1-4 اهداف پژوهش

1-4-1 هدف کلی……………………………………………………………………………………………………………10

 

1-4-2 اهداف فرعی………………………………………………………………………………………………………….10

 

1-5 فرضیه­های پژوهش

1-5-1 فرضیه اصلی……………………………………………………………………………………………………………10

1  -5-2 فرضیه‌های فرعی………………………………………………………………………………………………….10

1-6 تعاریف متغیرها

1-6-1 تعاریف مفهومی……………………………………………………………………………………………………….11

1-6-2 تعاریف عملیاتی………………………………………………………………………………………………………..11

فصل دوم: پیشینه پژوهش

2-1 تعارض زناشویی……………………………………………………………………………………………………………..13

2-1-1 علل تعارضات زناشویی……………………………………………………………………………………………..14

2-1-2 منابع تعارض………………………………………………………………………………………………………….15

2-1-3 چگونگی اداره تعارض زناشویی……………………………………………………………………………….16

2-2 هوش معنوی

2-2-1 تعاریف هوش معنوی……………………………………………………………………………………………..19

2-2-2پیشینه هوش معنوی………………………………………………………………………………………………..20

2-2-3 اهمیت هوش معنوی………………………………………………………………………………………………20

2-2-4 نظریه‌های مربوط به هوش معنوی…………………………………………………………………………….22

2-2-4-1 دیدگاه ویلیم وست…………………………………………………………………………………………..23

2-2-4-2 دیدگاه گروم…………………………………………………………………………………………………….23

2-2-4-3 دیدگاه ویگلزورث…………………………………………………………………………………………….23

2-2-5 مدل­های هوش معنوی از دیدگاه‌های مختلف…………………………………………………………….24

2-2-5-1 مدل زهر و مارشال………………………………………………………………………………………25

2-2-5-2 مدل نوبل……………………………………………………………………………………………………25

2-2-6 اجزای هوش معنوی………………………………………………………………………………………….25

2-2-7 مؤلفه‌های هوش معنوی………………………………………………………………………………………….26

2-3 تاب‌آوری

2-3-1 تعاریف………………………………………………………………………………………………………………27

2-3-2 اهمیت تاب‌آوری…………………………………………………………………………………………………28

2-3-3 عوامل تأثیرگذار در تاب‌آوری………………………………………………………………………………..29

2-3-4 ویژگی‌های افراد تاب­آور……………………………………………………………………………………….29

2-4 هوش عاطفی

2-4-1 تعاریف هوش عاطفی…………………………………………………………………………………………..30

2-4-2 مدل هوش عاطفی سالووی و مایر………………………………………………………………………….31

2-4-3 اهمیت هوش عاطفی…………………………………………………………………………………………….33

2-4-4 اهمیت هوش عاطفی در مقایسه با هوش عمومی……………………………………………………..34

2-4-5 طبقه‌بندی گلمن از هوش عاطفی……………………………………………………………………………36

2-4-6 مؤلفه‌های هوش عاطفی………………………………………………………………………………………..36

2-4-7 مهارت‌های اصلی هوش عاطفی…………………………………………………………………………….37

2-5 پیشینه پژوهش

2-5-1 پژوهش‌های صورت گرفته در داخل کشور……………………………………………………………38

2-5-2 پژوهش‌های صورت گرفته در خارج از کشور………………………………………………………..49

 

فصل سوم: روش پژوهش

3-1 روش  پژوهش…………………………………………………………………………………………………………54

3-2 جامعه آماری، نمونه و روش نمونه‏گیری………………………………………………………………………54

3-3 ابزار پژوهش

3-3-1 پرسشنامه تعارض زناشویی………………………………………………………………………………….54

3-3-2 مقیاس هوش معنوی……………………………………………………………………………………………55

3-3-3 مقیاس تاب‌آوری کانر ـ دیوید سون……………………………………………………………………..55

3-3-4 مقیاس هوش عاطفی شرینگ………………………………………………………………………………..56

3-4 روش اجرا و جمع‌آوری داده‌ها……………………………………………………………………………………57

3-5 روش تجزیه‌ و تحلیل داده‏ها……………………………………………………………………………………….57

فصل چهارم: یافته­های پژوهش

4-1 داده­های توصیفی………………………………………………………………………………………………………59

4-2 داده­های استنباطی…………………………………………………………………………………………………….64

فصل پنجم: بحث و نتیجه­گیری

5-1 محدودیت‌های پژوهش……………………………………………………………………………………….75

5-2 پیشنهاد‌های پژوهشی…………………………………………………………………………………………..75

5-3 پیشنهاد‌های کاربردی…………………………………………………………………………………………..75

منابع

منابع فارسی……………………………………………………………………………………………………………….77

منابع لاتین…………………………………………………………………………………………………………………85

 

 

فهرست جداول

جدول 4-1 آماره‌های توصیفی سن مردان و زنان

جدول 4-2 درصد فراوانی تعداد اعضای خانواده زوجین

جدول 4-3 آماره‌های توصیفی درآمد خانوار

جدول 4-4 درصد فراوانی نوع شغل زوجین

جدول 4-5 درصد فراوانی سطح تحصیلات زوجین

جدول شماره 4-6 آماره‌های ضریب همبستگی بین هوش معنوی با تعارض زناشویی در مردان

جدول شماره 4-7 آماره‌های ضریب همبستگی بین هوش معنوی با تعارض زناشویی در زنان

جدول شماره4-8 آماره‌های ضریب همبستگی بین تاب‌آوری با تعارض زناشویی در مردان

جدول شماره 4-9 آماره‌های ضریب همبستگی بین تاب‌آوری با تعارض زناشویی در زنان

جدول شماره 4-10 آماره‌های ضریب همبستگی بین هوش عاطفی با تعارض زناشویی در مردان

جدول شماره 4-11 آماره‌های ضریب همبستگی بین هوش عاطفی با تعارض زناشویی در زنان

پیوست­ها

پرسشنامه

چکیده به زبان انگلیسی

 

 

 

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه هوش معنوی، تاب‌آوری و هوش عاطفی با تعارض زناشویی در زوجین تحت پوشش بهزیستی شهرستان ایلام انجام‌گرفته است. بدین منظور75 زوج از زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره شهرستان ایلام به شیوه نمونه‌گیری در دسترس انتخاب‌شده‌اند. برای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه تعارض زناشویی ثنایی، مقیاس هوش معنوی عبداله­زاده و همکاران، تاب‌آوری کانر و دیوید سون و هوش عاطفی شرینگ استفاده‌ شده است. نتایج نشان داد که بین هوش معنوی  با تعارض زناشویی در مردان و زنان رابطه معکوس و معنا‌داری وجود دارد. بین تاب­آوری با تعارض زناشویی در مردان و زنان رابطه معکوس و معنا‌داری وجود دارد. بین هوش عاطفی با  تعارض زناشویی در مردان و زنان رابطه معکوس و معنا‌داری وجود دارد.

واژه­های کلیدی

هوش معنوی، تاب‌آوری، هوش عاطفی، تعارض زناشویی، زوجین

 

 

 

فصل اول

 

کلیات پژوهش

 

 

 

یک مطلب دیگر :

 

1-1مقدمه

انسان آفریده‌ی خدا و مخلوقی در بین خلایق است که بر بسیاری از آن‌ها برتری دارد او را نمی‌توان با هیچ‌یک از پدیده‌های زمینی یا آسمانی مقایسه کرد که او وجودی گرامی و مورد احترام خداست (اسراء/ 70).

خانواده یکی از مهم‌ترین نهادهای اجتماعی است، که بر پایه ازدواج قرارگرفته است. در بین نهادهای مختلف جامعه، کانون مقدس خانواده بهترین مکان برای تربیت جسم و روح است.کودکان با پرورش یافتن در خانه‌ای که رنگ و بوی صمیمیت دارد از رشد مطلوب برخوردار و نهایتاً عضو سالمی از جامعه خواهند بود. خانواده نه تنها محیطی  است که فرد را از لحاظ اجتماعی حمایت و پشتیبانی می‌کند بلکه کانون اخلاق و مهد عواطف و علایق انسان‌هاست. کانون نوع‌دوستی و یگانگی زن و مرد هست و بهترین فرصت را برای اتفاق و اتحاد بر اساس صمیمیت هر چه بیشتر و دوام هر چه افزون‌تر اخلاقی، جسمانی، روانی و اخلاقی به وجود می‌آورد (ابراهیمی بختور، 1364).

دستیابی به جامعه سالم، آشکارا درگرو سلامت خانواده و تحقق خانواده سالم، مشروط بر برخورداری افراد آن از سلامت روانی و داشتن رابطه‌های مطلوب با یکدیگر است. از این رو سالم‌سازی اعضای خانواده و رابطه‌هایشان، بی‌گمان، اثرهای مثبتی را در جامعه به دنبال خواهد داشت (برنشتاین و برنشتاین[1]،1384).

ازدواج، مقدس‌ترین و پیچیده‌ترین رابطه میان دو انسان از جنس مخالف است که ابعاد وسیع، عمیق و هدف‌های متعددی دارد. بی‌شک هیچ نابهنجاری عاطفی و اجتماعی که از تأثیر خانواده  فارغ باشد وجود ندارد. افلاطون می‌گفت برای آنکه یک جمهوری خوب سازمان یابد، باید قوانین اصلی آن قوانینی باشد که روابط زناشویی را سامان بخشد (به پژوه،1380).

به دلایل متعددی چون گذر از سنت به مدرنیته، تغییر نظم خانواده، سست شدن روابط عاطفی، کارآمد نبودن الگوهای ارتباطی و کنترلی والدین، افزایش طلاق، مهاجرت و فشارهای شغلی و اجتماعی، مشکلات و تعارض‌های خانوادگی و زناشویی افزایش چشمگیری یافته‌اند، این در حالی است که جامعه سالم در گرو خانواده‌های سالم است (الیری[2] و همکاران، 1384).

از جمله مسائلی که صمیمیت و کارکردهای خانواده را دچار مشکل می‌کند، تعارض زناشویی است. تعارض زناشویی از ناهماهنگی زن و شوهر در نوع نیازها و روش ارضای آن، خودمحوری، اختلاف در خواسته‌ها، طرح‌واره‌های رفتاری و رفتار غیرمسئولانه نسبت به ارتباط زناشویی و ازدواج است (گلاسر[3]، 2000 به نقل از قربانی،1384).

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که تعارض پدر و مادر، کودکان را به استرس، ترس و خشم دچار می‌سازد و تجربه پی‌درپی تعارض پدر و مادر، مشکلات رفتاری  و جسمانی فرزندان را شدت می‌بخشد (کامینگز و دیویس،2003). در این نوع ارتباط زناشویی، رفتارهای خصومت‌آمیز مثل توهین، سرزنش، انتقاد، و حمله فیزیکی وجود دارد و زوجین در آن نسبت به یکدیگر احساس کینه، نفرت و خشم داشته و هر یک اعتقاد دارند که «همسرش انسان نامطلوب ناسازگاری است که موجب رنجش و عذاب او می‌گردد» (فرحبخش،1383). فرایند تعارض، زمانی به وجود می‌آید که یکی از طرفین رابطه احساس کند طرف مقابلش بعضی از مسائل مورد علاقه او را سرکوب می‌کند (شارف[4]، 1996به نقل از فاتحی زاده، بهرامی و افخمی، 1386). تعارض هنگامی رخ می‌دهد که چیزی، رضایت را برای شخص فراهم کرده، در حالی که همان چیز برای دیگری محرومیت به دنبال آورد (توماس، 1976، گریف و براین، 2000). سکستون (1996، قربانی، 1384).

درمانگران سیستمی، تعارض را هر نوع تنازع بر سر تصاحب پایگاه‌ها و منابع قدرت که در جهت اخذ امتیازات دیگری و افزایش امتیازات خود بروز می‌کند، می‌دانند بدیهی است که طرفین نزاع قصد دارند به طرف مقابل خود آسیب برسانند. تاکتیک‌های او را خنثی کرده و بالاخره از صحنه بیرون کنند، بنابراین وجود تعارض زناشویی ناشی از واکنش نسبت به تفاوت‌های فردی است و گاهی اوقات آن‌قدر شدت می‌یابد که احساس خشم، خشونت، کینه، نفرت، حسادت و سوء رفتار کلامی و فیزیکی در روابط زوجین حاکم می‌شود و به شکل حالات تخریب‌گر و ویرانگر بروز می‌کند (یونگ و لانگ[5]،1998).

با توجه به اینکه از عوامل مؤثر  بر سلامت روان، سازه هوش معنوی است. و معنویت به عنوان یکی از ابعاد انسانیت شامل آگاهی و خودشناسی می‌شود، و این سازه بعد تازه‌ای از ابعاد وجودی انسان را مورد توجه قرار می‌دهد و در مورد کیستی، چرا من در این دنیا زندگی می‌کنم، چه چیزی در این دنیا مهم است می‌پردازد، در واقع هوش معنوی از روابط فیزیکی و شناختی و محیط پیرامون خود فراتر می‌رود و وارد حیطه شهودی و متعالی دیدگاه فرد به زندگی می‌گردد. لذا هوش معنوی مثبت و بالا می‌تواند باعث افزایش خودآگاهی و تفکر مثبت و ایجاد تعهد در سطحی بالاتر در زندگی زوجین به‌ویژه در هنگام تعارضات زناشویی شود و باعث شود که تعارض با حداقل هزینه و آسیب در کمترین زمان و به شیوه‌ای کارآمد حل شود. لذا کسانی که دارای هوش معنوی بالاتری هستند، بهتر قادرند در حل و یافتن راهکارهای مثبت و سازنده در زندگی زناشویی موفق شوند.

از میان عوامل تأثیرگذار دیگر بر سلامت روان زوجین، سازه تاب‌آوری است که شامل ظرفیت روبرو شدن، غلبه کردن و حتی قوی‌تر شدن به وسیله تجربه مشکلات و یا آسیب‌هاست، در فرایند تاب‌آوری دو شرط مهم وجود دارد : 1. افراد با تهدیدهای مهم یا سختی‌های شدید روبرو می‌شوند، 2. با وجود سختی‌ها و مشکلات مهم به سازگاری مثبت دست‌یافته و پیشرفت می‌کنند ( لاتر، سیستی و بکر،[6] 2000).

بسیاری از پژوهشگران، تاب‌آوری را به عنوان یک ایده خوب، باارزش کاربردی بالا برای کمک به افراد هنگام مواجهه با ناملایمات و محافظت آنان در برابر خطراتی که در طول زندگی‌شان به وجود می‌آید یادکرده‌اند (هارت، بلینکو و توماس[7]، 2007).

یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار بر سلامت روان زوجین، سازه هوش عاطفی است. از دیدگاه بارـ ان هوش عاطفی،  دسته‌ای از مهارت‌ها، استعدادها و توانایی‌های غیر شناختی را شامل می‌شود که توانایی موفقیت فرد را در مقابله با فشارها و اقتضائات محیطی افزایش می‌دهد. بنابراین هوش عاطفی از عوامل موفقیت فرد در زندگی است (گلمن[8]، 1380).

هوش عاطفی در اصل منبع اصلی انرژی، قدرت، آرزو و اشتیاق انسان است و درونی‌ترین ارزش‌ها و هدف‌ها را در زندگی، فعّال می‌سازد و آن‌ها را از مسائلی که انسان درباره‌ی آن فکر می‌کند به صورت چیزهایی که به خاطر آن‌ها زندگی می‌کند، درمی‌آورد با توسعه‌ی عاطفه است که انسان می‌آموزد احساسات خود و دیگران را تأیید کند و برای آن‌ها ارزش قائل شود و به طور مناسب به آن‌ها پاسخ گوید و دریابد که عواطف در هر لحظه از روز، اطلاعاتی حیاتی و سودمند در اختیار او می‌گذارند (گلمن، 1380).

این واکنش قلبی است که نبوغ خلّاق و شهود را شعله‌ور می‌سازد، ما را با خود صادق می‌گرداند، روابط اطمینان‌بخش برقرار می‌کند، تصمیمات مهم را روشن می‌سازد، قطب نمای درونی را برای زندگی و کار فراهم می‌آورد و ما را به پیشامدهای غیر مترقبه و راه‌حل‌های موفقیت‌آمیز رهنمون می‌شود (کوپر[9]، 2007).

با توجه به اینکه سازه هوش معنوی، تاب‌آوری و هوش عاطفیِ بالا و مطلوب می‌توانند به عنوان ملاک‌هایی در جهت کاهش تعارضات زناشویی زوجین مؤثر باشند در این پژوهش سعی شده است تا عوامل مرتبط با کاهش تعارضات زناشویی را مورد بررسی قرار گیرند تا راهکارهای لازم جهت ایجاد محیطی شاداب و پرنشاط برای یک زندگی زناشویی سالم فراهم آید.

 

 

 

 

 

2-1بیان مسئله

“خانواده”یکی از رکن‌های اصلی جامعه به شمار می‌رود. دستیابی به جامعه سالم، آشکارا در گرو سلامت خانواده و تحقق خانواده سالم، مشروط بر برخورداری افراد آن از سلامت روانی و داشتن رابطه‌های مطلوب با یکدیگر است. از این رو سالم‌سازی اعضای خانواده و رابطه‌هایشان، بی‌گمان، اثرهای مثبتی را در جامعه به دنبال خواهد داشت (برنشتاین و برنشتاین، 1384).

2- محرمات نکاح از دیدگاه فقه امامیه 15

2-1- محرمات دائم.. 15

2-1-1)حرمت ناشی از نسب 15

2-1-2)قسم اول : زنانی که با«نسبت » حرام می شوند که هفت گروهند 16

2-1-3)بیان ازدواج‏هاى ممنوع‏ در قرآن 19

کسانی که ازدواج با آنان حرام است : 19

2-1-4)قرآن و مراعات عفت در گفتار 19

2-1-5)خواستگاری کاریست مردانه 20

2-1-6)حرمت ازدواج با محارم 20

2-1-7)محرمات به دلیل رضاع 20

2-1-8)حرمت باشیر 21

2-1-9)مقدار رضاع چه قدر است ؟ 22

2-1-10)شرایط رضاع 23

2-1-11)احکام رضاع 24

2-1-12)محرمات رضاعی و شرایط آن: 27

2-1-13)شرایط حرمت در رضاع 28

2-1-14)احکام رضاع: 32

2-1-15)مسائل: 33

2-1-16)ایجاد روابط نسبی به موجب شیر دادن 36

2-1-17)محرم بودن دختری که شیر مادر پسر را خورده 36

2-1-18)محرمات به دلیل سبب (مصاهره ) 37

2-1-19)ازدواج با زن پسر رضاعی : 40

2-1-20)محرمات به دلیل دامادی 42

2-1-21)تحریم ازدواج با مادر زن 43

2-1-22)حرمت ناشی از لعان 44

2-1-23)حرمت ناشی از شبهه و زنا 46

2-1-24)حرمت ناشی از لواط 47

2-1-25)حرمت ناشی از احرام 47

2-1-26)حرمت ناشی از عده 48

2-1-27) حرمت ناشی از زنا با زن شوهر دار 49

2-1-28)حرمت ناشی از نه طلاق 50

2-1-29)دختر زن را ربییه گویند 50

2-1-30)حرمت ازدواج با ربییه 50

2-2- محرمات موقت در فقه امامیه.. 51

2-2-1)محرمات به دلیل سبب (مصاهره ) 51

2-2-2)حرمت ازدواج با دو خواهر 52

2-2-3)حرمت ناشی از احرام (در جهالت) 52

2-2-4)حرمت ناشی از استیفای عدد 53

2-2-5)حرمت ناشی از سه طلاق 53

2-2-6)حرمت ناشی از کفر و ارتداد 54

2-2-7)حرمت ناشی از مسلمان شدن زوجه 56

فصل سوم: بررسی محرمات نکاح از منظر فقه شافعی

3- بررسی محرمات نکاح از منظر فقه شافعی 58

3-1- محرمات دائم.. 58

3-1-1)محرمات نکاح در فقه شافعی 58

3-1-2)زنان محارم از نظر شرع اسلامی 59

3-1-3)زنانی که ازدواج با آنها حرام است 63

3-1-4)دوم: مصاهرت 65

3-1-5)سوم: محرمات رضاعی 66

3-1-6)سن شیرخوارگی 67

3-1-7)فلسفه تحریم رضاعی 68

3-1-8)زن شیرده باید چگونه باشد؟ 68

3-1-9)دقت در امر شیر خوارگی 68

3-1-10)در اصل تحریم وابسته به چند چیز است: 70

3-1-11)شیرخوارگی سبب تحریم است 70

3-1-12) مقدار رضاع که سبب تحریم است: 71

3-1-13)مصاهرت از اسباب تحریم است 73

3-1-14)فلسفه  تحریم ازدواج (مصا‌هره) 73

3-2- محرمات موقت.. 77

3-2-1)محرمات موقت در فقه شافعی 77

تحریم از جهت جمع یعنی کسانی که ازدواج و نکاح با آن‌ها با هم درست نیست.   77

3-2-2)جمع بین دو محرم 78

3-2-3)حکمت در حرمت جمع بین محارم 80

3-2-4)زن متعلق به غیر 80

3-2-5) کسی که متدیّن به دین سماوی نباشد ( زنان مشرک ) 81

3-2- 6)زن لعان شده 82

 

3-2-7)‌زن غیر و زن درعده 82

3-2-8)‌ عقد دراحرام حج یاعمره 83

‌3-2-9)ازدواج  باکنیز  جاریه 84

3-2-‌10)‌ازدواج  با زن زنا پیشه 85

3-2- 11)مطلقه ثلاثه 86

3-2-12)فلسفه  این ازدواج 87

3-2-13)دین و مذهب شافعی (سه طلاق ) 88

3-2-14)تعدد همسران 90

3-2-15)حکمت در تحدید عدد همسران 92

3-2-16)اختلاف دین 92

3-2-17)ازدواج با زن شوهردار 93

3-2-18)ازدواج با زن زانی 93

3-2-19)برخى از احکام نکاح مسلمان با غیر مسلمان: 94

3-2-20) نکاح زن به نیت طلاق 95

فصل چهارم: بررسی تطبیقی و مقایسه ای در فقه امامیه و شافعی

4- بررسی تطبیقی و مقایسه ای در فقه امامیه و شافعی 98

4-1- وجوه افتراق هرکدام با تحلیل و ذکر مبانی و دلائلشان   98

4-1-1)اختلاف در ازدواج با مادر زن : 98

4-1-2)از نظر شیعه : 98

4-1-3) جمع بین محارم 99

4-1-4)زن غیر و زنی که از غیر درعده باشد 101

4-1-5)حرمت ناشی از نکاح با زن در عده 101

4-1-6) اختلاف در عقد زن در احرام 102

4-1-7)ازدواج با زن زنا پیشه 104

4-1-8)زنا و چند مساله 106

4-1-9)عدد طلاق 107

4-1-10)اختلاف دین 108

4-1-11)رضاع 108

4-1-12)اختلاف در رضاع 109

یک مطلب دیگر :

4-2- وجوه مشترک و شباهت های بین فقهای امامی و شافعی در محرمات نکاح با تحلیل و ذکر مبانی و دلائلشان.. 110

4-2-1)محرمات نسبی 110

4-2-2)نتیجه  بحث 111

4-2-3)محرم رضاعی (شیرخوارگی) 112

4-2-4)سن شیرخوارگی 113

4-2-5)شرط سن کودک شیر خوار 114

4-2-6)فرع دوم اشتراط حولین در مورد ولد مرضعه 115

4-2-7)زنده بودن زن شیر ده 116

4-2- 8) حرمت ناشی از سبب (مصاهره) 117

4-2-9)دامادی 119

4-2-10)لعان 120

4-2- 11)تعداد همسران 121

4-2- 12)اختلاف دین 122

4-2- 13)زن غیر و زن در عده 122

نتیجه گیری 123

5-2)پیشنهادها 130

منابع 131

 

 

چکیده

بررسی تطبیقی محرمات نکاح از منظر فقه امامیه و فقه  شافعی

 

به وسیله‌ی:

فضل الله کشاورز

 

محرمات نکاح، در میان پیروان تمام ادیان، با قاعده‌های متفاوت وجود دارد. اما دین اسلام محرمات  نکاح  را یک امر جدی اخلاقی، اجتماعی و شرعی دانسته، بنابراین به جزئیات در این مورد پرداخته و چارچوب مشخصی را برای محرمات نکاح  تعیین کرده است که محرمات نکاح  با کدام شرایط صورت بگیرد و چرا این شرایط برای ازدواج معتبر است. در این تحقیق احکام فقهی مرتبط با محرمات نکاح در فقه امامیه و شافعی در محرمات دائم (بالذات )و موقت (بالعرض) مطرح شده و پس از آن به بررسی تطبیقی رأی و نظر هر یک از مذاهب شافعی و امامیه در مسائلی که با هم اتفاق یا اختلاف دارند به اختصار اشاره خواهد شد و مطالعه محرمات نکاح و شرایط آن و محرمات ازدواج با ذکر مراحل و موارد حقوقی و الزامی آنها در هر دو مذهب امامی و شافعی مورد بررسی قرار گرفته است. از امتیازات این روش که بیانگر ضرورت این اثر می باشد ، این است که نگارنده در قالب چهار فصل به بررسی تطبیقی و مقایسه ای مذهب فقهی اهل بیت (علیه السلام )با مذهب سنت شافعیه با ذکر وجوه اشتراک و افتراق آنها پرداخته است.

کلمات کلیدی : نکاح ، محرمات ، فقه ، امامیه ، شافعیه.

 

مقدمه

 

ازدواج، در میان پیروان تمام ادیان با قاعده‌های متفاوت وجود دارد. اما دین اسلام ازدواج را یک امر جدی،اخلاقی، اجتماعی و شرعی دانسته بنابراین به جزئیات در این مورد پرداخته و چارچوب مشخصی را برای ازدواج تعیین کرده است که ازدواج با کدام شرایط صورت بگیرد و چرا این شرایط برای ازدواج معتبر است.

اهداف تحقیق.. 8

پیشینه تحقیق.. 9

روش انجام تحقیق.. 10

قالب بندی …………………………………………………………………………………………………………………………………11

فصل اول:مباحث نظری ………………………………………………………………………………………………………..12

1-1-مقدمه. 13

1-1-1- معنای لغوی حق.. 13

1-1-2- معنای اصطلاحی حق : 13

1-1-3 – رابطه حق و تکلیف…. 14

1-1-4 – معنا و مفهوم تربیت… 16

1-2- تعریف و خصوصیات کودک… 23

1-2-1-تعریف لغوی و اصطلاحی کودک… 23

1-2-2- خصوصیات دوره شیرخوارگی.. 24

1-2-3- خصوصیات دوره کودکستانی (پیش دبستانی ). 26

1-2-4- خصوصیات دوره دبستانی.. 29

1-3-عوامل موثر رشد قبل از تولد.. 33

1-3-1- وراثت… 33

1-3-2- محیط قبل از تولد.. 36

1-3-2-1-اسلام و وراثت… 37

1-3-2-2-وراثت های نامطلوب… 38

1-3-3 – اضطراب مادر. 42

1-3-4- سن مادر. 43

1-3-5- تغذیه. 44

1-3-6- داروها 48

1-3-7- بیماری ها و اختلالات مادر. 49

1-3-8- عامل ارهاش RH.. 49

فصل دوم:مراحل رشد وتربیت کودک در اسلام وعلوم تربیتی………………………………………… 50

2- 1- مراحل رشد قبل از تولد از نظر اسلام و علوم تربیتی.. 51

2-1-1-مراحل رشدکمی وکیفی کودک قبل ازتولد دراسلام وعلوم تربیتی.. 51

2- 1- 2-رشد از نظر دانشمندان علوم تربیتی.. 55

2-1-3-مراحل رشد قبل از تولد.. 56

2-1-3-1- مرحله زیگوت (از باروری تا سه هفته). 56

2-1-3-2-  مرحله رویانی از 2 تا 8 هفته. 57

2-1-3-3- مرحله جنینی ( از هفته هشتم تا تولد ). 59

2-2- مراحل رشد بعد از تولد و روش تربیت کودک در هر مرحله. 60

2-2-1-رشد از سه تا هفت سالگی.. 60

2-2-2-رشد دندان ها و اهمیت دندانهای شیری.. 61

2-2-3-آموزش  بهداشت دهان و دندان. 62

2-2-4-رشد گویایی.. 63

2-2-5-الگوی رشد زبان. 63

2-2-6- عوامل موثر در رشد گویایی.. 64

2-3-دوران کودکی.. 67

2-3-1- شکوفایی استعدادهای نهفته در کودک… 68

2-3-2- مهیا شدن کودک برای دوران اطاعت… 68

2-3-3- اعتماد کودک به پدر و مادر. 68

2-3-4- آرامش روحی و روانی کودک در دوران‌های بعدی.. 69

2-3-5- ایجاد روحیه اعتماد به نفس و پرورش شخصیتی مستقل.. 69

فصل سوم: عوامل موثر بر رشد وتربیت بعد از تولد………………………………………………………… 71

3-1- خانواده 72

3-1-1-ویژگی های یک پدر خوب و نقش آن. 73

3-2-مسئولیت های پدر ومادر. 74

3-2-1 – مسئولیت پدر بودن. 74

3-2-2-پدر از دیدگاه کودک… 75

3-2-3-خطرات سوء عملکرد پدر. 75

3-2-4-توجه به نقش مادر. 76

3-2-5-مسئولیت مادر در قبال فرزند.. 77

3-2-6 – مسئولیت های پدر و مادر. 79

3-2-7-فرزند از نظر روایات… 80

3-2-8 -تاثیر و نقش دوستان در تربیت کودک… 82

3-2-9-وظیفه مهم والدین نسبت به دوستی های فرزندان. 83

3-2-10 – نقش و تاثیر مدرسه در تربیت کودک… 85

فصل چهارم: حقوق کودک و مبانی فقهی آن …………………………………………………………………….87

4-1 – حقوق کودک پس از تولد تا روز هفتم.. 88

4-1-1-  استحباب اذان واقامه. 88

4-1-2 – کام برداشتن  (تحنیک). 89

4-1-3 – نامگذاری وکنیه. 90

4-1-4-ختنه وفوائد بهداشتی آن. 94

4-1-5 -عقیقه و فوائد آن. 96

4-1-6 – تراشیدن سر. 100

4-1-7 – دعا برای فرزند.. 101

4-1-8-تعلیم وتربیت کودک… 102

4-2- تغذیه کودک… 104

4-2-1- شیر مادر. 105

4-2-2-فوائد شیر مادر. 106

4-2-3 – شیر دادن عبادتی بزرگ… 109

 

4-2-4- شیر دادنی که علت محرم شدن است… 111

4-2-5- کسانی که به علت شیر دادن محرم می شوند.. 112

4-2-6- مدت زمان شیرخوارگی.. 112

4-3-حضانت… 113

4-3-1- معنای حضانت و روایات وارده در این خصوص….. 113

4-3-2- روایات در زمینه حضانت کودک… 114

4-3-3-حضانت کودک در قانون مدنی.. 115

4-3-4- چرا حضانت هم حق و هم تکلیف است؟. 116

4-3-5- حق ملاقات با کودک… 117

4-3-6-اثر حضانت… 118

4-3-7-پایان حضانت… 118

4-4- نفقه. 118

4-4-1- معنی لغوی نفقه. 119

4-4-2- معنی اصطلاحی نفقه. 119

4-4-3- حکم نفقه فرزند نامشروع. 121

4-4-4- سن بلوغ از دیدگاه فقها 122

4-4-5- سن بلوغ از دیدگاه قرآن. 123

4-4-6- سن بلوغ از دیدگاه احادیث… 125

فصل پنجم: تنبیه ،تعزیر و تادیب کودک از منظر فقه ………………………………………………………126

تنبیه ، تعزیر وتأدیب کودک از منظر فقه. 126

5-1- مفاهیم و تعاریف…. 127

5-2- حکم اولیه و ثانویه تنبیه کودک… 128

5-3- موارد حکم ثانویه تنبیه کودک… 130

5-4- موارد تعزیر و تأدیب کودک… 135

5-5- ولایت بر تعزیر و تأدیب کودک… 137

5-6- حکم تعزیر و تأدیب کودک… 139

5-7-  شرایط تعزیر کودک… 141

فصل ششم:مسئولیت کیفری اطفال از دیدگاه فقهی وحقوق ……………………………………………147

6-1- مقدمه. 148

یک مطلب دیگر :

6-2- بلوغ و علائم آن. 151

6-2-1- بلوغ از نظر فقهی.. 151

6-2-2- بلوغ از نظر روانشناسی.. 152

6-3- تغییرات اساسی درباره مجازات کودکان واطفال.. 154

6-4- تفاوت قانون مجازات قبلی با قانون فعلی.. 155

6-5- مسئولیت کیفری کودکان در قانون جدید مجازات اسلامی.. 156

6-6- حدود مسؤولیت کودکان بزهکار. 157

6-7- سن مسؤولیت کیفری در قرآن. 158

6-8- سن مسئولیت کیفری در سُنّت… 159

6-9- سن مسؤولیت کیفری در روایات رسیده از پیامبر اکرم (ص). 160

6-10- سن مسؤولیت کیفری در احادیث امامان معصوم علیهم‏السلام. 160

6-11- سن مسؤولیت کیفری از نظر فقها 164

نتیجه‌گیری.. 166

فهرست  منابع……………………………………………………………………………………………………………………………………. 168

چکیده انگلیسی……………………………………………………………………………………………………………………………………172

 

 

چکیده

 

آنچه در این تحقیق گردآوری شده است بررسی مختصری درباره حقوق و تربیت کودک با استفاده از منابع اصلی فقهی و حقوق اسلامی و همچنین کتب علوم تربیتی که توسط روانشناسان و نویسندگان معروف به رشته تحریر درآمده است. به موضوعاتی پرداخته شده که آگاهی از آن حقوق، توسط والدین و مربیان نقش مهمی در پرورش روح ، جسم وجان فرزندان داشته باشد وباعمل به آن بسیاری از مشکلات تربیتی ، اخلاقی و مفاسد اجتماعی از بین خواهد رفت چون کودکان امروز سازندگان جامعه فردا و پدران و مادران نسلهای آینده هستند که باید در تربیت اسلامی این نسل کوشا باشیم همچنین عوامل موثررشد قبل از تولد که عبارتند از وراثت ،محیط قبل از تولد ، اضطراب مادر ، سن مادر ، تغذیه ،داروها وبیماریها واختلالاتی که ممکن است مادر به آن دچار شود.همچنین مراحل رشد و تربیت کودک در اسلام و علوم تربیتی کدامند .برای رشد کودک عواملی موثر میباشد که از جمله خانواده، پدر ومادر ،دوستان و مدرسه از ی این عوامل میباشند که نقش مهمی در رشد کودک ایفا می کنند.از جمله حقوق کودک پس از تولد تا روز هفتم از نظر فقهی اسحباب اذان واقامه ، کام برداشتن ، نامگذاری و کنیه ، ختنه ،عقیقه ،تراشیدن سراز موارد مهمی می باشد. حضانت و روایاتی که درباره پرورش وپرستاری کودک آمده،و همچنین به مواردی از قانون مدنی که در رابطه باحضانت می باشد .کودک بعد از تولد تا زمان رسیدن به سن بلوغ نفقه اش بر والدین و اجداد واجب میباشد قاعده عمومی در تنبیه کودک حرمت است وتنها در شرایطی خاص این قاعده عموما استثناءمی پذیرد. موارد استثناء تنبیه کودک تحت دو عنوان کلی تعزیر و تادیب می باشد و تربیت براساس موازین قرآن کریم بر پایه دو اصل کلی خوف ورجاءشکل می یابد در امر تربیت کودک ،تنبیه او از مهمترین مظاهر اصل خوف محسوب می شود .مسئولیت کیفری اطفال از دیدگاه فقهی و حقوقی موضوعی است که از چالش برانگیز ترین مسائل روزدنیا ست .کودکان سرمایه جامعه هستند. از جمله ارکان مسئولیت کیفری عقل و شعور،ادراک واراده ، اختیار ،تقصیر وقصد هستند که فقدان هریک موجب رفع مسئولیت خواهد بود و همچنین در قانون مجازات اسلامی جنون، خواب ومستی ،اجبار ، واکراه ، اشتباه و صغر سن از موارد رفع مسئولیت کیفری می باشند.

کلید واژه‌ها: کودک، فقه، حقوق، والدین، تربیت، نفقه.

 

مقدمه

 

در این دنیای پرغوغای کنونی که جامعه به عرصه پیکاری جهت دست یافتن هر چه بیشتر به امور مادی تبدیل شده است ، بسیاری از افراد آن ، تمام همت ، تلاش و فکر خود را در این میدان جنگ و گریز صرف پیروزی می کنند تا با غلبه بر دیگری ، مردار دنیا را تصاحب کنند .

اما در پس آن هیاهو و در میان جامعه اسلامی پدران و مادران موحد و خداجویی هستند که دل در گرو تربیت فرزند صالح سپرده اند .

1-1-5- اهداف تحقیق.. 11

1-1-6- روش تحقیق.. 11

1-1-7- نوآوری تحقیق.. 11

1-1-8- دشواری تحقیق.. 12

1-1-9- ساختار تحقیق.. 12

1-2- مفاهیم. 13

1-2-1- معنای لغوی حجاب.. 13

1-2-3- معنای اصطلاحی حجاب.. 14

1-2-3- جلباب.. 16

1-2-4- خمار 16

1-2-5- جیب.. 17

1-2-6- انواع حجاب از دیدگاه قرآن. 17

1-2-6-1- حجاب در پندار 18

1-2-6-2- حجاب در نگاه 18

1-2-6-3- حجاب در گفتار 19

1-2-6-4- حجاب در کردار 20

1-2-7- انواع حجاب با توجه به اوضاع و شرایط اجتماعی و انگیزه ها و نیات افراد. 21

1-2-7-1- حجاب تحمیلی.. 21

1-2-7-2- حجاب تقلیدی.. 21

1-2-7-3-  حجاب مصلحتی.. 22

1-2-7-4- حجاب تعقلی.. 22

1-2-7-5- حجاب تعبدی.. 22

1-2-8- عفاف.. 23

1-2-8-1- رابطه ی عفاف و تقوا 25

1-2-8-2- رابطه عفاف و حجاب.. 26

1-2-9- حیا 28

1-2-9-1- ارکان حیا 28

1-2-9-2- ویژگی های کلی حیا 29

1-2-3-9- رابطه ی حیا و حجاب.. 30

فصل دوم. 31

پیشینه ی بحث.. 32

بخش اول. 33

2-1- حجاب و پوشش در اقوام و ملل غیر اسلام. 33

2-1-1- یونان و روم باستان. 33

2-1-2- ایران باستان. 35

2-1-2-1- دوره ی مادها 35

2-1-2-3- پارسی ها (هخامنشیان) 37

2-1-2-4- اشکانیان. 38

2-1-2-5- ساسانیان. 39

2-1-3- حجاب و پوشش در هند. 42

2-1-4- حجاب در بیزانس سده ی چهارم میلادی تا قرون میانه. 43

2-1-5- انگلستان عصر رنسانس… 43

2-1-6- حجاب در مغولستان. 44

2-1-7- حجاب در مصر و قاهره و مراکش… 44

2-1-8- حجاب در فرانسه. 44

بخش دوم. 44

2-2- پوشش و حجاب در ادیان غیر اسلام. 44

2-2-1- دین زرتشت.. 45

2-2-1-1- حجاب و پوشش در دین زرتشت.. 46

2-2-2- دین یهود. 49

2-2-2-1- حدود و کیفیت پوشش… 52

2-2-3- دین مسیحیت.. 53

بخش سوم. 56

2-3- پوشش در جاهلیت.. 56

2-3-1- واژه ی جاهلیت.. 56

2-3-2- معنای لغوی جاهلیت.. 57

2-3-3- معنای اصطلاحی «جاهلیت». 59

2-3-4- محدوده ی زمانی جاهلیت.. 61

2-3-5- جاهلیت از دیدگاه قرآن. 62

2-3-6- جاهلیت از دیدگاه نهج البلاغه. 66

2-3-6-1-جاهلیت پیش از زمان بعثت حضرت رسول (ص) 66

2-3-6-2-جاهلیت هم زمان با بعثت حضرت رسول (ص) 66

2-3-6-3-جاهلیت پس از دوران بعثت.. 69

2-3-1- آداب و رسوم مردمان جاهلی.. 70

2-3-1-1- نسب.. 70

2-3-1-2- بت پرستی.. 72

2-3-1-3-جنگ و خون ریزی ؛ 76

2-3-1-4-تفاخر. 78

 

2-3-1-5-فساد و فحشا 80

2-3-1-6-سواد. 82

2-3-1-7-ارث.. 82

2-3-2-جایگاه زن در جاهلیت.. 84

2-3-2-1- موقعیت زن در جاهلیت با توجه به آیات قرآن. 85

2-3-2-1-1-عادت ماهیانه. 86

2-3-2-2- کراهت از دختران و زنده به گورکردن آن ها 87

2-3-2-3-علل زنده به گور کردن. 88

2-3-3-  ازدواج در جاهلیت.. 90

2-3-3-1- تعدد زوجات.. 91

2-3-3-2- انواع ازدواج در عصر جاهلیت.. 91

2-3-3-3-نکاح رهط یا مشارکت.. 91

2-3-3-4-نکاح بغایا 92

2-3-3-5-نکاح استبضاع. 93

2-3-3-6-نکاح شغار 93

2-3-3-7-نکاح مخادنه. 93

2-3-3-8-نکاح ضیزن یا مقت.. 94

2-3-3-9-نکاح ظعینه. 94

2-3-3-10-نکاح متعه. 94

2-3-4-طلاق در جامعه ی جاهلی.. 95

2-3-4-1- انواع طلاق. 95

2-3-4-2-  حجاب و پوشش زنان در دوره ی جاهلیت.. 98

2-3-5-1- الف : دیدگاه پوشش زنان جاهلی.. 98

2-3-5-1-1- جنگ فجار ثانی.. 99

2-3-5-1-2- اشعار دوره ی جاهلی.. 99

2-3-5-2- دیدگاه عدم پوشش زنان جاهلی.. 100

2-3-5-2-1-آیه قرآن. 101

2-3-5-2-2- کنار گذاشتن پوشش در شرایط خاص… 102

2-3-5-2-3- ترس از اسارت.. 103

یک مطلب دیگر :

2-3-5-2-4-نظریه ی نسبی بودن پوشش در جاهلیت.. 104

2-3-5-3-1- درزمان عزاداری.. 105

2-3-5-3-2- ترس از اسارت.. 106

2-3-5-3-3- خودآرایی و خودنمایی زنان جاهلی.. 106

2-3-5-3-4- فقر. 107

بخش چهارم. 108

2-4-  حجاب وپوشش دردوره ی معاصر. 108

2-4-1-  حجاب و کشف حجاب در ایران. 110

2-4-2-  فتحعلی شاه 110

2-4-3-  ناصرالدین شاه 111

2-4-4- دوره ی مشروطیت.. 113

2-4-5- رضاخان. 114

2-4-5-1- اجرای رسمی قانون کشف حجاب.. 118

2-4-5-2- واکنش های صورت گرفته در برابر قانون کشف حجاب.. 120

2-4-6-  محمدرضا شاه 121

فصل سوم. 126

بررسی فقهی پوشش اسلامی.. 126

پیشینه بحث.. 127

3-1- خاستگاه و مبنای حجاب و پوشش… 127

3-1-1-  احترام به زن مسلمان. 127

3-1-2-  پرهیز از مفسده 128

3-2- وجوب اصل پوشش… 128

3-2-1- آیات وجوب پوشش… 129

3-2-2- آرای فقها در مورد حدود پوشش… 137

3-2-2-1- نظریه اول. 137

3-2-2-2- نظریه دوم. 137

3-2-2-3- نظریه سوم. 138

3-2-2-4- نظریه چهارم. 138

3-2-3- ادله ی نظریات مطرح شده 138

3-2-3-1- ادله ی طرفداران نظریه ی اول ؛ (جواز کشف وجه و کفین) 138

3-2-3-1-2-1- در رابطه با حرمت نظر به خواهر زن. 142

3-2-3-1-2-2- در رابطه با پسر بچه. 143

3-2-3-1-2-3- صحیحه ی محمد بن اسماعیل بن زبیع. 143

3-2-3-1-2-4- روایت مربوط به حضرت فاطمه(س) 144

3-2-3-1-3- عسر و حرج. 145

3-2-3-2- بررسی ادله ی قول دوم. 145

3-2-3-2-1- آیه ی 59 سوره ی احزاب.. 145

دلیل اول این گروه 145

3-2-3-2-2- سیره ی مسلمین.. 146

3-2-3-2-3- روایت.. 147

3-2-3-2-4- ملاک و فلسفه ی پوشش… 148

• اهداف تحقیق.. 9
• نوآوریها 11
• سازماندهی.. 11

فصل اول

فصل اوّل: کلیات و مفاهیم. 13

گفتار اول: تعریف واژه ها 14

در آمد. 14

1. معنای لغوی عملیات.. 15
2. انتحار در لغت.. 15
3. انتحار در اصطلاح.. 16

1- انتحار در اصطلاح فقها 16

2. انتحار از دیدگاه جامعه شناسی.. 18
3. انتحار از دیدگاه روان شناسی.. 19

4- تعریف عملیات انتحاری.. 20

5- جهاد. 21

الف- جهاد در لغت.. 21

ب- جهاد در اصطلاح. 22

6- دفاع. 25

الف- دفاع در لغت.. 25

ب- دفاع در اصطلاح.. 25

7- اضطرار و ضرورت.. 26

8- سیره 28

الف- سیره در لغت.. 28

ب- سیره در اصطلاح.. 28

9- اجماع. 30

الف- اجماع در لغت.. 30

ب- اجماع در اصطلاح.. 30

10- ذمه. 32

الف- ذمه در لغت.. 32

ب- ذمه در اصطلاح.. 32

ج- اهل ذمه. 32

گفتار دوم: سابقه عملیات انتحاری.. 34

گفتار سوم: علل و عوامل عملیات انتحاری.. 36

عوامل آیینی و مذهبی در انتحار. 37

نقد و بررسی دیدگاه ها در رابطه با علل و عوامل عملیات انتحاری.. 40

گفتار چهارم: اقسام عملیات انتحاری.. 44

نقد و بررسی دیدگاه ها در رابطه با اقسام عملیات انتحاری.. 52

تفاوت عملیات انتحاری مشروع با غیر مشروع. 72

مهمترین آثار و پیامدهای عملیات انتحاری مشروع. 74

بعضی از نمونه های عملیات انتحاری مشروع. 75

مهمترین پیامدها و آثار منفی عملیات انتحاری غیر مشروع. 75

فصل دوم

فصل دوم: موارد جواز عملیات انتحاری مشروع و ادّله قائلین به جواز آن. 77

گفتاراول: اصول و مبانی مشروعیت انتحاری مشروع. 78

مبنای اول: عملیات انتحاری مشروع از مصادیق جهاد در راه خدا 78

نکته اول: تقسیم جهاد به ابتدایی و دفاعی.. 78

نکته دوم: جهاد از دیدگاه فقها 80

الف- جهاد از دیدگاه فقهای شیعه. 80

ب. جهاد از دیدگاه فقهای عامه. 81

ادّله وجوب جهاد ابتدایی.. 82

الف. آیات… 82

ب. روایات… 83

ج. اجماع. 84

نکته سوم: شرط حضور امامa و اذن او در وجوب جهاد ابتدایی.. 85

مقتضای اصول لفظیه در جهاد ابتدایی.. 90

الف- بررسی آیات.. 90

ب- بررسی روایات.. 91

ادّله مشروعیت عملیات انتحاری از باب جهاد در راه خدا 96

الف-‌آیات.. 96

آیه اول: جهاد در راه خدا 96

روش استدلال به آیه برای مقصود. 97

نقد و بررسی.. 99

آیه دوم: اوج فدا کاری.. 101

روش استدلال به آیه برای مقصود. 103

نقد و بررسی.. 104

آیه سوم: ضرورت آمادگی نظامی.. 105

روش استدلال به آیه برای مقصود. 107

نقد و بررسی.. 109

 

آیه چهارم: جهاد با جان و مال. 110

روش استدلال به آیه برای مقصود. 110

ب- روایات… 111

روایت اول: موثقه سکونی از امام صادقa.. 111

روش استدلال به روایت برای مقصود. 112

نقد و بررسی.. 112

روایت دوم: صحیحه ابوبصیر از امام صادقa.. 112

روش استدلال به روایت برای مقصود. 113

نقدو بررسی.. 113

روایت سوّم: موثقه عثمان بن عیسی از امام باقرa.. 113

مبنای دوم: عملیات انتحاری مشروع مصداق دفاع. 114

الف- دفاع از دیدگاه فقهای شیعه. 115

ب- دفاع از دیدگاه فقهای عامه. 115

ادّله مشروعیت دفاع. 118

الف-آیات.. 118

ب. روایات.. 121

1. مشروعیت دفاع از نفس… 121
2. مشروعیت دفاع از ناموس و مال. 122

ج. فطری بودن دفاع. 122

د. عقلانی بودن دفاع. 123

اهمیت دفاع از دین.. 124

مبنای سوم، ضرورت و اضطرار. 126

ادله قائلین به جواز عملیات انتحاری مشروع در حالت اضطرار. 128

الف- آیات.. 128

ب. روایات.. 130

ج- عقل.. 131

1. جواز کشتن متترس… 131
2. یک مطلب دیگر :
3. تکنیک های مبتنی بر کاهش تحریک تروریست ها

تترس در اصطلاح فقها 132

الف- دیدگاه فقهای شیعه. 132

ب- دیدگاه فقهای عامه. 133

کیفیت استدلال برای جواز عملیات انتحاری مشروع. 136

2. حفظ اسرار نظامی تا سرحد مرگ… 137

نقد و بررسی ادله ضرورت و اضطرار. 140

گفتار دوم:ادله دیگر برای مشروعیت عملیات انتحاری مشروع. 145

1. استناد به سیره 145

الف. استدلال به سیره معصومینf. 145

روش استدلال به سیره معصومینf.. 148

نقد و بررسی دلیل سیره 149

ب- استناد به سیره متشرعه. 150

چگونگی استدلال در مورد بحث… 151

نقد و بررسی.. 152

2- استناد به چند قاعده فقهی.. 152

الف. لزوم استقامت تا شهادت.. 152

روش استدلال برای مطلوب… 153

ب. جواز انتخاب مرگی که گریزی از آن نیست.. 154

چگونگی استدلال در مورد بحث… 155

تفاوت ها بین جهاد ابتدایی و دفاع. 155

1. لزوم اجازه امام معصوم در جهاد. 155
2. مطلق بودن وجوب دفاع. 155
3. دفاع هر زمان و مکان. 156
4. جواز همکاری با جائر در دفاع. 156

جمع بندی مباحث در فصل دوم. 158

فصل سوم

فصل سوم:مواردحرمت وادّله قائلین به حرمت عملیات انتحاری(غیرشرعی). 159

مورداول: از موارد حرمت عملیات انتحاری  غیر مشروع. 161

ادّله حرمت عملیات انتحاری غیرمشروع در مورداول. 161

الف- آیات.. 161

آیه اول: حرمت قتل نفس… 161

روش استدلال به آیه برای مطلوب… 162

آیه دوم: حرمت القاء نفس در تهلکه. 162

روش استدلال به آیه برای مطلوب… 164

آیه سوم: نهی از فحشا و منکر. 164

روش استدلال به آیه برای مطلوب… 165

ب- روایات… 166

روایت اول: صحیحه ابی ولاد از امام صادقa.. 167