2-2-3- جامعه‌ی مدنی………………………………………………… 27

2-2-4- مشارکت اجتماعی…………………………………………………. 27

2-2-5- ماهیت و منشاء سرمایه‌ی اجتماعی……………………………. 28

2-2-6- هنجارها و ارزش ها………………………………………… 28

2-2-7- شبکه ها…………………………………………… 29

2-3- نظریات جامعه شناسانه در مورد سرمایه‌ی اجتماعی…………………………… 30

2-3-1-نظریه جیمز کلمن…………………………….. 31

2-3-2- نظریه کلاس افه و سوزان فوش………………………………. 34

2-3-3- نظریه پیر بوردیو………………………………. 34

2-3-4- نظریه مایکل ولکاک و دیپا نارایان…………………………………………….. 36

2-3-4-کارکرد و هدف سرمایه‌ی اجتماعی…………………………………. 38

2-3-5- نظریه فرانسیس فوکویاما………………………. 39

2-4- جرم و انحرافات اجتماعی………………………………………………… 44

2-4-1- انواع جرم………………………………………………………….. 45

2-4-2- نظریه‌های انحرافات……………………………………. 46

2-4-2-1- تئوری فشار…………………………………………………… 48

2-4-2-1-1- مرتن………………………………………………. 48

۲-4-2-1-2- کلوارد و اهلین……………………………………………… 48

2-4-2-1-3- نظریه بی­سازمانی اجتماعی…………………………………………….. 52

2-4-2-1-4- دور کیم…………………………………………………. 53

2-4-2-1-5- نظریه خرده فرهنگی کوهن……………………………….. 53

2-4-2-1-6- نظریه فرآیند کنترل اجتماعی…………………………………… 54

2-5- چارچوب نظری تحقیق…………………………………………………. 56

2-6- مروری بر تحقیقات انجام شده………………………………………………….. 59

2-6-1- تحقیقات داخلی…………………………………………………… 60

2-6-2- تحقیقات خارجی………………………………………62

فصل سوم: روش شناسی تحقیق

3-1- مقدمه……………………………………………………. 68

3-2- روش تحقیق……………………………………………………………… 70

3-3- جامعه آماری…………………………………………………………………… 70

 

3-4-قلمرو مکانی تحقیق…………………………………………………………….. 70

3-5- روش نمونه گیری حجم نمونه…………………………………………………. 71

3-6- تکنیک تجزیه و تحلیل یافته ها…………………………………………………………………………………………………. 71

3-7- اعتبار(روایی) ابزار تحقیق…………………………………….. 72

3-8- اعتماد(پایایی) ابزار تحقیق………………………………………………. 72

فصل چهارم: تجزیه و تحلیل داده ها

4-1- یافته‌های توصیفی………………………………………………….. 76

4-2- یافته‌های تحلیلی……………………………. 79

فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات

5-1- مقدمه……………………………………………….. 88

5-2- یافته‌ها و نتایج کلی تحقیق……………………………… 90

5-3- بحث و نتیجه گیری……………………………………………………….. 91

5-4- ارائه‌ی راهکارها…………………………………… 94

5-5- پیشنهادات……………………………………… 94

5-5- محدودیت‌ها وموانع تحقیق…………………………………………………………….. 98

منابع تحقیق………………………………………………………… 100

ضمایم…………………………………………………………………………………………….. 106

چکیده

هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی رابطه‌ی سرمایه‌ی‌ اجتماعی و میزان گرایش به ارتکاب جرم در بین دانش آموزان دبیرستانی شهر گمیشان می‌باشد. پس از طرح سوال آغازین و ارائه اهداف پژوهش، جهت انجام چارچوب نظری تحقیق از نظریه های جامعه شناختی استفاده شد. در این مسیر از نظریه‌های جیمز کلمن، کلاس افه و سوزان فوش، پیر بوردیو، مایکل ولکاک و دیپا نارایان، فوکویاما، و … شناسایی شد و بر این اساس نظریه کلمن، پاتنام و پیر بوردیو به عنوان تئوری محوری پژوهش انتخاب گردید. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانش آموزان مقطع دبیرستان شهر گمیشان در سال تحصیلی 90-91 می باشد. داده‌های این تحقیق، از نمونه 178 نفری از دانش آموزان مقطع دبیرستان شهر گمیشان گردآوری گردید.

جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و آزمون t مستقل استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان داده است که بین دختران و پسران بر حسب ارتکاب جرم تفاوت معناداری وجود ندارد. بین مشارکت اجتماعی، سرمایه‌ی اجتماعی، اعتماد اجتماعی، کنترل اجتماعی، پیوند اجتماعی، میزان رعایت هنجارهای اجتماعی و میزان گرایش به ارتکاب جرم رابطه معنادار منفی وجود دارد.

کلید واژه:

مشارکت اجتماعی، سرمایه‌ی اجتماعی، اعتماد اجتماعی، کنترل اجتماعی، پیوند اجتماعی، میزان رعایت هنجارهای اجتماعی، میزان گرایش به ارتکاب جرم

1-1- مقدمه

 

یک مطلب دیگر :

آدمی در کشاکش زندگی فردی واجتماعی و به منظور بهره‌مندی از مواهب آن سرمایه‌ی­های متعددی را به کار می‌گیرد که از آن جمله می‌توان به سرمایه‌ی‌ فیزیکی، سرمایه‌ی‌ انسانی، سرمایه‌ی‌ فرهنگی، سرمایه‌ی‌ اجتماعی و سرمایه‌ی‌ سیاسی اشاره کرد. سرمایه‌ی فیزیکی ناظر بر پدیده‌هایی هم‌چون منابع طبیعی، ثروت، درآمد، ماشین آلات، مستغلات و نظایر این‌ها است. سرمایه‌ی انسانی ناظر بر میزان تحصیلات، معلومات، سطح دانش عمومی، آموزش‌ها و مهارت‌های کاری و امثال این‌ها است، اگرچه سرمایه‌ی فیزیکی نیستند، اما قابلیت تبدیل به آن را دارند.

سرمایه‌ی فرهنگی، ناظر بر نوع پرورش فرهنگی فرد است و به مسائلی نظیر نگاه آینده نگر، نظم شخصی، پر کاری، اهمیت قائل شدن برای تحصیلات و برنامه‌ریزی و ارج نهادن به کسب دستاوردهای اقتصادی گفته می‌شود. برخلاف سرمایه‌ی انسانی که ماهیتی فردی و اکتسابی دارد و محصول تلاشی خودآگاهانه است، سرمایه‌ی فرهنگی ماهیتی جمعی دارد و به صورت ناخودآگاه و از طریق محیط خانوادگی و اجتماعی به درون روح و شخصیت افراد رسوخ می‌کند. با وجود این، هر دوی آن‌ها در این خصوصیات مشترکند. یعنی قابلیت تبدیل شدن به سرمایه‌ی فیزیکی را دارند.

سرمایه‌ی سیاسی ناظر بر تعامل متقابل فرد و نظام سیاسی است.آنچه که به کارایی بیشتر حکومت داری منجر می‌شود اعتماد افراد به نظام حکومتی و مشارکت در امور سیاسی است. مجموعه این موارد شکل دهنده سرمایه‌ی سیاسی است. اهمیت آن در زندگی انسان امروزی از آن جهت رو به افزایش است که امورات سیاسی و حکومتی تمام ساحت زندگی انسان مدرن را در بر گرفته است و از همین زاویه است که اهمیت تأثیرگذاری رسانه‌های جمعی برشکل دهی نگرش‌های فردی به امور سیاسی و اجتماعی روشن می‌شود. چرا که مهمترین ابزار مورد استفاده حکومت‌ها در تعامل با اعضای جامعه سیاسی رسانه‌های جمعی است. بعضاً این تأثیرگذاری از حدود تعاملات نظام سیاسی و فرد فراتر رفته و روابط انسانی اعضای یک جامعه را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

نهایتاً  سرمایه‌ی اجتماعی نوع چهارم سرمایه‌، اشاره به منابعی دارد که افراد به واسطه‌ی حضور یا تعلق به یک گروه اجتماعی به آن‌ها دسترسی دارد. این گروه می‌تواند به بزرگی ملت و یا به کوچکی خانواده باشد. منابع نیز می‌توانند پدیده‌های ملموسی هم‌چون پول، مسکن، شغل، حمایت اجتماعی و یا امکانات غیر ملموس همچون اطلاعات مفید، مشاوره فکری و آرامش روحی باشند.

فرد دارای سرمایه‌ی اجتماعی زیاد، کسی است که دارای روابط وسیع‌تر، صمیمیت و اعتماد قابل توجه و عمیق است، و بالاخره افرادی که دوستانشان و یا افرادی که با آن‌ها در ارتباطند دارای میزان قابل توجهی از سرمایه‌ی فیزیکی، انسانی و یا فرهنگی باشند. با توجه به آنچه گفته شد، می‌توان گفت: سرمایه‌ی اجتماعی از تجمع و تعامل سرمایه‌ی‌های فیزیکی، انسانی و فرهنگی زاده و بارور می‌شود و بستر حرکت جامعه را به سوی آینده می‌سازد.

سرمایه‌ی اجتماعی را معمولاً مجموعه­ای از هنجارهای نظم بخش دانسته‌اند که اعضای گروهی که همکاری و تعاون بین آن‌ها وجود دارد که در آن سهیم­اند. پیوند اجتماعی، اعتماد، همبستگی گروهی، پایبندی به تعهدات و همیاری جزء شاخص‌های عمده‌ی سرمایه‌ی اجتماعی محسوب می‌شوند. به این ترتیب سرمایه‌‌ی اجتماعی به نحوی متناظر با نظم اجتماعی است افزایش ان تقویت نظم و کاهش آن حاکی از وجود انحرافات اجتماعی، جرم وجنایت، فروپاشی خانواده، مصرف مواد مخدر، خود کشی و امثال آن است. بنابراین چنان چه سرمایه‌ی‌ اجتماعی به معنی وجود هنجارهای رفتاری مبتنی بر تشریک مساعی باشد، کج رفتارهای اجتماعی نیز نشانه‌ی فقدان سرمایه‌ی‌ اجتماعی است (صدیق سروستانی، 1387: 245).

1-2- موضوع پژوهش

موضوع پژوهش حاضر بررسی رابطه‌ی سرمایه‌ی‌ اجتماعی و میزان گرایش به ارتکاب جرم در بین دانش آموزان دبیرستانی شهر گمیشان می‌باشد.

1-3- اهمیت سرمایه‌ی اجتماعی

مفهوم سرمایه‌ی‌ اجتماعی در سال‌های اخیر در حوزه‌های گوناگون علوم اجتماعی،‌ اقتصاد و اخیراً در علوم سیاسی مطرح شده است. سرمایه‌ی‌اجتماعی عبارت است از ارتباطات و شبكه‌های اجتماعی‌ای كه می‌توانند حس همكاری و اطمینان را در میان افراد یك جامعه پدید آورند. در این میان نباید از نقش نهادهای مدنی و دمكراتیك و نیز نقش دولت در گشودن چنین فضاهایی غافل شد. به هر روی، امروز بر جامعه‌شناسان ثابت شده كه یكی از ابعاد مهم هر توسعه‌ای توجه به سرمایه‌ی‌های اجتماعی است. از این‌رو سرمایه‌ی‌اجتماعی، یكی از مهمترین شاخصه‌های رشد و توسعه هر جامعه‌ای به شمار می‌آید.

انسان به طور ذاتی در تعامل با دیگران نیازهای خود را برطرف ساخته و گذران امور می‌كند. اثرات این كنش‌های متقابل در نقش آن‌ها تا حدی است كه حذف آن، زندگی را غیر ممكن می‌سازد. اما در این میان دانشمندان علوم اجتماعی با نگرشی كنجكاوانه در جوامع به شناسایی این كنش‌ها پرداخته و به مجموع عواملی پی برده‌اند كه آن را سرمایه‌ی‌اجتماعی نامیده‌اند. مفهوم سرمایه‌ی‌اجتماعی در برگیرنده مفاهیمی همچون اعتماد، همكاری و همیاری میان اعضای یك گروه یا یك جامعه است كه نظام هدفمندی را شكل می‌دهند و آن‌ها را در جهت دستیابی به هدف‌های ارزشمند هدایت می‌كند. از این‌رو، شناخت عوامل موثر در تقویت یا تضعیف سرمایه‌ی اجتماعی می‌تواند در گسترش ابعاد سرمایه‌ی اجتماعی كمك كرده و موجب افزایش عملكرد اجتماعی و اقتصادی افراد در جوامع شود. مفهوم سرمایه‌ی اجتماعی ، بستر مناسبی برای بهره‌وری سرمایه‌ی انسانی و فیزیكی و راهی برای نیل به موفقیت قلمداد می‌شود.. امروزه سرمایه‌ی اجتماعی نقشی بسیار مهمتر از سرمایه‌ی فیزیكی و انسانی در جوامع ایفا می‌كند و شبكه‌های روابط جمعی و گروهی انسجام بخش میان انسان‌ها و سازمان‌هاست. از این‌رو در غیاب سرمایه‌ی اجتماعی، سایر سرمایه‌ی‌ها اثربخشی خود را از دست می‌دهند و بدون سرمایه‌ی اجتماعی پیمودن راه‌های توسعه و تكامل فرهنگی و اقتصادی ناهموار و دشوار می‌شود (مبشری،‌1387، 16).

1-4- سرمایه‌ی اجتماعی در جهان و ایران

سرمایه‌ی اجتماعى حلقه مفقوده‌اى است براى پاسخ به این سؤال كه چرا برخى از كشورهاى پیشرفته و برخى از كشورها عقب افتاده‌اند. مفهوم سرمایه‌ی اجتماعى در كنار سرمایه‌‌هاى مالى و انسانى قابل توضیح و تبیین است. تامپسون استاد دانشگاه انگلستان معتقد است دولتى كه نتواند مهارت‌ها و دانش زمانش را توسعه دهد و از آن بهر ه بردارى كند توانایى توسعه را نخواهد داشت. بنابراین یكى از سرمایه‌ی‌‌ها، سرمایه‌ی‌ی انسانى، یعنى میزان آمار رشد تخصص، معلم، دانش و تكنو لوژى است. اما در عصر جدید فرانكفورتى‌ها و به ویژه هابرماس با نقد دنیاى صنعتى مى‌گویند كه انسان محدود شده و در اختیار صنعت و تكنولوژى قرار گرفته است. در صورتى كه تكنولوژى باید در خدمت انسان باشد. در كنار سرمایه‌ی انسانى سرمایه‌ی مادى و مالى نیز مطرح مى‌شود كه انسان تنها با داشتن دانش نمى‌تواند به توسعه برسد و وجود منابع خام و منابع مالى نیز زمینه ساز توسعه است. اما در برخى كشورها از جمله ژاپن با وجود اینكه منابع خام و معدنى ندارند، اما پیشرفته هستند. در كشور كوبا كه هیچ بى‌سوادى وجود ندارد اما عقب افتاده است. فرانسه بیش از دو میلیون بى‌سواد دارد اماپیشرفته است. اتیوپى در تحت استعمار هیچ كشورى نبوده است اما بسیار عقب افتاده است. كشورهاى اروپاى شرقى از خیل عظیم تكنولوژى برخوردارند اما در كل پیشرفته نیستند. پس یك حلقه مفقوده وجود دارد و آن سرمایه‌ی‌ی اجتماعى است. طى یك تحقیق علمى در دانشگاه نیویورك علت عقب ماندگى برخى از مناطق شهرى نسبت به دیگر مناطق و محله‌ها در آمریكا نبود خمیرمایه جامعه مدنى اعلام شده است. تشریك مساعى در كارها جهت افزایش سطح رفاه عمومى خمیر مایه جامعه مدنى را تشكیل مى‌دهد و همین خمیر مایه جامعه مدنى یك نوع سرمایه‌ی اجتماعى است اگر چه به تنهایى نمى‌تواند عامل توسعه باشد سرمایه‌ی مالى، سرمایه‌ی انسانى و سرمایه‌ی اجتماعى سه ضلع یك مثلث براى توسعه جوامع محسوب مى‌شوند.

در جوامع غربى هر فرد عضو ده‌ها گروه سیاسى، اجتماعى، فرهنگى، ادبى و… است و پایگاه اجتماعى افراد بواسطه تعلق به این گروه‌ها تبیین مى‌شود. در این گذار سرمایه‌‌هاى گذشته را نباید دور ریخت و نابود كرد اما شكلى پویاتر و نوین‌تر بایستى رشد كند. شوراها در صورت غیر ادارى آن جهت حل مسائل اجتماعى مفید هستند و به عنوان یك سرمایه‌ی اجتماعى تلقى مى‌گردد و این سرمایه‌ی اجتماعى نه فقط تابعى از تعدد شوراها و گروه‌هاى مردمى است بلكه عمق و ابعاد مثبت و منفى آن نیز مورد نظر است. اگر اعتبار و ارزش‌هاى لازمه به این گروه‌ها حاكم نباشد در جهت منفى به كار گرفته خواهند شد. همچنین بایستى از سرمایه‌‌هاى اجتماعى سنتى جامعه ایران حداكثر بهره گرفته شود. در محیط و بسترهاى ناسالم سرمایه‌ی اجتماعى شكل نمى‌گیرد. اعتماد به نظام‌هاى اقتصادى – اجتماعى وروابط خانوادگى لازمه و زیربناى شكل گیرى و تراكم سرمایه‌ی اجتماعى است. شوراها در این راستا به عنوان یك حركت تازه، جالب و جامع است كه اگر معمارى خوبى در چارچوب احزاب، گروه‌ها و سازمان‌هاى غیر دولتى داشته باشد به عنوان یك سرمایه‌ی اجتماعى با ارزش مى‌تواند مورد استفاده قرارمى گیرد (اخترمحققی، 1385، 121).

1-5- بیان مسئله

ایده‌ی سرمایه‌ی اجتماعی بر تمام محققین و متفکرین علوم اجتماعی تأثیر گذارده است البته این مفهوم به خاطر کاربرد‌های عملی اش توجه سیاستگذاران و دیگر علاقه مندان را به خود جلب کرده است در تمامی این رشته‌ها این ایده که روابط می‌توانند در نقش یک منبع عمل کنند، به کرات از طریق زمینه‌های تجربی متفاوت مورد بررسی قرار گرفته است البته ایده اهمیت شبکه‌های اجتماعی همراه با هنجارهایی که آن‌ها را در کنار هم نگه می­دارند ایده­ی جدیدی نیست. یک مثل قدیمی انگلیسی می‌گوید: «آن‌چه می‌دانید مهم نیست بلکه آن‌که می‌شناسید مهم است» بنابراین همان‌طور که عقل سلیم بر اهمیت شبکه‌ها صحه می‌گذارد، اهمیت شبکه‌ها و کلاً سرمایه‌ی‌ اجتماعی در علوم اجتماعی هم پذیرفته و تثبیت شده است.

نظریه‌ی سرمایه‌ی اجتماعی به طور ذاتی خیلی ساده است. ایده‌ی محوری آن را می‌توان در واژه‌ی «روابط» خلاصه کرد. اعضای جامعه با برقراری تماس با یکدیگر و پایدار ساختن آن‌ها قادر به همکاری با یکدیگر می‌شوند و به این طریق چیزهایی را کسب می‌کنند که به تنهایی قادر به کسب آن نمی­باشند. انسان‌ها از طریق مجموعه‌ای از شبکه‌ها به هم متصل می‌شوند و تمایل دارند که ارزش‌های مشترکی با سایر اعضای این شبکه‌ها داشته باشند (جان فیلد، 8،1388).

به دلیل مجازی بودن رابطه‌ها در شبكه‌های اجتماعی، این روابط، حساسیت‌برانگیزتر از روابط حقیقی هستند. افراد نسبت به این نوع روابط همسرانشان حساسیت بیشتری نشان می‌دهند. نتایج پژوهش گراهال نشان می‌دهد میان زمان سپری شده در فیس بوك و ایجاد حس حسادت در روابط افراد، رابطه‌ای مستقیم وجود دارد. ممكن است پیام زننده‌ای كه فردی روی صفحه‌ی شما ثبت كرده است، سبب رنجش و حسادت همسرتان شود؛ این می‌تواند آغاز جدایی باشد (گراهال، 2008). بر اساس پیمایش آكادمی آمریكایی وكلای ازدواج در آمریكا، از هر پنج مورد طلاق، یك مورد به خاطر فیس‌بوك صورت گرفته است. همچنین بر اساس این پژوهش، در موارد منجر به طلاق، 80 درصد وكلا برای گردآوری شواهدشان از شبكه‌های اجتماعی استفاده می‌كنند. هر پیام زننده، عكس یا اطلاعات شخصی كه فرد در فیس بوك ثبت كرده باشد می‌تواند سند خیانت او تلقی شده و علیه او استفاده شود. امروزه فیس بوك به دلیل فراهم آوردن فضایی برای دیدار پنهانی عاشقان پیشین ، سبب افزایش آمار طلاق شده است (داس، 1991: 127). مارلین ماهو، نیز معتقد است خیانت در دنیای مجازی وقتی رخ می‌دهد كه فردی با وجود داشتن همسر، از اینترنت یا رایانه به عنوان وسیله‌ای برای زیر پا گذاشتن پیمان‌ها، به ویژه تعهدات جنسی استفاده كند (ماهو، 2002).

باومن با مطرح كردن پدیده «عشق سیال» مدعی شده است دوستی‌های اینترنتی بین زنان و مردان بسیار متفاوت از دوستی‌هایی است كه به واسطه‌ی سایر رسانه‌ها انجام می‌شود. به نظر او این دوستی‌ها به‌دلیل ماهیت مجازی و دروغین آن‌ها به شدت زندگی بشریت را تهدید می‌كنند. او از اینكه مفهوم سنتی وفاداری و عشق واقعی تضعیف شده‌ است ابراز نگرانی می‌كند.

مسئله‌ی تحقیق حاضر، بررسی این نكته است كه با توجه به افزایش میزان ارتباطات مجازی افراد، و همچنین با در نظر گرفتن ویژگی‌های خاص روابط مجازی، این نوع از روابط چه تاثیری بر روابط متقابل همسران داشته‌اند. تعداد بالای كاربران اینترنت و شبكه‌های اجتماعی در ایران كه اكثرا جوان هستند، بررسی این تاثیر را ضروری كرده است. فعالیت در شبكه‌های اجتماعی، برای قشر جوان جذابیت بیشتری دارد، و باعث گسترش ارتباطات دوستانه‌ی آن‌ها و برقراری روابط با طیف وسیعی از افراد مختلف می‌شود. اكثر جوانان این روزها حداقل در یك شبكه‌ی اجتماعی عضو هستند و فعالیت دارند و حضور در این شبكه‌ها، در كشور ما به یكی از ویژگی‌های اصلی نسل جوان تبدیل شده است. به دلیل مجازی بودن ماهیت روابط در شبكه‌های اجتماعی، كاربران حساسیت كمتری روی انتخاب دوستان‌شان دارند و معمولا تعداد زیادی دوست از هر دو جنس، در میان فهرست دوستان‌شان دیده می‌شود. قشر دانشجو، به ویژه دانشجویان مقطع تحصیلات تكمیلی كه به خاطر انجام فعالیت‌های پژوهشی دسترسی دائمی به اینترنت دارند، و معمولا جوان هستند و اینترنت برای آن‌ها جذاب نیز هست، از اعضای مهم و فعال شبكه‌های اجتماعی تلقی می‌شوند. این افراد در سن تاهل

 قرار دارند و عموما متاهل و در سال‌های ابتدایی زندگی مشترك هستند؛ یعنی دورانی كه زندگی مشترك هنوز نوپا و در معرض خطر است و حساسیت همسران روی هم‌دیگر، و همچنین روی افرادی كه همسر با آن‌ها ارتباط دارد بیشتر است. بنابراین مسئله‌ی یاد شده در بین این قشر محسوس‌تر و تبعات احتمالی آن بیشتر است.

برخی از شبكه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوك، گوگل‌پلاس و اینستاگرام، به نسبت شبكه‌های اجتماعی دیگر، در حال حاضر طرفداران بیشتری دارند و افراد زیادی در آن‌ها عضو بوده و فعالیت می‌كنند. رشد روزافزون شبكه‌های اجتماعی در اینترنت و عضویت و فعالیت در این شبكه‌ها، سبك زندگی افراد عضو را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به نظر می‌رسد این تغییر سبك زندگی می‌تواند باعث شود زندگی‌های خانوادگی نیز تحت تاثیر روابط مجازی افراد قرار گیرد. وجود این تاثیرپذیری در صورتی كه تایید شود، قابل تامل و مستلزم سیاست‌گذاری است. در مطالعات جدید در مورد وضعیت خانواده‌ها، به تاثیر فعالیت در شبكه‌های اجتماعی بر روابط همسران كمتر پرداخته شده است و این توجه، ضروری به نظر می‌رسد. مسئله‌ی اصلی تحقیق حاضر نیز بررسی این است كه آیا فعالیت در شبكه‌های اجتماعی تاثیری بر روابط همسران گذاشته است یا خیر.

1-3- ضرورت و اهمیت تحقیق

بر اساس آمارهای ارائه شده در طرح مسئله و همچنین شواهد تجربی، می‌توان این نتیجه را گرفت كه تعداد كاربران اینترنت و شبكه‌های اجتماعی مجازی در جهان به طور روزانه قابل افزایش است. بنابر یافته‌های تحقیق شركت كانوی^و، 58 درصد از پاسخگویان گفته‌اند كه از شبكه‌ی اجتماعی فیس‌بوك، 37 درصد از گوگل پلاس، 14 درصد از كلوب (شبكه‌ی اجتماعی داخلی در ایران)، 12 درصد از توییتر و 12 از لینكدین استفاده می‌كنند. حدود یك‌سوم افراد مزبور هم گفته‌اند كه روزانه دست كم یك ساعت از وقت خود را صرف رسانه‌های اجتماعی اینترنتی می كنند. بر اساس اظهارات عضو هیئت مدیره‌ی این شركت، ایرانیان بالاترین تولیدكنندگان و مصرف‌كنندگان محتوا در منطقه هستند. یك‌سوم از پاسخ‌گویان این تحقیق اذعان كرده‌اند فناوری‌هایی مانند رسانه‌های اجتماعی موجب كم‌رنگ شدن ارتباط میان اعضای خانواده‌ها شده است؛ چرا كه افراد، وقت خود را به طور روزافزون صرف فعالیت‌های آنلاین و مجازی می‌كنند.

آمار و نتایج ارائه شده حاكی از آن است كه افزایش تعداد كاربران فیس‌بوك و گذران وقت فراوان توسط جوانان در این فضا، در رابطه با ایرانیان هم صدق می‌كند. بر اساس یافته‌های طرح ایران و اینترنت، حدود 32 درصد از كاربران جوان اینترنت عضو فیس‌بوك هستند كه این مورد بیان‌گر اقبال جوانان به این شبكه‌ی اجتماعی مجازی است (باستانی و همكاران، 1390).

هر فردی نزدیك‌ترین رابطه را با اعضای خانواده‌اش دارد و معمولا اوقات فراغت خود، یعنی اوقاتی كه به كار یا درس مشغول نیست را با اعضای خانواده‌اش می‌گذراند.

یک مطلب دیگر :

پایان نامه رایگان با موضوع قانون مجازات، حقوق متهم، انقلاب مصر، عام و خاص

 بنابراین اعضای خانواده‌ی یك فرد، بیشترین آسیب را از فعالیت او در شبكه‌های اجتماعی می‌بینند و احتمالا بیشترین واكنش را نیز خواهند داشت. این استفاده‌ی زیاد تا جایی پیش می‌رود كه می تواند روابط خانوادگی فرد را تحت تاثیر قرار داده و دچار تزلزل كند: افرادی كه به میزان زیادی از اینترنت استفاده كرده‌اند، خود اظهار داشته‌اند كه روابط خانوادگی‌شان دچار آفت و اختلال شده؛ اما روابط دوستانه‌ی آنها، بهتر و گسترده‌تر شده است (فیضی، 1384: 22).

یافته‌ها و نتایج تحقیقات كراوت و همكارانش نیز گواهی بر این نگرانی‌هاست. كراوت مدعی شد كه استفاده از اینترنت موجب كاهش ارتباط فرد با خانواده‌اش و كوچك شدن حلقه‌ی اجتماعی پیرامون او و افزایش احساس تنهایی و افسردگی می‌شود (كراوت و همكاران، 1998: 374).

الیزابت بات، از نظریه‌پردازان مشهور نظریه‌ی شبكه است. بر اساس تحقیق خانم بات مشخص شد كه چگونگی روابط همسران در خانواده، به رابطه‌ی زوج‌ها با محیط اجتماعی و حمایت‌هایی كه از گروه‌های اجتماعی دریافت می‌كنند، بستگی دارد. اگر آن‌ها از پشتیبانی گروه‌های دیگر برخوردار باشـند، نیاز كمتـری بـه روابـط زناشـویی خواهند داشت. اگر این كمك‌ها و پشتیبانی‌ها نباشد، زن و شوهر به یكـدیگر وابسـتگی متقابـل می‌یابند (بات، 1373: 69).

در دسترس بودن سخت‌افزارهای اینترنتی مانند گوشی‌های موبایل، رایانه‌های كوچك قابل حمل و تبلت‌ها، و همچنین گسترش زیرساخت‌های شبكه‌ی جهانی اینترنت در كشور ما، باعث شده كه شمار كاربران اینترنت روز‌به‌روز افزایش پیدا كند. در این میان، فعالیت‌ در شبكه‌های اجتماعی، سهم بزرگی از وقت كاربران اینترنت را به خود اختصاص می‌دهد. كاربران نه فقط در مدت‌زمانی كه در خانه یا محل كار حضور دارند، بلكه در زمان تردد در مسیر بین خانه و محل كار و حتی در سفر، به راحتی می‌توانند از اینترنت استفاده كرده و حساب‌های كاربری خود را در شبكه‌های اجتماعی چك كنند. عاملی معتقد است شبكه‌ای شدن جامعه‌ی امروز، معنای همه‌چیز و هرچیزی را مورد بازاندیشی قرار داده و مفاهیم تازه‌ای نیز ایجاد كرده‌ است: اقتصاد، فرهنگ، اجتماع و حتی مفاهیم عام‌تری همچون مكان و زمان نیز در این فرآیند دگرگون شده یا همچنان در حال دگرگونی هستند (عاملی، 1388: 4).

افراد در فضای مجازی، روابطی متفاوت با روابط در فضای حقیقی را تجربه می‌كنند. شبكه‌های اجتماعی اینترنتی به دلیل مجازی بودنشان و اینكه افراد را رو در روی هم قرار نمی‌دهند، اقتضائات خاص خودشان را دارند. روابط در این فضاها صمیمی‌تر، دوستانه‌تر و بی‌پرده‌تر است. افراسیابی در این باره می‌گوید میان عضویت در شبكه‌های اجتماعی اینترنتی، با مقوله‌هایی نظیر چگونگی ارتباط با جنس مخالف و شیوه‌ی محاورات اعضا در محیط بیرونی ارتباط وجود دارد. بنابراین می‌توان گفت میان عضویت در شبكه‌های اجتماعی اینترنتی و سبك زندگی جوانان، ارتباط وجود دارد (افراسیابی، 1392: 7).

گوشی‌ها و سیم‌كارت‌های موجود در بازار، این روزها امكان استفاده از اینترنت را در هرجا و هر زمان برای كاربران فراهم كرده‌اند. بسیاری از جوانان هنگامی كه در خانه و در كنار اعضای خانواده‌شان قرار دارند، همزمان در شبكه‌های اجتماعی نیز فعالیت می‌كنند و دوستان‌ مجازی‌شان را در جریان مسائل مختلف زندگی‌شان و گاه حتی مسائلی كه در خانه و در حریم خصوصی‌شان می‌گذرد، قرار می‌دهند.

این در حالی است كه داشتن منافع، دل‌مشغولی، و حتـی سـرگرمی‌هـای مشـترك، ارتقـای میزان یكـدلی و هم‌فكری را به همراه خواهد داشت. تقویت این امر در میان زن و شوهر موجب افزایش رضـایت از زندگی مشترك می‌شود و بی‌توجهی به آن، جز هدایت امـواج بیگـانگی و سـردی بـه كـانون خانواده، نتیجه‌ای نخواهد داشت (فسائی، ملكی‌پور، 1392: 8).

اصل اساسی در ازدواج، مودت و گرمی روابط و وجود محبت است كه به وسیله ایجاد ارتباط و سخنان مهرآمیز محقق می شود و ابزاری مثل اینترنت كه توجه زن و مرد را از همدیگر منحرف كرده و به دیگران مشغول می‌كند، می‌تواند در رابطه‌ی زن و مرد اختلال ایجاد كند. سكوت بین زن و شوهر و عدم توانایی آن‌ها برای ایجاد فضای گفت‌وگوی مشترك، به نحوی از انحا، از جمله به خاطر فعالیت اینترنتی، از مشكلات جدید خانواده‌ها است.

شبكه‌های اجتماعی ابزارها و امكاناتی را در اختیار كاربران قرار می‌دهند تا آنها بتوانند تصاویر و ویدئوهای شخصی خود را در صفحات خود قرار دهند. كاربران به راحتی می‌توانند اطلاعات شخصی خود را در این شبكه‌ها به اشتراك بگذارند. افرادی كه این محتوای شخصی در دسترس‌شان قرار می‌گیرد، همیشه افراد آشنا و مورد اعتماد نیستند. علاوه بر این، كاربران نیز می‌توانند از اطلاعات شخصی كاربران دیگر باخبر شوند و در جریان جزئی‌ترین فعالیت‌ها، افكار و احساسات، و حتی موقعیت مكانی آنها قرار بگیرند. به عبارت دیگر، هر كاربری علی‌رغم اینكه در خانه و در فضای خانوادگی و خصوصی خود قرار دارد، می‌تواند با هزاران هزار كاربر دیگر كه كیلومترها از او دور هستند ارتباط بگیرد و اطلاعاتی را به اشتراك بگذارد.

چنین حجم وسیعی از روابط مجازی كه گاهی خصوصی‌ترین احوال فرد را به دیگران منتقل می‌كند، ممكن است رابطه‌ی خانوادگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد. با گسترش تعداد كاربران شبكه‌های مجازی، نوع جدیدی از روابط هم تعریف شده است؛ دوست‌یابی و ازدواج اینترنتی از همین دسته روابط جدید هستند. بنابراین می‌توان گفت كه روابط خانوادگی افراد هم تحت تاثیر گسترش شبكه‌های اجتماعی اینترنتی قرار گرفته است. تحقیق حاضر در نظر دارد بررسی كند كه فعالیت افراد متاهل در شبكه‌های اجتماعی، آیا تاثیری بر روابط متقابل این افراد با همسرانشان دارد یا خیر، و در صورتی كه وجود این تاثیر تایید می‌شود، آیا تغییری مثبت قلمداد می‌شود یا منفی.

1-4- پرسش‌های پژوهش:

پرسش اصلی:

آیا فعالیت در شبكه‌های اجتماعی، روابط متقابل همسران را تحت تاثیر قرار می‌دهد؟

پرسش‌های فرعی:

1- آیا فعالیت در شبكه‌های اجتماعی می‌تواند منجر به ایجاد تغییر در كیفیت و نوع روابط متقابل همسران شود؟

2-2-5- ساختار قدرت در خانواده……………………………………………………………………….. 28

2-2-6- تئوریهای ساختار قدرت در خانواده…………………………………………………………… 32

2-2-6-1- تئوری منابع…………………………………………………………………………………….. 32

2-2-6-2- تئوری تفکیک نقش ها………………………………………………………………………. 33

2-2-6-3- دیدگاه فمینیسم………………………………………………………………………………… 35

2-2-6-4- نظریه سیستمی…………………………………………………………………………………. 39

2-2-6-5- گیدنز……………………………………………………………………………………………. 42

2-2-6-6- کاستلز…………………………………………………………………………………………… 42

2-2-7- جمع بندی نظریه های جایگاه زن در هرم قدرت خانواده ………………………………… 44

2-2-8- پیامدهای ارتقاء جایگاه زن در هرم قدرت خانواده…………………………………………. 46

2-2-9- جمع بندی و چارچوب نظری………………………………………………………………….. 47

2-2-10- مدل نظری تحقیق……………………………………………………………………………….. 48

2-2-11- فرضیات…………………………………………………………………………………………… 49

فصل سوم – روش تحقیق

3- مقدمه……………………………………………………………………………………………………….. 51

3-1- نوع تحقیق……………………………………………………………………………………………… 51

3-2- جامعه آماری………………………………………………………………………………………….. 51

 

3-3- حجم نمونه و شیوه نمونه گیری……………………………………………………………………. 51

3-4- تعریف نظری و عملیاتی متغیرها…………………………………………………………………… 53

3-5- اعتبار و روایی…………………………………………………………………………………………. 54

3-6- تکنیک  های تجزییه و تحلیل …………………………………………………………………….. 55

فصل چهارم – یافته ها

4- مقدمه……………………………………………………………………………………………………….. 57

4-1- آمار توصیفی………………………………………………………………………………………….. 57

4-1-1- متغیرهای جمعیت شناختی ، منابع ارزشمند (متغیرهای مستقل)……………………………. 57

4-1-2- متغیر وابسته…………………………………………………………………………………………. 67

4-2- آمار استنباطی…………………………………………………………………………………………. 71

4-2-1- آزمون فرضیه ها…………………………………………………………………………………… 71

فصل پنجم – نتیجه گیری

5- مقدمه……………………………………………………………………………………………………….. 78

5-1- خلاصه تحقیق ……………………………………………………………………………………….. 78

5-2- بحث و نتیجه گیری …………………………………………………………………………………. 82

5-3- پیشنهادات……………………………………………………………………………………………… 83

5-4- محدودیت های تحقیق ……………………………………………………………………………… 85

5-5- پیشنهاد برای تحقیقات آتی ………………………………………………………………………… 85

منابع ……………………………………………………………………………………………………………. 86

یک مطلب دیگر :

چکیده

خانواده یكی از دیرپاترین نهادهای اجتماعی است و به عقیده بسیاری از صاحبنظران،تاریخی به قدمت حیات اجتماعی دارد. با توجه به تغییرات صورت گرفته در خانواده ایرانی،تا حدود زیادی ساختار قدرت درون خانواده تغییر یافته است. کمتر مردان در مرکز تصمیم گیریهای خانواده و جامعه اند.آنها در کنار زنان و دیگر اعضای خانواده درامور متعدد تصمیم گیری می کنند.بدین لحاظ در بیشتر مواقع برای محققان خانواده در دوره جدید این پرسش مطرح می شود که توزیع قدرت در خانواده (ایرانی)چگونه است؟آیا ساختار سنتی (پدر سالاری )وجود دارد یا اینکه صورتهای جدید ایجاد شده است؟با توجه به اینکه بخش بزرگی از زنان امروزه تحصیلکرده و شاغل بوده و دارای درآمد اختصاصی می باشند،حال مسأله تحقیق این است که؛آیا درآمد زن تأثیری بر ساختار توزیع قدرت در خانواده دارد؟برای سنجش این موضوع از نظریه های جامعه شناسی منابع ارزشمند،تفکیک نقش ها،سیستم ها ،گیدنز و کاستلز استفاده شده است. جامعه آماری زنان متأهل شهر ورامین و حجم نموه 386 نفر بوده که به شیوه احتمالی طبقه ایی شناسایی شده اند. از مهم ترین یافته تحقیق می توان به تأثیر درآمد زنان بر شکل گیری نوع خاصی از توزیع قدرت اشاره کرد که در حوزه های اوقات فراغت و رفت و آمد خانوادگی زنان قدرت مستقل دارند. در حوزه تربیت فرزندان قدرت مشارکتی است و در حوزه تصمیم های اقتصادی نیز قدرت سمت و سوی قطبی پیدا می کند. یعنی خانم های شاغل مستقل و آقایان نیز مستقل عمل می کنند.

کلید واژه ها :ساختار قدرت در خانواده،تغییرات خانواده،منابع ارزشمند،قدرت

1-مقدمه

خانواده یكی از دیرپاترین نهادهای اجتماعی است و به عقیده بسیاری از صاحبنظران، تاریخی به قدمت حیات اجتماعی دارد.در واقع هر خانواده را باید خشت بنای جامعه، كانون اصلی حفظ سنت، رسوم،ارزشهای والا و مورد احترام، شالوده مستحكم مناسبات پایدار اجتماعی و روابط خویشاوندی مبدأ بروز عواطف انسانی كانون صمیمانه‌ترین روابط میان افراد و مهد پرورش فكر ، اندیشه ،اخلاق و تعالی روح بشر به حساب آورد.

شاید خانواده به لحاظ همین نقشی كه در زندگی بشر ایفا می‌كند،همواره یكی از موضوعات مورد علاقه اندیشمندان اجتماعی بوده و هر یك به فراخور تخصص و زمینه فكری خویش به اندیشه و پژوهش در ابعاد مختلف آن پرداخته‌اند.موضوع چگونگی توزیع قدرت در خانواده از مباحث  مورد علاقه مردم شناسان و جامعه شناسان بوده و می باشد.مردم شناسان خانواده های اولیه را در دوران کوتاهی زن سالار و در دوران بعدی را مردسالار نامیده اند. امروزه جامعه شناسان با توجه به فرایند صنعتی شدن و شاغل شدن خانم ها و به تبع آن کسب درآمد  در خصوص توزیع قدرت از هرم قدرت چندگانه در خانواده نام می برند که در آن والدین و فرزندان سهم دارند. با توجه به تحولات مذکور این تحقیق در نظر دارد،ساختار قدرت در خانواده های ورامین مورد مطالعه قرار دهد.

1-1-بیان مساله

در طول تاریخ، قدرت در خانواده گاه به مرد و گاهی به زن تفویض شده و پدرسری و مادرسری شکل گرفته است.در گذر زمان،پدر یا مادر نقش‏های متنوعی یافتند و به‌تبع آن، قدرتی عظیم را از آن خویش ساختند.اما تفاوت در این بوده که خانواده مادرسر شیوع کمتری داشته است(ساروخانی، 1384).

جامعه امروزی ایران با آنچه كه در حدود 150 سال پیش بود،تفاوت‌های آشكاری پیدا كرده است. این تفاوتها در تمام شئون زندگی به چشم می‌خورند. شرایط زندگی شهری با پیچیدگی‌های خود بر روابط میان افراد حاكمیت دارد. سازمان‌ها و نهادهای جدید بوجود آمده‌اند و شرایط زندگیزنان با آنچه كه در قبل بود قابل مقایسه نیست. آمارهای زنان تحصیلکرده روز به روز بیشتر می شود.بخشی از زنان متأهل امروزه شاغل می باشند و دارای درآمد مستقل می باشند. شكل خانواده از گسترده به هسته‌ای تغییر یافته و افكار جدید در مورد اعضای جامعه گسترش یافته است.با وجود این دگرگونی‌ها برخی عدم تعادل ها در عرصه اجتماعی و خانواده وجود دارد.برخی نگرش‌های سنتی در خصوص،جنسیت ،پایگاه اجتماعی زن و توزیع قدرت همچنان وجود دارد.تداوم این نگرش های سنتی به خصوص در مورد توزیع قدرت در خانواده،خود محوری و خودرأیی به جای مشورت و همفکری می تواند،تأثیرات سویی بر نگرش های کودکان و فرایند مردم سالاری و توسعه شود. بررسی ها و مشاهدات جامعه شناسانه،امروزه نشانگراین امر است،هرچند در برخی خانواده ها همچنان پدرسالاری وجود دارد،اما پدیده جدیدی به نام خود رأیی و تک رأیی زنان و نوجوانان در حال شکل گیری می باشد،که عده ای آن را فرزند سالاری و زن سالاری جدید می نامند(مهدوی،1382و گروسی 1387).

خود رأیی و خود محوری یا استبداد از سوی هر کدام از اضلاع خانواده پدر،مادر یا فرزندان با اصول علمی،مبانی انسانی و اسلامی سازگار نمی باشد.

با توجه به تغییرات صورت گرفته در جامعه و خانواده در جهان و ایران ،تا حدود زیادی ساختار قدرت درون خانواده تغییر یافته است. کمتر مردان در مرکز تصمیم گیریهای خانواده و جامعه اند.آنها در کنار زنان و دیگر اعضای خانواده درامور متعدد تصمیم گیری می کنند.بدین لحاظ در بیشتر مواقع برای محققان خانواده در دوره جدید این پرسش مطرح می شود که توزیع قدرت در خانواده (ایرانی)چگونه است؟آیا ساختار سنتی (پدر سالاری )وجود دارد یا اینکه صورتهای جدید ایجاد شده است؟

با توجه به اینکه بخش بزرگی از زنان امروزه تحصیلکرده و شاغل بوده و دارای درآمد اختصاصی می باشند،حال مسأله تحقیق این است که؛آیا درآمد زن تأثیری بر ساختار توزیع قدرت در خانواده دارد؟از این رو مسأله تحقیق، این است که توزیع قدرت در خانواده های شهر ورامین چگونه است؟

1-2-ضرورت تحقیق

خانواده ازجایگاه رفیعی درحیات اجتماعی برخوردار است چرا كه از یك سو نخستین گروهی است كه ازآن برمی خیزیم و در درون آن بادنیا آشنا می شویم و از سوی دیگر ، بیشترین تأثیر را بر كودك كه دوران اولیة حیات را می گذراند وارد می سازد و این تأثیر تا پایان حیات پایایی دارد ؛ دوم آنكه از روزنة حیات اجتماعی هرگز جامعه ای به سلامت دست نمی یابد، مگر آنكه از خانواده هایی سالم برخوردار باشد.

بنابراین سبک پوشش برای اثبات فردیت و قوه تمیز و تشخیص سرمایه فرهنگی[7] مصرف کننده و راهی برای بنا ساختن تمایز او با دیگران است. همچنین لباس افراد از اولین ابزاری است که موجب شناخته شدن و تشخیص هویت آنان می شود.(حمیدی وفرجی،66:1386)

همانطور که عنوان شد ،گذر از جامعه مدرن یا پیچیده تغییرات اساسی و بنیادی در عرصه های اجتماعی جوامع به وجود آورده است.در این رهگذر نیز جامعه ایرانی به لحاظ فرهنگی همواره متنوع بوده است .هر چند که در تاریخ ایران از برهنگی جسمی (بی حجابی کامل از نوعی که در فرهنگ ها و جوامع غربی می بینیم ) خبری نیست ،اما نوع و نحوه پوشش لباس دچار تغییراتی عمده شده است(شهشهانی،4:1374)با ورود اسلام به ایران،پوشش ایرانیان نیز تا حدی دستخوش تغییراتی شد و در طرح ها و تزئینات آن از هنر اسلامی نیز تا حدی استفاده شد.در عصر پهلوی یکی از اصلی ترین تلاش دولت مردان کشف حجاب و نوسازی فرهنگی و اجتماعی از طریق تغییر پوشش بوده است.تاکید بیش از اندازه دولت مردان دوره ی پهلوی اول موجب شکل گیری مقاومت فرهنگی و دینی مردم در این زمینه شد.این معنی به صورتی دیگر در جمهوری اسلامی خودنمایی کرده است .تاکید زیاد بر یک نوع پوشش موجب شده تا مقاومت اشاره شده به صورت دیگر خودنمایی کند.در نهایت ،در زندگی  مردم تنوع پوشش و آرایش به وجود آمد. (بهاروزارع،30:1388)

به گفته «هلن واتسون»[8] ، از دیدگاه مفسران غربی، هیچ شکلی از لباس، مانند حجاب، این قدر موضوع مناقشه نبوده است (واتسون، ۱۳۸۲: ۳۱۱). وی اظهار می‌دارد که مسأله پوشش و حجاب، جایگاه ویژه‌ای در مباحث روز دنیا درباره فرآیند جهانی شدن و پست مدرنیته دارد، به طوری که مرزهای فرهنگی بین شرق و غرب و مسلمان و غیرمسلمان را درنوردیده است و شامل مباحث و نظریات مناقشه برانگیز و پرطمطراقی است که بر مسائل پسامدرنی از قبیل سبک ، نمادشناسی مصرف‌گرایی و مسائل قدرت و باز‌نمود آن استناد می‌کند. مسأله زنان، یکی از پیچیده‌ترین مسائلی است که هم اکنون جامعه ایران  با آن مواجه است و احتمالاً دامنه این مسأله در آینده گسترده‌تر نیز خواهد شد، بنابراین عدم توجه به پیچیدگی مسأله و برخورد ساده‌انگارانه با آن، امکان دارد به نتایج عکس منجر شود. «پدیده حجاب و پوشش از سه منظر دینی، هویتی و سیاسی قابل بررسی است؛ چرا که از یک سو دستور اکید و صریح دین مبین اسلام است و از سوی دیگر نماد فرهنگ و هویت ایرانی می‌‌باشد و به همین خاطر است که همواره ظرفیت سیاسی شدن را داشته است» (ذوالفقاری، ۱۳۸۵: ۶۹).

بررسی پیشینه های تحقیق نشان می دهد که در  جوامع غربی به این پدیده به عنوان یک مسئله و ضرورت توجه نمی شود ،بلکه صرفا جنبه شی انگارانه آن مورد توجه قرار گرفته است.عمده پژوهشهای صورت گرفته در داخل کشور نیز  در ده های گذشته به پوشش  صرفا از منظر دینی و در دهه های اخیر جزیی از مباحث سبک زندگی، مدیریت بدن،مدیریت ظاهر نگریسته شده و به عنوان یک موضوع مستقل مورد بررسی قرار نگرفته است و خلأ این موضوع تحقیقی به صورت مستقل توسط محقق احساس می شد.

شهر مشهدنیز  نیز به عنوان کلان شهری که در معرض تغییرات حاصل از مدرنیته بوده و هست،در دهه های اخیر ،دستخوش دگرگونی های ارزشی و رفتاری شده است.گسترش  رسانه های گروهی و تبلیغات وسیع ، این تغییرات را تسریع نموده اند.  در این دهه ها زنان که هم حضور بیشتری در عرصه های شغلی و تحصیلی  یافته

 اند و هم در اثر تغیر سبک زندگی ،غالبا مسئولیت خرید و تهیه اقلام مصرفی خانواده را به عهده گرفته اند.بیشتر مخاطب مدها و تبلیغات مصرفی شده و نحوه حضور و الگوهای ارزشی و نگرشی و رفتاری آنها ،تاثیرات فردی و اجتماعی مهم تری بر جا گذارده است.

هدف از این تحقیق بررسی سبک های پوشش است که زنان در جامعه کنونی ایران از انتخاب پوشاک مَد نظر دارند. در جامعه ما به سبب رواج اعتقادات دینی و وجود دستور حجاب به مثابه الزامی در پوشش زنانه،دو مفهوم پوشش و حجاب تا حدی در هم گره خورده و با هم ادغام شده اند.بنابراین برای پرداختن به سبک پوشش،باید توجه به مفهوم دینی حجاب را هم در نظر گرفت. با توجه به موارد فوق در این تحقیق برآنیم بدانیم  چه سبک پوششی در بین زنان  مشهد رواج دارد و چه عواملی سبب آن می شود ؟

1-2 اهمیت و ضرورت تحقیق:

– ضرورت بررسی سبک پوشش ازآنجا ناشی می شود که مطالعه پوشش زنان  یک جامعه شناخت لازم را درباره بخشی از فرهنگ آن جامعه میسر می سازد. آشنایی با نوع پوشش زنان ، نگرشها، رفتارها و نمادهای افراد در زمینه زندگی روزمره می تواند تفسیری واقعی از جهت گیری ها و الگوهای رفتاری آنها ترسیم سازد. هم چنین می تواند در درک تحولات و تهدیدات فرهنگی کار ساز باشد و به برنامه ریزان اجتماعی در جهت  بهبود ناهنجاریها یاری رساند.

یک مطلب دیگر :

– در جوامع امروزی کارکردهای ساده و اولیه لباس کم رنگ شده و در عوض کارکردهای پیچیده تری مانند خلق هویت [9]و ایجاد تمایز[10] و سبک زندگی [11]برای آن متصور است.جامعه کنونی ایران در فرایند پیچیده جهانی شدن قرار گرفته و نمی تواند راهی کاملا جداگانه در پیش گیرد.اما از سویی این جامعه می خواهد خصایل بومی ،فرهنگی و دینی خود را به فرایندهای جهانی تحمیل کند و درصدد نوعی تلفیق میان این دو امر است.ولی مدتهاست با این قضیه در چالش می باشد که چه الگوی مناسبی را می تواند برای زنان و دختران جوان با انواع سلیقه ها ارایه دهد.(حمیدی،فرجی؛24:1386)

– گسترش رسانه های جمعی، شکل جدیدی از سبک ها و هویت یابی برای زنان پدید آورده که عمدتا در تقابل با فرهنگ معمول جامعه است.

– با رشد سرمایه‌داری، تعداد ماشین‌های تولید افزایش یافت و نیاز به بازارهای بسیار وسیع برای مصرف این ماشین ها بالا گرفت. سودجویان عرصه زیبایی درصدد برآمدند از توده زنان به عنوان بخش عظیمی از جامعه بهره‌برداری کنند و این چنین شد که مُد[12] که جزیی از صنعت پوشاک است از محدودة تنگ ثروتمندان بیرون آمد و فراگیر شد و در روابط اجتماعی بر کل جمعیت زنان تحمیل گردید. (هنسن و رید،1386: 102)

بدیهی است پیامدهای منفی که در بالا ذکر گردید جبران آن در کوتاه مدت میسر نخواهد شد و مستلزم صرف هزینه و زمان در دراز مدت است که اگر به جا و به موقع و با برنامه ریزی به آن توجه شود علاوه بر آن که مانع ایجاد و گسترش پیامدها مخرب و سوء بعدی شده موجب پیشگیری و درمان پاره ای از مسایل مختلف در زمینه های دیگر خواهد شد.لذا هر تحقیقی که بتواند در جهت بهبود و تقویت هنجارهای جامعه کمک کند از اهمیت و ضرورت بسیار برخوردار است.

1-3 اهداف تحقیق:

1-3-1 اهداف توصیفی کلی

– بررسی سبک پوشش زنان در شهر مشهد

1-3-2 اهداف توصیفی جزیی

– شناسایی سبک پوشش در حوزه عمومی

– شناسایی میزان دینداری زنان

– شناسایی میزان سرمایه فرهنگی زنان

– شناسایی میزان سرمایه اقتصادی زنان

– شناسایی هویت شخصی زنان

– شناسایی هویت اجتماعی زنان

– شناسایی ارزشهای زنان نسبت به پوشش

– شناسایی سلیقه زنان در انتخاب  پوشش

– شناسایی میزان مصرف پوشاک زنان

– شناسایی میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی زنان

شناسایی ویژگی های سن ،تاهل ،شغل ،میزان تحصیلات  .. زنان مشهد

1-3-3 اهداف تبیینی کلی

تبیین رابطه عوامل با سبک پوشش زنان

1-3-4 اهداف تبیینی جزیی

– تبیین  رابطه میزان دینداری زنان  با سبک پوشش آنها

– تبیین  رابطه میزان سرمایه فرهنگی با سبک پوشش زنان

– تبیین  رابطه میزان سرمایه اقتصادی با سبک پوشش زنان

– تبیین  رابطه هویت شخصی زنان با سبک پوشش آنها

– تبیین  رابطه هویت اجتماعی زنان با سبک پوشش آنها

– تبیین  رابطه ارزش های زنان به پوشش با سبک پوشش آنها

– تبیین  رابطه سلیقه با سبک پوشش  زنان

– تبیین  رابطه میزان مصرف پوشاک با سبک پوشش زنان

– تبیین  رابطه میزان استفاده از وسایل ارتباط جمعی با سبک پوشش زنان

-تبیین  رابطه ویژگی های( سن ،تاهل ،شغل ،میزان تحصیلات و . .) زنان با سبک پوشش آنها

1-4 سئوالات تحقیق:

1-4-1 سئوالات کلی

2-2-1- تحقیقات خارجی.. 11

2-2-2-  تحقیقات داخلی.. 13

2ـ2ـ3ـ جمع بندی پایه های تجربی.. 16

2ـ3ـ بی تفاوتی.. 17

2ـ3ـ1ـ تاریخچه. 18

2ـ3ـ2ـ بی تفاوتی در اصطلاحات مذهبی و رایج.. 19

2ـ4ـ نظریه های پژوهش… 19

2ـ5ـ دیدگاه روانشناختی در مورد بی رمقی.. 20

مسلش و لیتر. 22

2ـ6ـ دیدگاه جامعه شناختی در مورد بی رمقی.. 23

2ـ7ـ نظریات و اندیشمندان علوم اجتماعی.. 24

2ـ8ـ نظریه های محرومیت نسبی.. 37

2ـ9ـ عدالت از دیدگاه فمینیسم ها ودیگر نظریه پردازان. 38

2ـ10ـ نظریات و اندیشمندان روانشناسان اجتماعی.. 43

2ـ11ـ نظریه برابری.. 49

2ـ12ـ نظریه عدالت سازمانی.. 49

2ـ13ـ نظریه محرومیت نسبی.. 51

2ـ14ـ الگوی علیت اجتماعی.. 54

2ـ16ـ نظریه یادگیری اجتماعی.. 55

فصل سوم:روش تحقیق

3ـ1ـ مقدمه. 65

3ـ2ـ روش تحقیق.. 65

3ـ4ـ حجم نمونه. 66

3ـ5ـ روش نمونه گیری.. 66

3ـ6ـ واحد تحلیل.. 67

3ـ7ـ اعتبار پژوهش… 67

3ـ 8 ـ پایایی پژوهش… 67

3ـ9ـ تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرها 69

3ـ9ـ1ـ متغیر وابسته پژوهش بی تفاوتی اجتماعی.. 69

3ـ9ـ2ـ بیگانگی اجتماعی.. 70

3ـ9ـ3ـ محرومیت نسبی.. 73

3ـ9ـ4ـ تحصیلات… 75

3ـ9ـ5ـ پایگاه اقتصادی/ اجتماعی.. 75

3ـ9ـ6ـ عدالت اجتماعی.. 75

3ـ10ـ روش تجزیه و تحلیل اطلاعات… 77

فصل چهارم: یافته های تحقیق

4ـ1ـ مقدمه. 80

4ـ2ـ آمار توصیفی.. 81

 

جدول: 4-1- توزیع فراوانی پاسخگویان با توجه به متغیرهای زمینه ای.. 81

4ـ2ـ1ـ آمارهای متغیر توصیفی و مستقل.. 83

4ـ3ـآمار استنباطی.. 86

فصل پنجم:  جمع بندی و نتیجه گیری و ارائه پیشنهادات

5ـ1ـ مقدمه. 97

5ـ2ـ بحث پیرامون ویژگی های فردی آزمودنیها 97

5ـ3ـ بحث پیرامون امار استباطی تحقیق.. 99

5ـ4ـ پیشنهادهای پژوهشی.. 107

5ـ5ـ پیشنهادهای اجرایی.. 107

5-6- محدودیت ها و تنگناهای تحقیق.. 110

منابع و مأخذ…………………………………………………………………………………………………………..112

ضمائم و پرسشنامه …………………………………………………………………………………………………120

مقدمه

در میان نهادها و ساختارهای اجتماعی، نهاد آموزش و پرورش، اولویت و اهمیت بیشتری دارد و در درون این نهاد، اولویت اول باید به معلمان تعلق بگیرد.چون کارگزاران اصلی تعلیم و تربیت معلمان هستند و تحقق اهداف متعالی نظام تعلیم و تربیت با واسطه معلمان صورت می گیرد(مهر محمدی، 1379؛ نقل از آرام، 1390: 78).آموزش و پرورش در درجه اول مهارت ها و نگرش های لازم را برای رشد و توسعه موجب می شود و در درجه دوم قابلیت­های لازم را برای سازگاری و انعطاف در برابری رویکردهای جدید و درگیر شدن با تغییرات تکنولوژی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی فراهم سازد.

امروزه در بین جامعه شناسان و صاحب نظران مباحث توسعه، کمتر کسی است که به اهمیت نقش معلمان و آموزش و پرورش نپرداخته باشد.اغلب صاحب نظران و متفکران مسائل تربیتی و آموزش بر این نظرند که معلمان، بزرگ ترین و مهم ترین عامل مؤثر در جریان تعلیم و تربیت هستند بنابراین بیهوده نیست که گفته شود شالوده و اساس یک سیستم آموزشی موفق را معلمان تشکیل می دهند. اولین قدم در جهت رسیدن به کادر آموزشی موفق، درک عواملی است که بر کیفیت فعالیت معلمان مؤثر است. یکی از این عوامل رضایت شغلی است. کسانی که رضایت داشته باشند، کار خود را بهتر انجام می دهند. در مشاغلی مانند شغل معلمی که فرد شاغل ارتباط تنگاتنگی با گیرندگان خدمت دارند، فشارهای زیادی به شخص ارائه کننده خدمت وارد می­شود و از این رو شخص دچار تحلیل رفتگی شغلی(بی رمقی) می­نماید.

در این مطالعه برآنیم تا عوامل اجتماعی مؤثر بر بی رمقی احتماعی معلمان شهر یاسوج را مورد واکاوی قرار دهیم.

1ـ2ـ بیان مسئله

بررسی و سنجش میزان و منشأ و پدیداری آسیب شناختی جامعه، و وقوف علمی نسبت به میزان گستره و علل آنها، از مسائل با اهمیت جامعه شناسان در یک قرن اخیر بوده است؛ این قاعده عام، در مورد کشور ایران که مصداق بارزی از یک جامعه در حال عبور از مظاهر سنت به اشکال مدرن است، و در این گذر تاریخی با حوادث و مسائل گوناگون سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی روبرو بوده و هست، مشهودتر به نظر می رسد.

برخی از محققان ایرانی معتقدند جوامع موسوم به “جهان سوم”، نظیر ایران در شرایط آنومیک، به صورت حاد یا مزمن به سر می­برند و به تعبیر امیل دورکیم، این وضعیت آنومیک اغلب در فرآیند گذار شتابان از جامعه پیش مدرن به مدرن و در نتیجه جریان­های نوسازی پدید می­آید؛ وضعیت پیچیده­ای که با بی­هنجاری یا ضعف هنجاری و تعارض همراه است.(صداقتی فر، 1390: 6)

بی­رمقی نوعی از خود بیگانگی است که ناشی از عوامل استرس آفرینی است که خود این عوامل ریشه در ساختارهای اجتماعی جامعه و ساختارهای سازمانی مدرسه دارندو به همین دلیل، جامعه شناسان برای کاهش احساس بی­رمقی، به تغییرات ساختاری و سازمانی توجه دارند(دورکین،1997؛ نقل از شارع پور، 1386). مسلش تحلیل­رفتگی(بی رمقی) را دارای سه بعد فرسودگی[1]، بی­تفاوتی[2](یا بی­شخصیتی) و احساس عدم کارایی[3] می­داند. فرسودگی، احساس خستگی و درماندگی شدید در اثر کار زیاد می­باشد، بی­تفاوتی نگرش سرد و منفعلانه به کار است، به­طوری که فرد علاقه خود را نسبت به کار از دست داده و روز به روز کار برای او بی­معنا می­­گردد. در عدم کارایی فرد احساس می­کند که شایستگی لازم برای انجام کارهایش را نداشته و نمی­تواند کارهای خود را در سازمان به درستی به اتمام برساند(اسچوفل و باکر، 2004). فشار روانی شدید ناشی از ماهیت، نوع و یا وضعیت نامناسب کار، به پیدایش حالتی در کارکنان منجر می­شود که تحلیل رفتگی یا بی رمقی نامیده شده است. فرویدنبرگ(1380) اعتقاد دارد که تحلیل رفتگی و بی رمقی، کاهش یافتن انرژی است. تحلیل رفتگی، وازدگی و درماندگی در برابر تقاضایی بیش از حدی است که هم

یک مطلب دیگر :

افراد موفق تعطیلات خود را چگونه می‌گذرانند؟

 فرد ممکن است بر خود اعمال کند و هم از بیرون می­تواند بر فرد اعمال شده باشد که در نتیجه انرژی فرد و سازکارهای تطابق و منابع و نیروی داخلی او را تخلیه می­کند.این پدیده یک حالت احساسی است که با ازدیاد

فشار به فرد دست می دهد و سرانجام انگیزه، نگرش و رفتارش را تحت تاثیر قرار می دهد(کهندل ودیگران، 1389: 61-78).فجین و همکارانش(1991)، به این نتیجه رسیدند که سه عامل مربوط به شرایط شغلی که بیشتر بر تحلیل رفتگی(بی رمقی) معلمان تأثیر می­گذارد، عبارت است از حقوق کم، محدودیت­های بوروکراتیک و محدودیتهای نقش).فجین[4]، 1991: 69- 77). طبق نظر صاحب نظران جامعه شناسی، ما در این تحقیق و پژوهش«بی رمقی اجتماعی» را معادل«بی تفاوتی اجتماعی» فرض می­کنیم.

پدیده­ای مانند بی تفاوتی اجتماعی، بیانگر بی احساسی، بدبینی، بی میلی و به عبارت بهتر نوعی افسردگی اجتماعی[5] است. از این در منظری آسیب شناختی، بی­تفاوتی در جامعه نوعی بیماری اجتماعی شناخته می­شود همانگونه که در نقطه مقابل آن، هرگونه اعتنای اجتماعی و نوعدوستی در حیات فردی و اجتماعی، نشانه پویایی و سلامت اجتماعی[6]است (صداقتی فرد، محسن تبریزی،1390: 2). به عنوان یکی از پدیده­های اجتماعی عنوان می­شود که در فرهنگ اکثر کشورهای دنیا در قالب یک مسأله اجتماعی شناخته شده و عمومیت پیدا کرده است. کناره گیری افراد و بی توجهی آنها نسبت به محیط اطراف، دلسردی و بیگانگی نسبت به مسایل اجتماعی از موضوعاتی هستند که در محافل اجتماعی و سیاسی مورد توجه بسیاری از اندیشمندان اجتماعی بوده به طوری که بی توجهی نسبت به این موارد بسترسازی بی­تفاوتی و نهایتاً احساس پوچی[7] در بین افراد جامعه به حساب آمده است(روزنبرگ، 1955: 349).

بی تفاوتی و یا بیتوجهی انسانها به اجتماع پیرامون، با مسئولیت ناشناسی اجتماعی که ایجاد می­کند، به نوعی می­تواند باعث پدیدار شدن رفتار و کردار ضد اجتماعی در افراد جامعه شود. حالتی که علاوه بر بی اعتمادی و بی تعادلی­های اجتماعی و حتی فردی، رقابتهای ناعادلانه ایجاد می­کند و به بیگانگی فرهنگی و پایمال شدن ارزشهای اجتماعی می­انجامد. گوشه­گیری و احساس جدا شدن از کلیه جریان­ها و رخدادهای زندگی، وجهی از بیگانگی است که در آن انسان در فضایی کاملاً جدا از همه چیز، در جهان درونی غرق، و بدون توجه به دیگران حیات می­گذراند(صداقتی فرد، 1390: 21).

رابرت مرتن “بیتفاوتی” را معادل با کناره گیری افراد دانسته و آن را به این صورت تعریف میکند که: بی تفاوتی یعنی نفی هر دو طرف طیف(اهداف و شیوه های نهایی شده) توسط افراد جامعه، زمانی

که همه اهداف و هم شیوه­های نهادی شده در جامعه مورد قبول افراد جامعه نباشد در این صورت بی تفاوتی رخ می دهد(مرتن، 1968: 243).

آبرل[8] و همکارانش معتقدند در هر جامعه ای شرایط بنیادین وجود دارد که در صورت عدم وجود آنها، جامعه به جای نخواهد ماند؛ یکی از مهمترین این عوامل، این است که جمعیت یک جامعه، بیتفاوت شود و این برای آن جامعه تهدیدی جدی به شمار میرود تا آن جا که همه ساختارهای جامعه را تحت تأثیر قرار خواهد داد برخی از بخشهای جامعه همیشه در برخی موارد، ممکن است چنان بیتفاوت گردد که اجزای گوناگون سازنده جامعه، از عملکرد بیفتد و سرانجام، تمام جامعه فرو ریزد(ریتزر، 1374: 128ـ127). از این رو، دلسردی و بی اعتنایی افراد و گروههای مختلف اجتماعی تحت تأثیر بیگانگی باعث ایجاد شکنندگی در ساختار اجتماعی شده و اعضای شبکه اجتماعی نسبت به فرآیندهای اجتماعی بدبین و دچار بیماری ناامیدی نسبت به آینده و انزوای اجتماعی به دور از هرگونه ارتباط اجتماعی می­شوند لذا فردی که نسبت به جامعه به طور عام و نظام اجتماعی ـ سیاسی به طور خاص احساس خصومت می­کند، احتمال دارد که از همه انواع مشارکت کناره گیری کرده و به صف افرادی که کاملاً بی تفاوت هستند بپیوندد (راش، 1381: 129).

بی علاقه بودن انسان به مسائل اجتماعی و سیاسی در قالب “درگیری روان شناختی” از بی طرفی و بی­تفاوتی آنها در رابطه با مسائل عمومی به شکل یک درگیری اجتماعی از جمله مباحث مهمی به شمار می­آید که در تحلیلهای سیاسی و اجتماعی(در جوامع غربی و در کشورهای در حال توسعه) مورد توجهمیباشد اهمیت بی تفاوتی اجتماعی در جامعه به حدی در بین نظریهپردازان دیدگاههای مختلف نظری نمود پیدا کرده است که سیدنی وربا و سایر اندیشمندان این حوزه از علم چنین استدلال کرده اند که شکل گیری اجتماع و فرایندهای داده و ستانده در ارتباط با آن در گرو وجود افرادی است که به عنوان عاملین اجتماع شناخته شده اند. به عبارتی این افراد با حضور در محافل اجتماعی و ابراز علاقه، انگیزه لازم را جهت توجه نمودن به مسائل مختلف اجتماعی داشته در واقع به عنوان عاملین اجتماع ظاهر شوند. همچنین مترادف با این اندیشه، آنها خاطرنشان کرده اند که در داخل همین اجتماع شبکه­ای، بخشی از افراد جامعه نیز هستند که نسبت به افراد جامعه و مسائل پیرامون آن کمتر اظهارعلاقه می­کنند و با کناره­گیری از مشارکت در مسائل عمومی، به شکل منزوی ظاهر شده و به حکم افرادی درجامعه انسانی به حیات خود تداوم می بخشند که با عنوان بی تفاوت شناخته می شوند (چن و زانگ[9]، 1999: 282- 283).

با توجه به اینکه خودم با معلمان برخورد داشتم دو سال به شغل شریف معلمی در مدارس مشغول بودم این مشکل را درمعلمان احساس کردم ودر صدد رفیع این مشکل برآمدم، معلمان احساس می کنند تأثیری بر وقایع و تصمیم گیریهای سازمان آموزش پرورش ندارند و سازمان نسبت به اوضاع اقتصادی/اجتماعی آنها بی توجه است؛ این شرایط باعث بی انگیزگی و احساس عدم تأثیرگذاری و عدم کارایی آنها شده است. و کمتر در فعالیتهای اجتماعی/سیاسی شرکت می­کنند، همکاری نکردن سازمان آموزش و پرورش و اولیای دانش آموزان با معلمان برای پیشرفت علمی دانش اموزان باعث بی تفاوتی و بی رمقی و بی انگیزگی آنها می شود و معلمان کمتر به پیشرفت علمی دانش آموزان توجه می­کنند که در آینده عرصه علمی کشور با مشکل روبرو خواهد شد. توجه کردن و بها دادن سازمان آموزش و پرورش و همکاری اولیاء دانش آموزان با معلمان موجب اعتماد به نفس معلمان خواهد شد و زمینه پیشرفت علمی دانش آموزان را فراهم خواهند آورد.

طبق آنچه که ذکر شد و با توجه به اینکه بخشی از جمعیت شهری یاسوج را گروه معلمان تشکیل میدهد، و از آنجا که احساس بی رمقی اجتماعی و بیتفاوتی اجتماعی در افراد و معلمان میتواند پیامدهای مختلف فردی، اجتماعی، روانی و … داشته باشد، بنابراین لازم است میزان و ابعاد بی رمقی اجتماعی و بی تفاوتی، و همچنین عوامل اجتماعی مرتبط با آن به عنوان یک مسئله و معضل اجتماعی/فرهنگی، بررسی و پیگیری شود.در واقع مساله اصلی اینست که آیا بین عوامل اجتماعی و بی رمقی اجتماعی معلمان متوسطه شهر یاسوج رابطه وجود دارد؟

1ـ3ـ اهمیت و ضرورت

از آنجا که قشر معلمان در معرض آسیب و چالشهای اجتماعی قرار دارد لذا پرداختن به این مسئله از ابعاد اجتماعی، روانشناختی، فرهنگی، اقتصادی و … ضروری به نظر می­رسد. و توجه نکردن به این قشر از جامعه موجب آسیب­های جدی به جامعه می­شود و باعث کندی و پیشرفت در عرصه­های علمی، توجه نکردن دانش آموزان به علم و ارزش های جامعه خواهد شد. پیامدهای بی رمقی و بی­تفاوتی اجتماعی معلمان فقط به سطح روانشناختی و ابعاد فردی محدود نمی­شود بلکه در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جوامع نیز اختلال ایجاد می­کند.

پس بنابراین تشخیص میزان بی­تفاوتی اجتماعی در بین افراد در یک جامعه اعم از دیگر شرایط تسهیل کننده آن جامعه موجب آسیبهای جدی به جامعه می شود و باعث کندی و عدم پیشرفت در عرصه­های علمی، توجه نکردن دانش آموزان به علم و ارزش­های جامعه خواهد شد. محیط مدرسه و غیر مدرسه می­تواند در توسعه اجتماعی و سیاسی نقش مهمی ایفا نمایید و نتایج بدست آمده بیانگر این است که بدون توجه به انگیزه، علایق و گرایش اعضای یک شبکه اجتماعی در رابطه با مسائل خاص و نظرخواهی از آنها نمی­توان انتظار بهبود اجتماعی را در روند اجتماعی داشت. اهمیت موضوع حاضر به اندازه ای است که:

الف) بدون توجه به میزان بی تفاوتی و بی رمقی و نوع آن، توسعه اجتماعی در جامعه دچار نقصان خواهد بود.

ب) مورد توجه قراردادن افراد بی تفاوت، زمینه را برای تقویت روحیه اثربخشی در افراد و توانایی آنها برای تفکر در مورد مسائل اجتماعی و نظرخواهی در مورد آن را به وجود می آورد.

پ) بی تفاوت بودن افراد نسبت به محیطی که در آن زندگی می کنند، باعث دلسردی و بی اعتنایی نست به کمیت و کیفیت آن به لحاظ مدیریتی، ارتباطی و … می شود.

ج) بی تفاوتی اجتماعی باعث بدبینی، بی اعتمادی و بیگانگی، احساس بی­معنایی، بی قدرتی، بی هنجاری و … می­شود. موارد اشاره شده در بالا، و مطالعه بر روی موضوع مربوطه را جلوه گر ساخته و محقق و محققان را ملزم می­گرداند تا فرآیند اجتماعی شدن افراد را در رابطه با مبحث اجتماعی/سیاسی، فرهنگی و اقتصادی مورد تفحص و شناسایی مسائل مربوطه با مباحث فوق زمینه مساعد برای حضور و رفع و کناره گیری مدنی افراد جامعه را فراهم آورد.

1ـ4ـ اهداف

اهداف اصلی

1ـ بررسی بی رمقی اجتماعی در بین معلمان متوسطه شهر یاسوج.

2ـ بررسی عوامل اجتماعی مؤثر بر بی رمقی اجتماعی در بین معلمان متوسطه شهر یاسوج.

اهداف فرعی تحقیق

-بررسی رابطه میزان احساس محرومیت نسبی و بی رمقی اجتماعی معلمان متوسطه شهر یاسوج.

ـ بررسی رابطه میزان بی­رمقی اجتماعی معلمان متوسطه شهر یاسوج براساس پایگاه اجتماعی/ اقتصادی.