی تحقیق  ………………………………………………………………………………………………………..
1-9- شرح کامل روش و ابزار گردآوری داده‏ها  …………………………………………………………………………..
1-10- روش‌ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده‏ها  ……………………………………………………………………………..
فصل دوم: تعاریف، مفاهیم و پیشینه
درآمد  ……………………………………………………………………………………………………………………………………..
2-1- مفاهیم و تعاریف  ……………………………………………………………………………………………………………
2-1-1- مفاهیم مطرح شده در قانون جرایم رایانه ای و مفاهیم مرتبط با فضای سایبر  ……………………..
2-1-2- تعاریف  …………………………………………………………………………………………………………………….
2-1-2-1- تعریف لغوی  …………………………………………………………………………………………………………
2-1-2-2- تعریف اصطلاحی  ……………………………………………………………………………………………………
2-2- پیشینه ی اخلال در شبکه های رایانه ای و مخابراتی  …………………………………………………………..
2-2-1- پیشینه ی اخلال در شبکه های رایانه ای و مخابراتی در حقوق بین الملل  ………………………….
2-2-2- پیشینه ی اخلال در شبکه های رایانه ای و مخابراتی در حقوق داخلی  ………………………………
فصل سوم: عنصر قانونی
درآمد  ……………………………………………………………………………………………………………………………………..
3-1- مبانی قانونی  …………………………………………………………………………………………………………………..
3-1-1- سو استفاده آمیز بودن فضای سایبر  ………………………………………………………………………………..
3-1-2- سیاست های کیفری  ……………………………………………………………………………………………………
3-1-3- رعایت منافع اجتماعی و اجرای عدالت  …………………………………………………………………………
3-1-4- رعایت منافع فردی  ……………………………………………………………………………………………………..
3-1-5- فراوانی جرم و بزه دیدگان  …………………………………………………………………………………………..
3-1-6- سهولت ارتکاب جرم  ………………………………………………………………………………………………….
3-1-7- وسعت ضرر ناشی از جرم  …………………………………………………………………………………………..
3-2- منابع و موارد قانونی  ……………………………………………………………………………………………………….
3-2-1- منابع اصلی  ………………………………………………………………………………………………………………..
3-2-1-1- قانون  …………………………………………………………………………………………………………………….
الف) قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران  ………………………………………………………………………………….
ب) قانون عادی  ……………………………………………………………………………………………………………………….
3-2-1-2- معاهدات بین المللی  ……………………………………………………………………………………………….

3-2-1-3- آرای وحدت رویه  ………………………………………………………………………………………………….
3-2-2- منابع فرعی  ………………………………………………………………………………………………………………..
3-2-2-1- عرف  …………………………………………………………………………………………………………………….
3-2-2-2- رویه قضایی  …………………………………………………………………………………………………………..
3-2-2-3- دکترین  ………………………………………………………………………………………………………………….
فصل چهارم: عنصر مادی
درآمد  ……………………………………………………………………………………………………………………………………..
4-1- رفتار فیزیکی  ………………………………………………………………………………………………………………….
4-1-1- وارد کردن  ………………………………………………………………………………………………………………….
4-1-2- انتقال دادن  …………………………………………………………………………………………………………………
4-1-3- پخش  ………………………………………………………………………………………………………………………..
4-1-4- حذف کردن  ……………………………………………………………………………………………………………….
4-1-5- متوقف کردن  ……………………………………………………………………………………………………………..
4-1-6- دستکاری  …………………………………………………………………………………………………………………..
4-1-7- تخریب  ……………………………………………………………………………………………………………………..
4-2- شرایط و اوضاع و احوال خاص لازم برای تحقق  ………………………………………………………………..
4-2-1- ویژگی مرتکب  …………………………………………………………………………………………………………..
4-2-1-1- مباشرت در جرم اخلال در شبکه های رایانه ای و مخابراتی  ………………………………………..
4-2-1-2- همکاری در ارتکاب جرم  ……………………………………………………………………………………….
الف) شرکت در جرم اخلال در شبکه های رایانه ای و مخابراتی  …………………………………………………..
ب) معاونت در جرم اخلال در شبکه های رایانه ای و مخابراتی  ……………………………………………………
4-2-1-3- شروع به جرم اخلال در شبکه های رایانه ای و مخابراتی  ……………………………………………
4-2-2- سایر شرایط  ………………………………………………………………………………………………………………
4-2-2-1- غیر مجاز بودن عمل  ………………………………………………………………………………………………
4-2-2-2- موضوع جرم  …………………………………………………………………………………………………………
4-2-2-3- وسیله ی ارتکاب  …………………………………………………………………………………………………..
4-2-3- نتیجه حاصله  …………………………………………………………………………………………………………….
فصل پنجم: عنصر معنوی
درآمد  ……………………………………………………………………………………………………………………………………..
5-1- اراده ی ارتکاب فعل و علم وعمد  …………………………………………………………………………………….
5-1-1- ارده ی ارتکاب  …………………………………………………………………………………………………………..
5-1-2- علم و عمد  ………………………………………………………………………………………………………………..
5-2- قصد مجرمانه  …………………………………………………………………………………………………………………
5-2-1- سوء نیت  …………………………………………………………………………………………………………………..
5-2-1-1- سوء نیت عام  …………………………………………………………………………………………………………
5-2-1-2- سوء نیت خاص  …………………………………………………………………………………………………….
5-2-2- خطای جزایی  …………………………………………………………………………………………………………..
5-2-3- انگیزه یا داعی  ……………………………………………………………………………………………………………

یک مطلب دیگر :

یک مطلب دیگر :

5-3- مسئولیت کیفری و مجازات  ……………………………………………………………………………………………..
5-3-1- اشخاص حقیقی  …………………………………………………………………………………………………………
5-3-1-1- مسئولیت کیفری  …………………………………………………………………………………………………….
5-3-1-2- مجازات  ………………………………………………………………………………………………………………..
5-3-2- اشخاص حقوقی  ………………………………………………………………………………………………………..
5-3-2-1- مسئولیت کیفری  …………………………………………………………………………………………………….
5-3-2-2- مجازات  ………………………………………………………………………………………………………………..
5-4- تشدید و تخفیف مجازات  ……………………………………………………………………………………………….
5-4-1- تشدید مجازات  ………………………………………………………………………………………………………….
5-4-1-1- جهات عام تشدید  ………………………………………………………………………………………………….
الف) تکرار جرم  ……………………………………………………………………………………………………………………..
– تکرار جرم توسط شخص حقوقی  ………………………………………………………………………………………….
– تکرار جرم توسط شخص حقیقی  …………………………………………………………………………………………..
ب) تعدد جرم  ………………………………………………………………………………………………………………………..
– تعدد مادی  ………………………………………………………………………………………………………………………….
– تعدد معنوی  ………………………………………………………………………………………………………………………..
5-4-1-2- جهات خاص تشدید  ……………………………………………………………………………………………..
الف) جهات خاص تشدید عینی  ……………………………………………………………………………………………….
ب) جهات خاص تشدید شخصی  …………………………………………………………………………………………….
5-4-2- تخفیف مجازات  ………………………………………………………………………………………………………..
نتیجه گیری  ……………………………………………………………………………………………………………………………
منابع و مآخذ
منابع فارسی  …………………………………………………………………………………………………………………………..
منابع غیر فارسی  …………………………………………………………………………………………………………………….
چکیده انگلیسی  ……………………………………………………………………………………………………………………..

چکیده
با توجه به پیشرفت تكنولوژی و اطلاعات، بطور یقین افرادی سودجو و فرصت طلب نیز با فراگیری دانش در صدد سوء استفاده از تكنولوژی می ‌باشد كه این افراد سود‌جو، امكاناتی را كه توسعه ی تكنولوژی برای جامعه بشری به ارمغان می‌آورد دست خوش امیال و اغراض خود ساخته و باعث ایجاد مشكلاتی برای استفاده كنندگان از تكنولوژی ‌گردیده و باعث ایجاد شبهه و تردید برای استفاده صحیح از این امكانات و تكنولوژی شده‌اند تا جایی كه امروزه توجه دولتمردان، حقوقدانان، متخصصین در امر تكنولوژی را به خود معطوف كرده است. هرچه بیشتر تكنولوژی كامپیوتری توسعه یابد جرایم كامپیوتری نیز توسعه پیدا خواهد نمود. ولی قوانینی كه بتواند با این جرایم برخورد نماید پاسخگو نخواهد بود و دولت ها می‌ بایستی قوانین خود را متناسب با جرایم نمایند. زیرا جرایم كامپیوتری با جرایم غیر كامپیوتری و كلاسیك اختلاف اساسی دارند.
هدف اصلی از این پژوهش این است که با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به تبیین این جرم و شناخت عناصر، مجازات، تشدید و تخفیف مجازات، مسئولیت کیفری اشخاص و دیگر مسائل مرتبط با آن بپردازیم. این جرم نیز همانند جرایم سنتی دارای سه عنصر قانونی، مادی و معنوی می باشد. اخلال در شبکه های رایانه ای و مخابراتی یکی از جرایم رایانه ای است که توسط قانونگذار جمهوری اسلامی ایران در ماده ی 737 قانون مجازات اسلامی جرم انگاری شده است. تصور تحقق این جرم به صورت ترک فعل هر چند دشوار، ولی امکانپذیر است. این جرم از آن دسته جرایمی است که داشتن سوء نیت عام اگر چه لازم است اما کافی نیست؛ و بایستی سوء نیت خاص نیز احراز شود، چرا که این جرم در زمره ی جرایم مقید به نتیجه است.
 
واژگان کلیدی: اخلال، شبکه های رایانه ای، رایانه، داده، غیرمجاز، مجازات.

فصل اول:
کلیات
 
درآمد
«ای دولت های جهان صنعتی، ای غول های کسل کننده ای که از فلز و شهوانیت ساخته شده اید، من از اهالی فضای سایبرم … در جایی که گرد هم می آییم، شما از هیچ حاکمیتی برخوردار نیستید … ما هیچ دولت منتخبی نداریم و امیدواریم هیچ حکومتی در اینجا وجود نداشته باشد»[1]
آنچه که در این اعلامیه آمده، سخن دور از ذهنی بود که اینک به عینه تحقق یافته و ما شاهد جریان آن در زندگی روزمره خود هستیم. البته به اعتقاد راقم این سطور، امروزه زندگی روزانه ی بشر به نوعی با رایانه و شبکه های رایانه ای و مخابراتی در هم آمیخته شده است که حتی تصور نبود آن مشکلات عدیده ای را به دنبال خواهد داشت چه رسد به این که تحقق عینی یابد، باری استفاده از این جریان چالشی است روز، و تمتع و بهره جستن از آن، آدابی دارد  که عدم رعایت این آداب، حاکمیت  کشورها را بر نظارت، تشویق کرده است.
در این فصل برآنیم که به شیوه ی معمول نگارش پایان نامه، کلیات پژوهش را که شامل بیان مسئله، اهمیت و ضرورت انجام تحقیق، مرور ادبیات و سوابق مربوطه، جنبه ی جدید بودن و نوآوری آن، اهداف مشخص تحقیق، سؤالات تحقیق، فرضیه های تحقیق، روش شناسی تحقیق، شرح کامل روش و روش ها و ابزار تجزیه و تحلیل داده ها ست بیاوریم تا مبین موضوع و مختصات پژوهش باشد.

1-1- بیان مسأله اساسی تحقیق
ظهور و گسترش ابزارهای اطلاعاتی که طی چندین سال اخیر روند رو به رشدِ فوق العاده ای را داشته است تمامی شئونات و جنبه های زندگی انسان را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. در حال حاضر فضای مجازی و بزرگراههای اطلاعاتی در ابعاد عمومی، فردی و اجتماعی در دسترس همگان است.[2]
از جمله آثار پیشرفت های علمی و فن آورانۀ اواخر سده بیستم، تولید دنیای جدیدی بود که از پیوند فن آوری های اطلاعاتی و ارتباطی پدید آمده است و  فضای مجازی(سایبری) یا اطلاعاتی _ ارتباطی نام گرفت و فضای زمینی، دریایی و هوایی دنیای حقیقی افراد شد. بیش از یک چهارم جمعیت کره زمین کاربران فضای مجازی محسوب می شوند بدین ترتیب انسانهای آغاز هزاره ی سوم، دارای حقوق وتکالیف شهروندی دوگانه حقیقی و مجازی و به عبارتی زندگی دوم شده اند. بدین ترتیب، بخشی از زندگی اجتماعی، فرهنگی، علمی و اقتصادی انسان های دنیای امروزی در دنیای سایبر در جریان است و طبیعی است که دولت ها به فکر تأمین امنیت و نیز حفظ حقوق و آزادی های مدنی مردم در این دنیا نیز باشند.[3] به موازات گسترش فعالیت ها و ارتباطات در فضای سایبر بخشی از بزهکاران نیز فعالیت های مجرمانه ی خود را به فضای سایبر منتقل کرده اند یا از رهگذر چنین فضایی مرتکب جرم  یا جرایمی می شوند و از سوی دیگر گونه های بزه کارانه نوین مرتبط با ویژگی ها و ماهیت محیط مجازی پیدا کرده اند. بنابراین حقوق جزا باید این پیشرفتهای فن آوری را که فرصت های بسیار پیچیده ای برای سو استفاده  از امکانات فضای سایبر و آسیب رساندن به منافع مشروع فراهم آورده اند مد نظر قراردهد.[4]
شایان ذکر است که براساس آخرین آمارهای منتشر شده بر روی وب سایت          (internet world states) تعداد کلی کاربران اینترنت در جهان  دو میلیارد و نود و پنج میلیون و شش هزار و پنج نفر محاسبه شده است و هم چنین تعداد کاربران اینترنت در سال 2012 نسبت به سال گذشته سه میلیون و دویست هزار و نسبت به سال 2010 در حدود چهار میلیون و سیصد هزار نفر افزایش داشته است.
برای جرایم سایبر سه ویژگی اصلی برشمرده اند:
1- سیالیت[5] و انعطاف پذیری عناصر تشکیل دهنده جرم در زمان و مکان.
2- آسانی گمنام و ناشناس ماندن نسبی مرتکبان در فضای شبکه ای که در واقع شناسایی آنان و محل ارتکاب جرم را دشوار می نماید.
3-جهانی بودن گستره ارتکاب بزه که به بزهکاران اجازه می دهد بتوانند جرم  را  بدون حضور در محل حضور بزه دیده یا آماج و از اقصی نقاط جهان مرتکب شوند.
به این ترتیب بزه کاری سایبری از یک سو شامل جرایم متعارفی مانند سرقت، کلاهبرداری، جاسوسی ، افترا، هرزه نگاری، تطهیر و تروریسم می شود که در فضای سایبر و به کمک فن آوریهای نوین اطلاعات و ارتباطات ارتکاب می یابد (جرایم سایبری در معنای موسع) و از سوی دیگر، به جرایم جدیدی اطلاق می شود که موضوع آن اقدام علیه امنیت سامانه ها، شبکه ها یا داده های سایبری و انفورماتیکی است (جرایم سایبری در معنای مضیق).[6]این جرایم در واقع خاص این فضاها -ازجمله اینترنت- هستند.[7]
در این پایان نامه جرم خاص اخلال در شبکه های رایانه ای و مخابراتی مورد توصیف قرار می گیرد. در حقوق ایران، نه در قانون تجارت الکترونیک و نه در قانون جرایم رایانه ای مصوب 5/3/88 که در قالب بخش سی ام از فصل بیست و نهم کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی در آمده است هیچ تعریف واضح و روشنی از این مفهوم ارائه نشده است. شاید دلیل آن اختلافات مبنایی است که میان حقوقدانان از تعریف جرایم رایانه ای وجود دارد.
ماده ی 737 قانون مجازات اسلامی مصوب 1/2/1392 این جرم را بیان نموده است.

بند نخست: مالكیت نفت از دیدگاه حقوق اسلام 22
بند دوم: مالكیت نفت از دیدگاه حقوق ایران 23
بند سوم: مالكیت نفت از دیدگاه حقوقی كشورهای غرب 25
فصل سوم: اقسام قراردادهای نفتی 27
گفتار نخست: تعریف قرارداد و عقد 27
گفتار دوم: انواع قراردادهای دولتی 27
گفتار سوم: سیر تحولات تاریخی قراردادهای صنعت نفت 28
گفتار چهارم: تعریف انواع قراردادهای صنعت نفت از نظر عرصه فعالیت 29
گفتار پنجم: انواع نظام حقوقی حاکم برقراردادهای نفتی آن 30
بند نخست: نظام حقوقی امتیازی : 30
بند دوم: نظام حقوقی قراردادی: 31
بند سوم: اصول حقوقی حاكم بر قراردادهای نفتی 33
بند چهارم: حاکمیت دولت میزبان بر منابع طبیعی وگسترش آن 34
     گفتار ششم: مالکیت منابع نفتی در ایران 35
بند نخست: اصل آزادی قراردادی(حاکمیت اراده) 36
بند دوم: انتقادات وارد بر اصل حاکمیت اراده 36
بند سوم: اصل حسن نیت 38
بند چهارم: اصل اعتماد و محرمانه بودن اطلاعات 38
بند پنجم: اصل نسبیت قراردادی 39
بند ششم: اصل لزوم قراردادی(اوفوا بالعقود) 40

برای دیدن جزییات بیشتر و دانلود پایان نامه اینجا کلیک کنید

بند هفتم: اصل لزوم جلب سرمایه گذاری خارجی در صنعت نفت و گاز 40
     گفتار هفتم: سیستم‌های قراردادی 41
بند نخست: قراردادهای مشاركت در تولید 41
بند دوم: قراردادهای مشاركت در سرمایه‌گذاری 44
بند سوم: وجوه تمایز قراردادهای مشاركت در تولید و مشاركت در سرمایه‌گذاری 45
بند چهارم: خصوصیات قرارداد «مشاركت در سرمایه‌گذاری» 45
     گفتار هشتم: قراردادهای خدماتی 46
بند نخست: قراردادهای صرفاً خدماتی 46
بند دوم: قراردادهای خرید خدمات خطرپذیر 46
بند سوم: قراردادهای خدماتی بیع متقابل 47
بخش دوم: تحلیل ماهیت مالکیت در قراردادهای نفتی 48
فصل نخست: قوانین حاکم بر قراردادها 50
     گفتار نخست: تعیین قانون حاكم، تحولات آن در قراردادهای نفتی ایران 50
بند نخست: قانون حاكم در قرارداد كنسرسیوم 50
بند دوم: قوانین، كنوانسیون ها و معاهدات بین المللی حاكم بر قرادادهای نفتی 54
بند سوم: منشور سازمان ملل متحد : 54
بند چهارم: قطعنامه های مجمع عمومی سازمان ملل متحد : 54
بند پنجم: حقوق دریاها : 55
     گفتار دوم: سلب مالکیت در قراردادهای نفتی 55

یک مطلب دیگر :

یک مطلب دیگر :

بند نخست: تبیین سلب مالکیت 57
بند دوم: مفهوم سلب مالکیت 58
بند سوم: شیوه های سلب مالکیت در نظام حقوق داخلی ایران 60
بند چهارم: شیوه های سلب مالکیت در نظام حقوق بین الملل 61
بند پنجم: شرایط سلب مالکیت 61
بند ششم: شرایط ایجاد شده توسط طرف قرارداد (شرکتها  و دولتها) 62
بند هفتم: آثار سلب مالکیت 63
بند هشتم: قطع کامل رابطه قراردادی 63
بند نهم: تکالیف و مسئولیتهای طرفین قرارداد در سلب مالکیت 63
بند دهم: تکالیف دولت مبدا 63
بند یازدهم: تعریف غرامت 64
بند دوازدهم: مفهوم غرامت 64
بند سیزدهم: تعیین تاریخ سلب مالکیت 64
بند چهاردهم: شرایط پرداخت غرامت 66
بند پانزدهم: تخلیه محل استخراج 66
بند شانزدهم: پرداخت ثمن موارد وصول شده 67
فصل دوم: انواع مالکیت در قراردادهای نفتی 68
     گفتار نخست: حق مالکیت نسبت به زمین محدوده عملیات اکتشافی و استخراجی 68
بند نخست: مالکیت زمین در قراردادهای امتیازی : 69
بند دوم: مالکیت زمین در قراردادهای بیع متقابل: 69
بند سوم: حق شرکت نفتی خارجی نسبت به منابع زیرزمینی 71
     گفتار دوم: ماهیت حق نسبت به نفت در مخزن 71
بند نخست: دیدگاه حقوق عمومی مبتنی بر عدم تحقق 71
بند دوم: دیدگاه صرف حقوق خصوصی در خصوص مالکیت برمنابع زیرزمینی 72
بند سوم: ماهیت حق نفتی خارجی در مرحله اکتشاف وقبل از استخراج محصول 74
          بند چهارم: ماهیت حق نفتی خارجی بعد از استخراج 77
     گفتار سوم: تحلیلی از انگیزه های طرفین در انعقاد انواع  قراردادهای نفتی 79
     گفتار چهارم: تحلیل حقوقی مالکیت و قراردادهای نفتی 80
نتیجه گیری 82
منابع و مآخذ: 84